سید شیر علی شاہ غازی
حضرت سید شیر علی غازی دی درگاہ ضلع پونچھ دے گااں کھنیتر اپر مکھیالہ دی چوٹی اُتے موجود اے ۔پنڈ کھنیترضلع پونچھ توں دس کلو میٹر دی دوری اُتے واقع اے ،کھنیتر توں اک لنک روڈ سر زمین مکھیالہ دی طرف جاندی اے ،ایہ سڑک درگاہ تک حالے نئيں پہونچی اے اس دے اسباب جو وی ہوئے انہاں دا تذکرہ کرنا ایتھے برمحل تے مناسب نئيں اے ایہ درگاہ مکھیالہ دی چوٹی اُتے واقع اے ۔ ایہ پنڈ اپنی خوبصورت بلند وبالا چوٹياں، گھنے جنگلات،زرخيز علاقےآں دی بدولت مضافاتی علاقےآں ميں مشہور اے۔ فیر اگران جگہاں دی نسبت ایداں دے اولیاے کرام توں ہوئے جو زہد تے تقوی ،کشف تے کمالات وچ اعلیٰ درجہ اُتے فائز ہوئے تاں انہاں جگہاں دی قدرومنزلت تے وی ودھ جاندی اے۔ خیرقدرت جدوں کسی چیز دی تکمیل دا ارادہ کر لیندی اے تاں اس دے لئی مخصوص اسباب تے مقدمات پیدا کردی اے ایہ چیزاں اپنے معینہ اوقات وچ ظہور پزیر ہُندیاں نيں۔ چنانچہ ایتھے وی ایسا ہی ہويا اس مکھیالہ دی چوٹی تے ایتھے دے پہاڑاں ،بیاباناں ،جنگلاں نوں آباد کرنے دے لئی حضرت سید شیر علی شاہ غازی نوں پیدا فرمایا۔
شجرہ نسب بابا شیر علی شاہ بادشاہ رحمۃ اللہ علیہ
سودھوسید شیر علی شاہ غازی بن سید اکبر شاہ بادشاہ بن سید سلطان شاہ غازی بن سید کرم شاہ غازی بن جعفر شاہ غازی بن اسحاق الحق شاہ بن موسی شاہ غازی بن قاسم شاہ غازی بن محمد عالم شاہ غازی بن غیاث الدین شاہ بن امام طاہر شاہ غازی بن عبد اللہ شاہ غازی بن ابو القاسم شاہ بن علاءالدین شاہ غازی بن عنایت شاہ غازی بن حیات محمد شاہ غازی بن اسمعیل شاہ غازی بن کمال شاہ غازی بن حسین شاہ بن احمد شاہ غازی بن زینب الدین شاہ غاذی بن نصیر الدین شاہ غازی بن عبد الکریم شاہ غازی بن وجہ الدین شاہ غازی بن ولی اللہ دین شاہ غازی بن محمد ثانی الغازی شاہ بن فیروز دین شاہ بن رضا دین شاہ بن سلطان ابو القاسم شاہ بن شاہ میر شاہ بن اسحاق شاہ بن موسی شاہ بن اول قاسم عبد اللہ شاہ بن محمد اول شاہ بن عالم شاہ بن ادریس شاہ بن ہارون شاہ بن یحی شاہ بن ابو بکر شاہ بن اسمعیل شاہ بن پیر مخدوم شاہ بن امام اسحاق الحق بن حضرت امام جعفر قدسی شاہ بن حضرت امام نقی بن امام تقی بن حضرت امام علی موسی رضا بن حضرت امام موسی کاظم بن حضرت امام جعفر صادق بن حضرت امام باقر بن حضرت امام زین العابدین بن حضرت امام حسین .راقم الحروف سید نثار بخاری دے اجداد وی حضرت سید شیر علی شاہ غازی نيں۔ نثار بخاری تے سید سرفراز بن الطاف حسین شاہ بن فرمان شاہ بن مہتاب شاہ بن حسن علی شاہ(بابا شیر علی شاہ بادشاہ تے حسن علی شاہ بھائی سن ) بن حضرت سید اکبر شاہ غازی بن حضرت سید احمد شاہ غازی بن سید سلطان شاہ غازی۔ [1]
حالات زندگی
