شیخ نور محمد
شیخ نور محمد Sheikh Noor Muhammad | |
---|---|
شیخ نور محمد
| |
جم |
|
وفات |
|
شریک حیات | امام بی (ش 1854–1914) وفات |
اولاد | محمد اقبال (بیٹا) |
والدین | سہج رام سپرو (والد، جو قبول اسلام دے بعد شیخ محمد رفیق دے ناں توں پہچانے گئے) |
ترمیم |
شیخ نور محمد علامہ اقبال دے والد تے ڈاکٹر جاوید اقبال دے دادا سن ۔ اُنھاں دا تعلق شیخ سپرو خاندان توں سی۔ نور محمد دی شادی امام بی بی تنال [1874ء]] وچ ہوئی۔
شیخ نور محمد نوں اُنھاں دے خاندان وچ میاں جی دے لقب توں یاد کيتا جاندا سی۔ نہایت وجہیہ شکیل بزرگ سن ۔ رنگ سرخ، داڑھی سفید، لباس سادہ بوہت گھٹ گوتھے نہایت متین ،ذی عقل، سنجیدہ مزاج بزرگ سن ۔
شیخ نور محمد پڑھے لکھے نہ سن لیکن شروع توں ہی اہل دین دی صحبت نے اُنھاں نوں اک نہایت ہی چنگا اَتے متقی انسان بنادتا تے انہاں دی شخصیت وچ تصوف دا نمایاں پہلو سی۔ اُنھاں نے محنت لگن تے خلوص توں روحانیت دی کئی منازل طے کيتیاں سن شاید ايسے وجہ توں لوک اُنھاں نوں ان پڑھ فلسفی دا خطاب دیندے سن ۔ شیخ نور محمد ڈپٹی وزیر بلگرامی دے ہاں کپڑے سینے دی ملازمت کردے سن ۔
لیکن کچھ وجوہات دی بنا اُتے انہاں نے ایہ ملازمت ترک کر دتی تے اپنی گزر اوقات دے لئی کردے بنانا شروع کر دتے۔ اوہ خود وی عام طور اُتے ململ دا کردا پہندے سن انہاں نے برقعاں دی ٹوپیاں بنانے دا کاروبار شروع کيتا سی جو بہت چمکا تے اس کاروبار نے اِنّی ترقی دی کہ اُنھاں نوں اس کم دے لئی ملازم رکھنے پئے۔
پیدائش
سودھو1837ء نوں پیدا ہوئے، شیخ نور محمد نوں عرف عام وچ نتھو کہندے سن اس دی وجہ ایہہ دسی گئی کہ اوہناں دی پیدائش توں پہلے اوہناں دے پیو دے ہاں دس لڑکے اُتے تلے فوت ہو گئے سن ۔
شیخ نور محمد دی پیدائش اُتے وڈی منتاں منی گئياں سن تے مقامی ٹوٹکے دے مطابق اُنھاں دی ناک چھدوا کر سونے یا چاندی دی نتھ پہنا دتی گئی سی۔ ناک وچ اس نتھ دی وجہ توں لوک اُنھاں نوں نتھو کہہ کے پکاردے سن۔
ویاہ
سودھونور محمد دی شادی امام بی بی توں 1874ء وچ ہوئی۔ ان دی ویاہ موضع سمبڑیال (موجود تحصیل) دے اک کشمیری گھرانے وچ ہوئی۔ شادی دے تھوڑے عرصے بعد اُنھاں دے سسرال والے وی سیالکوٹ آئے تے ایتھے سکونت اختیار کيتی۔
وجاہت
سودھوشیخ نور محمد کوان دے خاندان وچ میاں جی دے لقب توں یاد کيتا جاندا سی۔ نہایت وجہیہ شکیل بزرگ سن ۔ رنگ سرخ، داڑھی سفید، لباس سادہ بوہت گھٹ گوتھے نہایت متین ،ذی عقل ، سنجیدہ مزاج بزرگ سن ۔
