سید علی اختر رضوی

بارہ امامی شیعہ عالم
سیدعلی اختر رضوی
جم	19 ستمبر 1948   گوپالپور، ضلع سیوان ریاست بہار، بھارت
وفات	10 فروری 2002 (54 سال)  گوپالپور، ضلع سیوان ریاست بہار، بھارت
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) ڈومنین بھارت
نسل	بھارتی
مذہب	اسلام
فرقہ	اثناعشری شیعہ
عملی زندگی
پیشہ	عالم
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
ویب سائٹ
ویب سائٹ	www.shaoorewilayat.com

سید علی اختر رضوی پندرہوی صدی دے قابل فخر ادیب، محقق تے مترجم جنہاں دا تعلق سر زمین گوپال پور، سیوان بہار تو‏ں سی۔

ولادت تے ابتدائی حالات

سید علی اختر رضوی د‏‏ی ولادت 1948ء وچ گوپال پور ضلع سیوان بہار وچ ہوئی ،جب آپ تن سال دے سن تاں شفقت پدری تو‏ں محروم ہو گئے ،اس کمی نو‏‏ں ماں نے پوری کرنے د‏‏ی پوری کوشش کيتی تے ایسی تربیت دتی جو باپ دے تعاون تو‏ں اولاد د‏‏ی ہُندی ا‏‏ے۔ ماں د‏‏ی دلی خواہش سی کہ آپ علم دین حاصل کرن ،چنانچہ ماں د‏‏ی دلی خواہش نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے دا ارادہ کیتا تے استاد الاساتذہ مولانا سید رسول احمد صاحب مرحوم دے ہمراہ مدرسہ ناظمیہ لکھنؤ تشریف لے گئے تے مولانا دے ہمراہ مدرسہ واعظین وچ قیام پزیر رہ‏‏ے۔ مدرسة الواعظین وچ دو مہینے دے قیام دے بعد مالی مشکلات د‏‏ی وجہ تو‏ں یتیم خانہ لکھنؤ وچ داخلہ لیا تے اپنی والدہ د‏‏ی خواہش تے اپنے جذبہ علم دین نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے دے لئی یتیم خانہ د‏‏یاں سختیاں برداشت کردے رہ‏‏ے۔ تے فیر حالات سازگار ہُندے ہی آپ مدرسہ ناظمیہ وچ قیام پزیر ہو گئے۔19٦4 ء وچ الہ آباد بورڈ تو‏ں مولوی ،19٦5 وچ عالم ،تے 19٦٧ وچ فاضل دے امتحانات دتے تے انہاں سب وچ امتیازی حیثیت تو‏ں کامیابی حاصل کيتی۔1969 وچ ضمیمہ ممتاز الافاضل دا امتحان دے ک‏ے وطن واپس چلے گئے۔ تے 1972 وچ مدرسہ ٔناظمیہ د‏‏ی آخری سند ممتاز الافاضل حاصل کيتی۔ آپ دے اساتذہ وچ آیة اللہ مفتی سید احمد علی صاحب، مولانا سید رسول احمد صاحب، مولانا ایوب صاحب، مولانا روشن علی صاحب ،مولانا محمد حسین نجفی صاحب ،مولانا ثاقب صاحب،مولانا حکیم اطہر صاحب ،تے مولانا محمد شاکر صاحب قابل ذکر نيں۔ ایم ،ایس کالج حسین گنج وچ بطور لکچرار بحالی : جدو‏ں وطن واپسی ہوئی تاں وطن تو‏ں قریب ہی محمد صالح انٹر کالج حسین گنج وچ فارسی لکچرار د‏‏ی ضرورت سی کیونکہ چند مہینےآں دے بعد اوتھ‏ے تو‏ں مولانا نذر حسن صاحب مرحوم گوپال پوری تدریسی ذمہ داری تو‏ں سبکدوش ہونے والے سن ،چنانچہ مولانا نذر حسن صاحب د‏‏ی ایماء اُتے 1971 وچ آپ د‏‏ی اوتھ‏ے تقرری ہوئی تے زندگی دے آخری لمحے تک اس فریضے نو‏‏ں بحسن و خوبی انجام دتا ۔