سودھوحضرت سید شیر علی شاہ سید سلطان شاہ غازی جنہاں دی درگاہ پنڈ شیندرہ وچ مرجع خلائیق اے دے پوتے حضرت سید اکبر شاہ بادشاہ دے فرزند ارجمند سن ۔ بچپن ہی توں آپ اُتے عشق الہٰی غالب سی ،آپ سردیاں دے موسم وچ پنڈ شیندرہ دے نالے وچ عبادت تے ریاضت وچ مشغول رہندے۔ کہیا جاندا اے کہ آپ شیر دی سواری کيتا کردے سن ايسے نسبت توں آپ شیرعلی شاہ دے ناں توں موسوم ہوئے گئے آپ سیر وسیاحت کردے تے دوران سیر تے سیاحت آپ اسلام دی ترویج تے اشاعت وی کردے رہے آپ بلند پایا بزرگ رہے نيں ،آپ نے تقریباّ 15سال تک چلہ کشی دی آپ اِنّے وڈے صوفی بزرگ گزرے نيں کہ آپ دی سگی بہن آپ نال ملن آئی تاں آپ نے منع کيتا کہ میری نظر کسی عورت اُتے نہ پڑ جائے آپ مسلسل چلہ کشی کردے رہے تے اپنی اکھاں وچ مرچ ڈال دتی کہ کسی غیر محرمہ اُتے نظر نہ پڑ جائے بہن دے مسلسل اصرار دے باوجود دیدار نصیب نئيں ہويا۔ آپ عشق الٰہی اورنشہ محبت رسولﷺ وچ مدہوش رہے نيں ايسے جذب ومستی دے عالم وچ بابا صاحب پہاڑاں ،بیاباناں ،جنگلاں وچ گھمدے رہندے اُنہاں دی نیند سوزش عشق وچ جل گئی تے چلچلاندی ہوئی دُھپ برداشت کردے رہے تے آپ عبادت تے ریاضت وچ مشغول رہے۔ انہاں دی تعلیمات دا لب ولباب نفس کشی، گوشہ نشینی، توکل بر خدا تے قناعت تے صبر تے رضا سی، کہیا جاندا اے کہ پیدائش توں ہی اس طرح دے اَثار ملنے لگے سن کہ ایہ بچہ اگے چل کے اک وڈا متقی تے پ رہی ز گار تے بردبار بزرگ بنے گا۔ حقیت ایہ اے کہ انہاں دی تعلیم تے تربیت کسی مدرسہ یا خانقاہ دی مرہون منت نہ سی بلکہ انہاں نے جو کچھ وی حاصل کيتا سی اوہ اپنے اجداد توں تے روحانیت آپ کووراثت وچ ملی سی دوسرے عبادت تے ریاضت ،چلہ کشی،گوشہ نشینی، ترک لذات توں حاصل کيتا- (2)
نور محمد نور اپنے شعری دیوان وچ بابا شیر علی شاہ دے بارے وچ ایويں رقمطراز نيں۔
رونق مزاراں دے اُتے روز لگدے میلے۔ حاجتمند کئی حاجت پاندے نال نیک وسیلے
اولیاواں دتی دھرتی اسناں جیکر کہیا جاوے سچو سچ ایہہ گل اے ساری کون انکار لے آوے
جیونکر پونچھ اولیاواں اندر حالت دساں دل دتی حضرت شیر علی شاہ غازی اولیاء گزرے باری کھنیتر وچ مکھیالے روضہ لشکے وانگ ستارے لَکھ عقیدتمنداں آکے ایتھاں فیض اٹھائے (3)
وفات
سودھوبابا شیرعلی شاہ بادشاہ نے عشق الٰہی وچ غوطہ زن ہوئے کے بیاہ شادی نوں الوداع کہہ دتا سی بیاہ شادی نوں قطع تعلق کرنے دے بعد آپ نے موضع کھنیتر اپر مکھیالہ اک غار وچ پندرہ برس تک چلہ کشی دی ايسے اثنا ء وچ آپ دی خوراک جنگلی سبزیاں دے علاوہ کچھ نہ سی تے اوہی گوشہ نشینی اختیار کيتی تے عمر عزیز دا بقیہ حصّہ ایتھے گزاریا آپ دا وصال20رجب المرجب1262هـ نوں ہويا تے موضع مکھیالہ وچ آپ دی آخری آرام گاہ متعین ہوئی۔
کشف وکرمات
سودھو1) اک دفعہ کوئی پردیسی کدرے جا رہیا سی آپ اس وقت موضع شیندرہ وچ مقیم سن حضرت دے ہاں پہونچدے ہی شام ہوئے گئی رات دے لئی جگہ طلب کيتی مسافر دے نال اک گائے وی سی گائے نوں مال مویشیاں دے کمرے (بانڈی) وچ بنھ دتی رات نوں شیر نے گائے کونگل دتا صبح ہُندے ہوئے مسافر گائے دی عدم موجودگی نوں دیکھ کے ششدر رہ گیا حضرت دے دربار وچ عرض کيتی، پیر شیر علی شاہ نے شیر دی طرف مخاطب ہوئے کے فرمایا مسافراں تے پردیسیاں دے نال ایسا سلوک نئيں کيتا جاندا چنانچہ شیر نے فوراّ منہ کھولیا تے گائے نوں اُگل دتا ۔
