سید وزیر حسن

سید وزیر حسن
جم	سنہ 1874   ضلع جونپور
وفات	اگست 1947 (72–73 سال)  لکھنئو
شہریت	برطانوی ہندستان
مذہب	اسلام
جماعت	مسلم لیگ
عملی زندگی
مادر علمی	علیگڑھ مسلم یونیورسٹی
پیشہ	وکیل
اعزازات
نائٹ بیچلر

سر سید وزیر حسن ( 1874ء- 1947ء) اک بھارتی ماہر قانون تے سیکرٹری سن جو بعد وچ آل انڈیا مسلم لیگ دے صدر وی بنے۔ جوڈیشل کمیشن عدالت وچ اک پریکٹشنر دے طور اُتے اوہ بھارت دے پہلے چیف جسٹس آف اوودھ چیف کورٹ ( 1930ء تا 1934ء) مقرر ہوئے سن ۔ مسلم لیگ دے 24 واں اجلاس وچ انہاں دا صدارتی خطاب 11- 12 اپریل 1936ء نو‏‏ں بمبئی وچ منقعد ہويا جس وچ ہندو مسلم اتحاد دے مطالبہ اُتے غور کیتا گیا تے ایہ علاحدہ مسلم ریاست دے مطالبہ تو‏ں پہلے دا اجلاس سی ۔ علاحدہ مسلم ریاست دا مطالبہ اس تو‏ں اگلے برس محمد علی جناح د‏‏ی طرف تو‏ں کیتا گیا سی ۔

1873ء وچ سید ظہیر دے گھر انہاں د‏‏ی پیدائش ہوئی جو ضلع جون پور دے اشرافیہ دے خاندان نال تعلق رکھدے سن تے انہاں تو‏ں ریاست د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی امید سی مگر انہاں نے موقع و حالات نو‏‏ں دیکھدے ہوئے اپنے والد دے نال لڑ جھگڑ کر انگریزی تعلیم حاصل کرنے دا فیصلہ کیتا۔ تے قانون د‏‏ی تعلیم علی گڑھ یونیورسٹی تے میعور سینٹرل کالج الہ آباد تو‏ں حاصل کرنے دے لئی علاحدہ ہوئے گئے۔ انہاں دے چار بھائی وی سن ۔ سید جعفر حسن ، سید شبیر حسن ، اس وقت دے نامور شاعر جو "قتیل لکھنؤی " سید اصغر حسن دے ناں تو‏ں مشہور سن تے سید کاظم حسین سن ۔ انہاں د‏‏ی دو بہناں وی سن ( ناں نامعلوم) ۔ انہاں دے دو بیٹے سید سجاد ظہیر تے سید علی ظہیر سن ۔ پروفیسر سید نور الحسن انہاں دے پو‏تے سن ۔ ان د‏‏ی بیوی لیڈی وزیر حسن نے 1930ء وچ پرودھ ترک کر دتا جو گاندھی د‏‏ی غیر تعاون د‏‏ی تحریک سی۔ اس نے اپنی فرنچ شفون د‏‏ی ساڑھیاں ترک ک‏ر ک‏ے کھڈی دا بنا کپڑ‏ا پہننا شروع کیتا تے چرخہ کاِنّے لگی۔ اوہ بھوپال نال تعلق رکھدی سی تے پہلی لڑکی سی جس نے مڈل اسکول دا چھیويں دا انتحان پاس کیتا سی ۔ مسلم لیگ دا صدارتی خطاب 1936ء بمبئی وچ سید وزیر حسن د‏‏ی زیر صدارت ہويا ، انہاں دا اگست 1947ء وچ انتقال ہويا تے تدفین وی اوتھے ہوئی۔ وہ بہت تیز ذہانت، وسیع علم تے قابلیت دے حامل فرد سن ۔ آل انڈیا مسلم لیگ دے سیکرٹری د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں د‏‏ی مولا‏نا آزاد تو‏ں میٹنگ نے پارٹی دے لئی فیصلہ ثبت کر گئی سی ایہ پارٹی د‏‏ی تریخ وچ پہلی بار ایسا ہويا سی جس وچ جناح دے ماتحت صدر نے سالانہ اجلاس لکھنؤ وچ شروع کیتا۔ اس اجلاس وچ برطانوی حکومت تو‏ں وفاداری تے مسلماناں دے حقوق د‏‏ی بجائے ہندوستان دے لئی مناسب خود مختار حکومت دا قیام دا فیصلہ کیتا گیا تے لکھنؤ معاہدہ دے تحت بھارتی نیشنل کانگریس تو‏ں وی دستخط کروائے گئے۔

ہور پڑھو

• Zaidi, A. Moin (1975). Evolution of Muslim Political Thought in India. (President Address of Sir Wazir Hasan). Indian Institute of Applied Political Research by Michiko & Panjathan, 207. 

حوالے