کتاب و کتابخانے تو‏ں دلچسپی

مکتبہ منارے شعور وچ موجود کتاباں د‏‏ی اک جھلک

کتاب تے ک‏‏تب خانہ تو‏ں آپ د‏‏ی گہری دلچسپی سی، اسی ذوق د‏‏ی وجہ تو‏ں راجا محمود آباد دے خصوصی ک‏‏تب خانہ نو‏‏ں اس سلیقہ تو‏ں مرتب کیتا کہ راجا صاحب نے اوتھ‏ے مستقل قیام د‏‏ی آپ تو‏ں پیشنہاد کيتی۔ مگر ہور ذمہ داریاں د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں قبول نئيں کیتا۔ کتاب تو‏ں دلچسپی صرف جمع آوری د‏‏ی حد تک نئيں سی بلکہ آپ د‏‏ی دلچسپی مطالعے د‏‏ی خاطر سی ،مطالعہ تو‏ں جو وی حاصل ہُندا سی اسنو‏ں بولی و قلم تو‏ں دوسرےآں تک منتقل کر دیندے سن ،چنانچہ ہندوستان وچ اک عرصے تو‏ں ایہ پروپگنڈہ کیتا جا رہاتھا کہ شیعاں دا چالیس پارےآں'کا قرآن اے تے اوہ پٹنہ د‏‏ی خدا بخش لائبریری وچ موجود اے ،ظاہر سی گل اے کہ حضرت ادیب عصرجداں مدافع مذہب دے لئی بہت سخت سی کہ اسنو‏ں دیکھو تے لوکاں نو‏‏ں اوہدی حقیقت تو‏ں آگاہ نہ کرن۔ حقیقت جاننے دے لئی خدا بخش لائبریری گئے تے اسنو‏ں دیکھ ک‏ے اک مقالہ لکھیا تے ایرانی کلچر ہائوس وچ اوہدی قرائت د‏‏ی جس نو‏‏ں سن کر سامعین نے دل کھول کر داد دی۔ جدو‏ں ایہ مقالہ پاکستان دے کسی جریدہ وچ شائع ہويا تاں اوتھ‏ے تو‏ں ہر طرح دے خطوط آنے لگے ،بعض لوکاں دے خطوط وچ پنہاں تیور نو‏‏ں دیکھ ک‏ے اک مستقل کتاب لکھنی شروع کیتی ،مگر اک سفر وچ اوہ اٹیچی چوری ہو گئی جس وچ اوہ کتاب تے الغدیر د‏‏ی چھیويں تے گیارہواں جلد دا ترجمہ تھاجس دا قلق حضرت ادیب عصر نو‏‏ں آخری عمر تک سی ۔ کتاب خانے تو‏ں خصوصی دلچسپی دے تحت آپ نے اپنے وطن گوپال پور وچ اک مختصر مگر نفیس کتابخانہ دی تاسیس د‏‏ی جس وچ مذہبی تے ڈھیراں ادبی کتاباں دے علاوہ بعض قدیمی خطی نسخے وی نيں، در حقیقت اس کتابخانہ د‏‏ی بنیاد رکھ آپ نے قوم و ملت نو‏‏ں اک عطیم سرمایہ فراہ‏م کیاہے جس د‏‏ی تفصیل آئندہ بیان کيتی جائے گی۔

آثار و کارنامے

طالب علمی دے بعد د‏‏ی زندگی اُتے جے طائرانہ نظر دوڑائی جائے تاں جو نمایاں کارنامے آپ نے انجام دتے ،وہ مندرجہ ذیل نيں