صوفی طبع
سودھوشیخ نور محمد پڑھے لکھے نہ سن لیکن شروع توں ہی اہل دین دی صحبت نے اوہناں نوں اک نہایت ہی چنگا تے متقی انسان بنا دتا تے اُنھاں دی شخصیت وچ تصوف دا نمایاں پہلو سی۔ اُنھاں نے محنت لگن تے خلوص توں روحانیت دی کئی منازل طے دی سن خَورے ايسے وجہ توں لوکی اُنھاں نوں ان پڑھ فلسفی دا خطاب دیندے سن ۔
شیخ نور محمد صاحب کشف و کرامات بزرگ سن ۔ اُنھاں نے تمام عمر سادگی توں بسر کيتی۔
آپ اک روحانی شخصیت دے مالک سن ۔ علامہ اقبال اُتے آپ دی صحبت دے گہرے اثرات سن جنھاں دا ذکر اقبال نے اپنے کئی خطوط وچ وی کيتا ہے۔ شیخ نور محمد سلسلہ قادریہ وچ بیعت سن تے پُتّر نوں وی ايسے سلسلہ وچ خود بیعت کيتا سی۔ اسرار خودی دی دوجی طباعت وچ حافظ شیرازی اُتے تنقید اقبال نے والد گرامی دے کہن تے ہی حذف کیتی سی. شیخ نور محمد ابن عربی دی فتوحات مکیہ تے فصوص الحکم دے درس دا انعقاد وی کرواندے سن۔
ذریعہ معاش
سودھوشیخ نور محمد ڈپٹی وزیر بلگرامی دے ہاں کپڑے سینے دی ملازمت کردے سن ۔
لیکن کچھ وجوہات دی بنا اُتے انھاں نے ایہہ ملازمت ترک کر دتی تے اپنی گزر اوقات دے لئی کردے بنانا شروع کر دتے۔ اوہ خود وی عام طور اُتے ململ دا کردا پہندے سن انھاں نے برقعاں دی ٹوپیاں بنان دا کاروبار شروع کيتا سی جو بہت چمکا تے اس کاروبار نے اِنّی ترقی دی کہ اُنھاں نوں اس کم دے لئی ملازم رکھنے پئے۔
اولاد
سودھوشیخ نور محمد دے ہاں دو پُتّراں شیخ عطا محمد( 1860ء) تے علامہ محمد اقبال 1877ء دی ولادت ہوئی۔
شیخ نور محمد دے ہاں دو پُتّراں شیخ عطا محمد( 1860ء) تے علامہ اقبال 1877ء دی ولادت ہوئی شیخ نور محمد صاحب کشف و کرامات بزرگ سن ۔ اُنھاں نے تمام عمر سادگی توں بسر کيتی۔ شیخ نور محمد 90 برس دی عمر وچ 17 اگست 1930ء نوں اس جہان فانی توں کوچ کر گئے۔ اُنھاں نوں امام صاحب قبرستان وچ سپرد خاک کيتا گیا۔
وفات
سودھوآپ دا انتقال 17 اگست 1930ء نوں سیالکوٹ وچ ہويا تے آپ دی تدفین والدہ اقبال امام بی بی دے نال امام علی الحق توں ملحقہ قبرستان وچ ہوئی. آپ دی وفات اُتے علامہ اقبال نے قطعہ تریخ لکھیا جو آپ دی قبر دے کتبہ اُتے کندہ ہے .[۱] انہاں نے 90 برس دی عمر پائی تے امام صاحب قبرستان وچ سپرد خاک کيتا گیا۔ ان دے لوح مزار اُتے اقبالؒ دے تحریر کردہ قطعہ موت تریخ وچ اُنھاں نوں ’’پیر و مرشد اقبال‘‘ کہیا گیا ہے۔[۲]