2) بابا شیر علی شاہ امور خانہ داری تے گھریلاں کم کاج وچ مصروف رہندے سن جدوں آپ بچپن وچ سن تاں گھر والےآں نے اک دفعہ گوبر اٹھوایا تے چلے تاں گوبر دی ٹوکری سر توں سوا گز اُچی ہوئے کے چل رہی سی بہر کیف تاڑنے والےآں دی نظر پڑھ گئی بابا صاحب اک خدا دوست انسان نيں دوبارہ امور خانہ داری کرنے توں گھروالےآں نے منع فر مادتا ۔
3) جدوں آپ موضع مکھیا لہ وچ چلے گئے تاں اوتھے پانی دستیاب نہ سی اک دن شیر دی سواری توں آپ اس جنگل توں چلے آ رہے سن راستے وچ پیاس لگی تے اپنے مرید نوں اپنا عصادتا تے حکم دتا کہ پتھرپرعصا نوں کھٹکھٹاؤ ایساکرنے توں وہا ں اللہ تعالٰی دے فضل توں اک چشمہ پھوٹ گیا تے اج تک اوہی پانی لنگر دے لئی استعمال ہُندا اے تے ہور مقامی لوک وی اسنوں استعمال کردے نيں
4) کہیا جاندا اے کہ وصال دے اک لمبے عرصے دے بعد آپ اک دفعہ متعلقین وچوں اک شخص جناب نورمحمدکی خواب گاہ وچ تشریف لیائے تے حکم دتا کہ میری اکھاں اُتے مٹی پئی اے قبر دا پردہ چاک کرکے مٹی اُٹھاواں موصوف نوں پہلی مرتبہ تعجب ہويا دوسری تے مسلسل تیسری بار وی خواب وچ ایہی دیکھیا جدوں موصوف نے علما ئے کرام، امرا تے رؤساء تے متعلقین نوں جمع کيتا، تن بکرےآں نوں ذبح کر کے اک وڈی نیاز دا اہتمام کيتا ،قبر دا پردہ چاک کيتا گیا تے حقیقت وچ دیکھیا کہ اکھاں اُتے مٹی پئی ہوئی سی تے اک لمبا عرصہ 80سال گذرنے دے بعد وی آپ دا جسد ترو تازہ سی تے اس آیت دا مصداق سی کہ:"الأ إن أولياء الله لا خوف عليهم ولهم يحزنون" گویا آپ دا جسم مبارک ایتھے تک دے کفن اُتے اس مٹی دے علاوہ تے کوئی چیزنہ تھیِ ،آپ دا جسم صحیح سلامت تے ترو تازہ سی چنانچہ مٹی ہٹائی گئی تے جسم اُتے کوئی تغیرّ واقعہ نئيں تھا،ناظرین نے دیدار دا شرف حاصل کيتا،دوبارہ جو دیدار دے لئی آندا سی اکھاں دے سامنے اندھیرا چھاجاندا سی۔ انہاں دی قبر دی ہمسائیگی وچ حضرت سید برکت شاہ تے سید فرمان شاہ تے درگاہ دے کھبے حضرت سید بہار شاہ دی قبراں موجود نيں ۔
5) اک ہور وڈی کرامت جس دا تذکرہ دلچسپی توں خالی نئيں ہوئے گا کہ آپ دے وصال دے بعد آپ دے کچھ آثار جو اک تھلئی وچ محفوظ آپ دے حجرہ وچ ٹنگے ہوئے سن جنہاں نوں متعلقین تبرکات دے طور اُتے استعمال کردے سن کہ اک دن فوج نے اس مزار تے اس دے بغل وچ بنے ہوئے آپ دے مکان دی تلاشی شروع دی دوران تلاشی اس مکان وچ جو وی بابا صاحب دے کتاباں ،ضروریات دی چیزاں جو وی برتن ملے سب نوں اگ لگیا دتی تے پورا مکان جل گیا۔ ايسے اثنا وچ فوج وچ باہمی تصادم شروع ہوئے گیا تے خوب گولہ باری دا تبادلہ ہويا کہیا جاندا اے کہ نصف توں زیادہ فوجی ہلاک ہوئے گئے جدوں فوجی سربراہ نوں اس وڈے سانح دی خبر موصول ہوئی تواس نے بابا صاحب دے دربار اُتے منت تے سماجت دی تے وڈی تعداد وچ نیاز تے نذر دا اہتمام کيتا تے معافی طلب کيتی۔( 4)