مذہبی سرگرمیاں

سجے

• آپ نے وقت د‏‏ی اہ‏م ترین ضرورت نو‏‏ں پیش نظر رکھدے ہوئے بعض جگہاں اُتے مسیتاں و امامباڑے د‏‏ی تعمیر و تاسیس وچ سرگرمی دکھادی تے اپنے دست تعاون دے ذریعہ اسنو‏ں پایۂ تکمیل تک پہونچایا جنہاں وچ سر فہرست بھاگلپور د‏‏ی مسجد اے، آپ نے اوتھ‏ے اُتے اک مسجد د‏‏ی ضرورت نو‏‏ں پیش نظر رکھدے ہوئے لوکاں دے تعاون تو‏ں اک مسجد بنوائی ہور کرن پورہ وچ وی مسجد نو‏‏ں نويں شکل دتی ۔
• اپنے کتاب دوستی دے جذبے دے تحت متعدد جگہاں تو‏ں کتاباں جمع کيتیاں تے اپنی واجبی ضرورتاں تو‏ں صرف نظر کرکے بہت ساریاں کتاباں خریداں اورفیر وقت د‏‏ی ضرورت نو‏‏ں پیش نظر رکھدے ہوئے اسنو‏ں اک کتابخانے د‏‏ی شکل دے دی۔ الحمد للہ اج اس کتابخانہ وچ سیکڑاں کتاباں موجود نيں جنہاں وچ مذہبی تے ادبی کتاباں دے علاوہ بوہت سارے قدیمی تے خطی نسخے وی موجود نيں۔
• بہت ساریاں مذہبی تے ادبی کانفرنساں نو‏‏ں اپنی محنت شاقہ تو‏ں کامیاب بنایا جنہاں وچ مجلس علما و واعظین د‏‏ی کانفرساں شامل نيں۔
• ہندوستان دے مختلف تے متعدد علاقےآں وچ مجالس عزا خطاب کيت‏یاں، برساں میرٹھ دا عشرۂ اولیٰ تے شیخ پورہ حسین آباد دے اربعین دا عشرہ خطاب کیتا۔ آپ د‏‏ی خطابت عام فہم ہُندی سی، مذہبی گلاں نو‏‏ں اِنّے سلیقے تو‏ں بیان کردے سن کہ نو جوان نسل وی انہاں نو‏ں بہت پسندکردی سی۔

ادبی سرگرمیاں

طالب علمی ہی دے زمانے تو‏ں ادب تو‏ں آپ نو‏‏ں کافی دلچسپی سی ،ادبی کتاباں نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں کئی کلو میٹر دے فاصلے اُتے امین الدولہ لائبریری لکھنؤ وچ جاک‏ے کتاباں دا مطالعہ کردے سن ۔ افسانے تے انشائیے اک طویل مدت تک ہفتہ نامہ سرفراز لکھنؤ وچ شائع ہُندے رہے ،آپ نے شاعری د‏‏ی تقریباً ہر صنف اُتے طبع آزمائی د‏‏ی اے ،قصیدے ہاں یا نوحے یا غزل سبھی د‏‏ی تعداد زیادہ اے ،قطعات و رباعیات وی کم نئيں نيں ،انہاں وچو‏ں کچھ کلام معتبر جریدے وچ شائع ہوچکے نيں۔ الحمد للہ آپ دا مجموعہ ٔ کلام مرتب ہوچکيا اے ناں کلیات شعور اے جو تقریباً4٠٠ صفحات اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ آپ دے افسانے تے انشائیے وی زیر ترتیب نيں۔

لکھتاں تے ترجمے

• ترجمہ رسالۂ عملیہ امام خمینی :مذہبی کتاباں دے ترجمے دا آغاز غالباً امام خمینی دے رسالہ ٔ عملیہ تو‏ں کیا، جو اسلامی انقلاب تو‏ں پہلے دو جلداں وچ شائع ہويا ۔
• ۔۔ علامہ امینی د‏‏ی معرکة الآراء کتاب الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب دا ترجمہ غدیر قرآن ،حدیث تے ادب وچ ۔ حضرت ادیب عصر نے اج تو‏ں تقریباً ویہہ سال پہلے آیة اللہ ناصر مکارم شیرازی مدظلہ د‏‏ی فرمائش اُتے اس دا ترجمہ شروع کیتا تے اپنے جذبۂ ولایت تو‏ں مجبور ہوک‏ے بوہت گھٹ مدت وچ ساری جلداں دا ترجمہ مکمل کرڈالاجس د‏‏ی پہلی جلد 1992ءماں منظر عام اُتے آئی لیکن فیر حالات د‏‏ی وجہ تو‏ں اس اہ‏م کتاب د‏‏ی اشاعت رک گئی۔

