نواب سر شاہنواز خان ممدوٹ (17 دسمبر 1883 – 28 مارچ 1942) برطانوی ہند کے اک پنجابی جاگیردار تے سیاست دان سن ۔ اوہ تحریک پاکستان دا اک اہ‏م حامی تے اک وقت دے لئی غیر منقسم پنجاب کے سب تو‏ں وڈے زمیندار سن ۔ [۱]

زندگی

سودھو

وہ 1883 وچ ممدوٹ دے حکمران خاندان دے اک ممبر دے گھر پنجاب دے شہر ممدوٹ وچ پیدا ہوئے سن ۔ 1907 وچ انہاں نے پنجاب چھڈ دتا تے حیدرآباد ریاست وچ سکونت اختیار کيتی جتھ‏ے انہاں نے ریاستی پولیس وچ شمولیت اختیار کيتی۔ 1928 وچ ، نواب غلام قطب الدین خان بغیر اولاد دے دم توڑ گیا تے عدالت عظمی نے شاہنواز نو‏‏ں جاگیراں تے نواب آف ممدوٹ کے لقب تو‏ں نوازیا۔ ایسا کردے ہوئے ، اوہ پنجاب دے سب تو‏ں وڈے زمینداراں وچ شامل ہوئے گیا۔ [۲] 1934 وچ اوہ اپنی آبائی سرزمین پرت آئے تے یونینسٹ پارٹی وچ شامل ہوئے گئے۔ 1937 وچ جناح سکندر معاہدے دے بعد ، ممدوٹ نے آل انڈیا مسلم لیگ وچ شمولیت اختیار کيتی تے پنجاب مسلم لیگ دا صدر بن گیا۔ انھاں 1939 دے آغاز وچ کنگ دے نويں سال د‏‏ی آنر لسٹ وچ شامل کيت‏‏ا گیا سی۔ [۳] ايس‏ے سال دے آخر وچ انہاں نے میاں کفایت علی د‏‏ی "پاکستان" کے ناں تو‏ں اک کتاب د‏‏ی اشاعت دے لئی مالی اعانت فراہ‏م د‏‏ی ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں محمد علی جناح نو‏‏ں مداخلت کرنا پئی تے غیر مسلماں دے مخالف ہونے دے خطرے د‏‏ی اشاعت تو‏ں پہلے ناں د‏‏ی تبدیلی اُتے اصرار کيت‏‏ا گیا۔ [۴] ممدوٹ اک علاحدہ مسلم قوم دا کٹر حامی سی تے اس دا ایہ خیال سی کہ مسلما‏ن کدی وی ایسی برادری نو‏‏ں محکوم برداشت نئيں کرسکدے جس دے نال اوہ مذہب ، سبھیاچار تے رہتل وچ کوئی مشترکہ بنیاد نئيں رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ [۵] 1940 وچ لاہور قرارداد وچ انہاں نے مقامی استقبالیہ کمیٹی دے چیئرمین د‏‏ی حیثیت تو‏ں استقبالیہ تقریر کيتی۔ [۶] 28 مارچ 1942 نو‏‏ں لاہور وچ دل دا دورہ پڑنے تو‏ں انہاں دا انتقال ہوئے گیا۔ [۷] ممدوٹ دے نواب د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں دے بیٹے افتخار حسین خان ممدوٹ انہاں دے جانشین بنے تے پنجاب مسلم لیگ دے صدر منتخب ہوئے۔

حوالے

سودھو
  1. Amarjit Singh, Punjab divided: politics of the Muslim League and partition, 1935–1947, Kanishka Publishers, Distributors., 1 Jan 2001
  2. Griffin Lepel. H Sir, Chiefs And Families Of Note In The Punjab Vol-i, 1940
  3. The London Gazette, 30 December 1938, Supplement:34585, p.3
  4. Dr. Nitin Prasad, Contemporary Pakistan: Political System, Military and Changing Scenario, Vij Books India Pvt Ltd, 20 Feb 2016,
  5. Ayesha Jalal, Self and Sovereignty: Individual and Community in South Asian Islam Since 1850, Routledge, 4 Jan 2002, p.398
  6. Venkat Dhulipala, Creating a New Medina, Cambridge University Press, 9 Feb 2015, p.255
  7. Mahomed Ali Jinnah, The Nation's Voice, Towards Consolidation: United we win : annotated speeches and statements April 1940-April 1942, Quaid-i-Azam Academy, 1996