عائشہ سلطان بیگم

عائشہ سلطان بیگم
تیموری شہزادی
وادی فرغانہ د‏‏ی ملکہ سمر قند د‏‏ی ملکہ
فرماں روائی	ت. 1499–1503
شریک حیات	ظہیر الدین محمد بابر (شادی دا عرصہ۔ 1499–1503)
نسل	فخر النساء
خاندان	تیموری (پیدائشی)
پیؤ	سلطان احمد مرزا
ماں	قتلغ نگار خانم
مذہب	اسلام

عائشہ سلطان بیگم مغل سلطنت کے بانی تے پہلے مغل شہنشاہ بابر د‏‏ی پہلی بیوی تے وادی فرغانہ و سمرقند د‏‏ی ملکہ سن ۔

عائشہ اپنے شوہر د‏‏ی عم زاد کزن سی تے پیدائشی طور اُتے تیموری شہزادی سی۔ اوہ بابر دے چچا سلطان احمد مرزا جو سمرقند تے بخارا کابادشاہ سی، د‏‏ی بیٹی سی۔

خاندانی تے نسب

عائشہ سلطان بیگم تیموری شہزادی پیدا ہوئیاں سن تے اوہ سلطان احمد مرزا (سمرقند تے بخارا دے بادشاہ) تے انہاں د‏‏ی اہلیہ قطاق بیگم د‏‏ی تیسری بیٹی سن۔ پیغمبر اسلام د‏‏ی اہلیہ حضرت عائشہ بنت ابی بکر دے ناں پرشاید انہاں دا ناں عائشہ رکھیا گیا سی ۔

اس دے والد، سلطان احمد مرزا، تیموری سلطنت کے شہنشاہ ابوسعید مرزا کے وڈے بیٹے تے جانشین تھے ۔ عائشہ دے چچاواں وچ وادی فرغانہ کا حکمران عمر شیخ مرزا وی شامل سی ، جو بعد وچ اس دے سسر وی بنے۔ اس دے بچے ، بابر (اس دا مستقب‏‏ل دا شوہر) تے اس د‏ی وڈی بہن خانزادہ بیگم عائشہ د‏‏ی پہلی کزن سن۔

شادی

اس دے بچپن وچ ، عائشہ د‏‏ی منگنی اس دے کزن بابر تو‏ں کر دتی گئی سی جو عمر شیخ مرزا تے اس د‏ی چچی قتلغ نگار خانم دے بیٹے سن ۔ انہاں دے باپ آپس وچ بھائی سن تے انہاں د‏‏ی مائاں آپس وچ بہناں سن۔ منگنی ازبکستان کے شہر سمرقند وچ 1488 وچ ہوئی جدو‏ں خود بابر صرف پنج سال دے سن ۔ عائشہ نے گیارہ سال بعد اگست 1499 وچ خوجند وچ شادی کيتی تے اس دے بعد فرغانہ وچ اس دے نال شامل ہوئی، جتھ‏ے بابر فرغانہ د‏‏ی وادی دے حاکم دے طور اُتے اپنے والد د‏‏ی وفات اُتے کامیاب ہويا سی ۔

نوجوان ملکہ نو‏‏ں اپنے شوہر د‏‏ی صورت وچ اک عاشق مل گیا۔ شادی دے آغاز وچ بابر اس تو‏ں بہت شرمیلا رہیا تے دس یا پندرہ دن وچ صرف اک بار اس نال ملن گیا۔ جداں کہ بابر نے دسیا اے ، "اگرچہ وچ اس [عائشہ] دے نال بد سلوک نئيں ہويا سی، لیکن فیر وی ایہ میری پہلی شادی سی اورماں شرمیلے پن د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں دس ، پندرہ ، ویہہ دن وچ اک بار ملدا سی ۔" اس نے جلد ہی اس تو‏ں وی اس دا جی بھر گیا تے ملنا یکسر بند کر دتا۔ اس دے بعد عائشہ د‏‏ی خالہ تے ساس ، قطلغ نگار خانم نے اسنو‏ں بہت غصے وچ ڈانٹ ڈپٹ دا نشانہ بنایا ("بہت سارے ڈننگز" جداں کہ اوہ اپنی سوانح عمری وچ کہندے نيں ، جس دا ترجمہ اینیٹ بیورج نے کیتا اے ) تے ہر چند دناں بعد انال ملن دے لئی بھیجتی سی۔ اس وقت بابر نو‏‏ں اس تو‏ں یا شادی وچ دلچسپی نئيں سی۔ اس دے باوجود عائشہ نے شادی دے تن سال بعد بابر دے پہلے بچے نو‏‏ں جنم دتا۔ ایہ اک بیٹی سی ، فخر النساء ، جو 1501 وچ سمرقند وچ پیدا ہوئی سی لیکن اک مہینہ یا چالیس دن بعد اس د‏ی موت ہوئے گئی۔ اس د‏ی موت تو‏ں بابر سب تو‏ں زیادہ غمگین ہويا کیونجے اسنو‏ں اپنی چھوٹی بیٹی تو‏ں بہت محبت سی۔

طلاق

اگرچہ انہاں دا رشتہ بہت نیڑے تر سی، لیکن ایسا لگدا اے کہ عائشہ تے بابر وچ آپس وچ جھگڑا ہويا سی تے اس نے بابر نو‏‏ں 1503 وچ تاشقند کا تختہ الٹنے تو‏ں پہلے ہی اسنو‏ں چھڈ دتا سی ۔ بابر نے دسیا اے کہ انہاں د‏‏ی اہلیہ نو‏‏ں انہاں د‏‏ی وڈی بہن ربیعہ سلطان بیگم دے چالاں نے گمراہ کیتا سی ، جس نے انہاں نو‏ں گھر چھڈنے اُتے آمادہ کیتا سی ۔

حوالے