شہریت
شہریت کسی وی شخص دا اک قانونی حیثیت ہُندا اے جس توں اک شخص نوں کسی وی ملک یا ریاست دا باشندہ تصور کيتا جاندا اے۔ اک شخص دے اک توں ودھ شہریتاں وی ہوسکدیاں نيں۔ لیکن جس شخص دی کوئی قانونی حیثیت نئيں ہُندا اسنوں بے وطن شخص کہیا جاندا اے۔ اردو بولی وچ لفظ قومیت (nationality) نوں وی شہریت دے مترادف لفظ دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا اے۔
تفصیل
سودھوشہریت اسنوں کہندے نيں جو انسان کسی ملک دا مستقل رہاشی ہوئے تے اس ملک دا قومی شناختی کارڈ رکھدا ہوئے تے انہاں ووٹ دینے دا حق حاصل اے ۔اور ايسے طرح انہاں نوں ملک دا شہری کہندے نيں۔ ہر اوہ انسان جس نوں کسی ملک دی شہریت حاصل ہوئے۔ فیر اوہ شہر وچ رہے یا ملک توں باہر انہاں نوں ايسے ملک دا شہری کہیا جائے گا۔
ہر شہری اُتے ایہ فرض ہُندا اے کہ اوہ اپنی ریاست توں وفادار رہے۔ اس وچ حب الوطنی ٔ دا جزبہ ہونا چاہیے۔ ایداں دے جداں اوہ اپنی ذاتی مافد نوں قومی مفاد اُتے قربان کردے۔ ہر شہری ملک دے اندر کسے دنگے فساد ابھرنے نہ دے۔ تے ہر بغاوت جو ملک دے لئی نقصاندہ ہوئے ۔اسنوں ختم کرنے وچ جمھوریت دا نال دے۔ ساڈا ملک ساڈے گھر جداں اے تے اسيں اس گھر دے رہاشی نيں۔ جدوں دے ملک دی سالمیت خطرے وچ اے تاں جانے تے مالی قربانی دینے وچ دیر نئيں کرنی چاہیے۔
ہر شہری دا فرض اے کہ قانون دی پاسداری کرے تے قانون مطابق چلے تے انہاں نافز کرنے وچ ادارےآں دا نال دے۔ جدوں دے قانون صحیح نئيں اے یعنی عوامی دی بھلائی وچ نئيں اے تاں اسنوں رد کروانے تے بہتر قانون بنوانے دے لئی پرامن جدو جھد کرے تے اپنا آواز نیوز چینل تے اخبار ذریئے پھچائے۔
ووٹ دا صحیح استعمال کرنا ہر شہری دا فرض اے۔ ہر شہری نوں اپنی راء دا اظہار کرنے دے وقت ذات، برادری تے ہر قسم دے تعصب بازی توں دور ہوئے کے ایماندار تے لائق امیدواراں نوں ووٹ دینا چااے۔ جداں اک محفوظ تے مستحکم حکومت بن سکے۔ نااہل لوکاں نوں ووٹ دے کے، حکومت وچ حصے دار بننا ، ملک دا وڈا غرق کرنے دے برابر اے۔ اس لئی ووٹ دینے وقت بلکل دیانتداری توں اس فرض دی ادا کرنا چاہیے۔ اس فرض دی ادائگی دے لئی کوئی وی خیانت نئيں کرنی چاہیے۔ جدوں کہ اسيں اچھے نمائندے اُتے بھیجاں گے تاں روزگار وغیرہ ملنے وچ آسانی ہوئے گی تے سیاسی شور زیادہ بڑھدا جائے گا۔
ساڈے چنے ہوئے نمائندے رشوت تے سفارش کيتی جڑ نال کر، تعلیم نوں عام کرنے وچ مدد دین گے۔اور قابلیت دے بنیاد اُتے سولائی توں روزگا مل سگے گا۔ ايسے طرح اپنی قومی آمدنی بڑہندی جائے گی۔ جدوں دے اسيں وچوں کسی نوں حکومت دا عہدا ملے تاں انہاں نوں ایمان داری توں چلائے چاہیے۔ ایہ وی شہری دے فرض وچ شامل اے ہر شہری نوں تعلیم حاصل کرنے دا حق اے۔ انہاں چیزاں توں عمل کرنے توں اسيں اپنے ملک دے مخلص شھری بن سکدے نيں۔