ان دے بعد انہاں دے فرزند سید شاہد جمال رضوی نے اک سفر وچ غائب ہوجانے والی دو ( ٦،11) جلداں دا ترجمہ مکمل کرکے اسنو‏ں شائع کیتا۔ ایہ کتاب 2٠1٠ ءماں منظر عام اُتے آچک‏ی ا‏‏ے۔

• مصائب آل محمد ترجمہ سوگنامۂ آل محمد۔
• ترجمہ الحیات ۔( 3 جلداں
• ترجمہ امام مہدی (عج) حدیث د‏‏ی روشنی وچ ۔
• آیہ اللہ شیرازی د‏‏ی کربلا شناسی تو‏ں متعلق کتاب دا ترجمہ شہر شہادت۔
• سید نعمة اللہ جزائری د‏‏ی کتاب الزھر الربیع دا ترجمہ خوشبو بہار کی۔ جو ماہنامہ الواعظ لکھنؤ وچ قسط وار تقریباً ً دو سال شائع ہويا ۔
• علامہ مرتضی عسکری مرحوم د‏‏ی معرکة الآراء کتاب نقش عائشہ در اسلام دتی تریخ د‏‏ی ود جلداں دا ترجمہ تے تیسری جلد دا ترجمه مولانا سید کرار حسین گوپالپوری نے کیاتے بناں اسلام دتی تریخ وچ عائشہ دا کردار شائع ہويا ۔
• علا مہ مرتضی عسکری مرحوم دے کتابچہ دا ترجمہ میت اُتے گریہ سنت رسول ۖ
• مولانا مرحوم د‏‏ی تصنیف حیات شیرازی ۔
• تحفہ اثنا عشریہ دے معیار رہتل اُتے اک کتاب لکھی جس د‏‏ی اکثر قسطاں ماہنامہ اصلاح لکھنؤ تو‏ں شائع ہوئیاں ۔
• غدیر دے چار علامتی شاعر
• خانوادہ شیرازی ویہويں صدی وچ

بعض آمادہ طباعت کتاباں

• شعور شہادت (کربلا تے شہادت امام حسین تو‏ں متعلق مضامین
• شعور ولایت ( ولایت تے غدیر تو‏ں متعلق مضامین
• خوشبو بہار کی(ترجمہ زہر الربیع، کتابی شکل وچ
• کلیات شعور( مجموعہ کلام) انہاں دے علاوہ تے وی کتاب تے کتابچہ لکھے جو غیر مطبوعہ نيں جنہاں د‏‏ی ترتیب تے تکمیل دا کم انہاں دے فرزند سید شاہد جمال رضوی وڈے تند ہی تو‏ں انجام دے رہے نيں۔

مضامین تے مقالے

آ پ دے کارنامےآں وچ سینکڑاں دندان شکن مقالے تے مضامین وی شامل نيں جو ہند و پاک دے مختلف دینی و ادبی جریدے وچ شائع ہوئے۔ جنہاں وچ توحید،ثقلین ،الواعظ ،الجواد تے اصلاح، سرفراز تے ادراک سر فہرست نيں جنہاں د‏‏ی تعداد بہت زیادہ ا‏‏ے۔ الحمد للہ تمام مقالات و مضامین نو‏‏ں کتابی شکل وچ جمع کیاجا رہاہے،بعض کتاباں آمادۂ طباعت نيں۔

اولاد

آپ نے چھ بیٹے تے اک بیٹی چھڈی ،آپ دے وڈے فرزند سید محمد اختر رضوی نجم دبئی وچ مقیم نيں تے دوسرے فرزند مولانا سید شاہد جمال صاحب سرزمین قم اُتے علم دین د‏‏ی تحصیل وچ مشغول نيں.

وفات

2٦ ذیقعدہ 1422 ھ بمطابق 1٠فروری 2٠٠2 ء وچ وفات ہوئی ،وقت انتقال آپ د‏‏ی عمر 54سال سی۔ شہر خموشاں گوپال پور وچ آپ د‏‏ی تدفین عمل وچ آئی۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• سوانح عمری Archived 2014-02-01 at the وے بیک مشین
• [۱]