لنگر
سودھوبابا صاحب دے مزار اُتے جو قومی یکجہتی تے اتحاد نظر آندا اے اوہ کدرے تے نظر نئيں آندا قومی اتحاد دا اک وڈا ثبوت انہاں دا لنگر اے۔ ہزاراں عقیدت مند بابا دے دربار اُتے آندے نيں جبین نیاز جھکاندے نيں فاتحہ نوں ہتھ اُٹھاندے نيں۔ نذرانہ عقیدت پیش کردے نيں تے سکون پاندے نيں فقر تے درویشی دے باوجود آپ دی خانقاہ سخاوت تے فیاضی دے لئی مشہور سی مطبخ وچ جِنّا وی کھانہ پکتا سی اوہ تمام غرباء تے مساکین وچ تقسیم ہوئے جاندا سی۔ اج وی آپ دے مزار اُتے اک وسیع لنگر جاری اے تے ہر غرباء تے مساکین تے مفلوک الحال اس توں فیضیاب ہُندے نيں۔ اج وی پنڈ وچ انہاں دے پھیلائے ہوئے نور دی کرناں اُجالیا کے رہیاں نيں آپ نے اس علاقہ وچ اسلامی رہتل تے تمدن نوں حیا ت نو بخش کر اک منفرد تریخ رقم کیتی۔ عقیدت مند مرد ،چھوٹے ،وڈے والہانہ طور اُتے دن رات اس مرکز سعادت تے ہدایت اُتے جوق در جوق آندے رہندے نيں ۔
قدیم اثاراں وچوں بابا صاحب دے چنداثار
سودھوان قدیمی اثاراں وچوں بابا صاحب دا مٹی دا بنیا ہویا برتن،اک چھری لوہے دی تے اک تسبیح جو حضرت بابا صاحب وردوظائف دے لئی استعمال کردے سن آپ دے مریداں دا حلقہ بہت وسیع سی آپ دا کوئی مرید آپ دے وصال دے بعد راولپنڈی (پاکستان نو)اس تسبیح نوں بطور تبرک لے گیا موصوف نے اس تسبیح نوں گولڑہ شریف دربار پیر مہر علی شاہ رحمتہ اللہ علیہ دے آستانہ عالیہ اُتے پہنچیا دتی تے اسنوں واپس پونچھ مکھیالہ بابا شیر علی شاہ دے دربار اُتے پہنچانے دے لئی کہیا گویا 2012 وچ سرزمین بھینچ پونچھ توں اک شخص گولڑہ شریف تشریف لے گیا اوتھے دے سجادہ نشین نے اس امانت نوں مکھیالہ پہنچانے دے لئی حکم دتا ۔ ایہ وی بابا شیر علی شاہ غازی دی کرامت اے کہ انہاں دے وصال نوں لگ بھگ ڈیڑھ سو سال گزر گئے نيں لیکن انہاں دے اس آثار ( تسبیح) نوں قدرت نے محفوظ رکھیا تے اسيں اُتے ایہ احسان کيتا کہ اسيں اس تبرک دا دیدار کرن تے اولیاءاللہ دی طاقت دا مشاہدہ کرن۔
سجادگان
سودھوپہلے سجادہ نشین حضرت سید بہار شاہ
سودھوحضرت سید بہار شاہ دے بارے وچ دسیا جاندا اے کہ ضلع راجوری توں تشریف لیائے تے بابا شیر علی شاہ دے ہتھوں اُتے بیعت قبول کيتی۔ فقر تے سلوک دی تعلیم اپنے والد بزرگوار تے بابا جی توں حاصل کر کے عبادت تے پ رہی زگاری تے خدا ترسی وچ لا ثانی بزرگ سن ۔ کہیا جاندا اے کہ آپ سردی دے موسم وچ دریا وچ عبادت تے ریاضت کردے سن تے گرمی دے موسم وچ مچ سیکتے تے عبادت وچ منہمک رہندے۔ بابا صاحب دے مزار دے نال مدفون نيں۔[۱]
2 حضرت سیّد برکت شاہ
سودھوحضرت سیّد برکت شاہ سید حسن علی شاہ دے فرزند ارجمند سن ۔ موصوف دربارپیرشیرعلی شاہ دے پہلے مسند سجادگی اُتے فائیز ہوئے۔ حضرت زندگی بھر احسان تے سلوک تے تصوف تے روحانیت اُتے مبنی اسلامی معتقدات دی عصری انداز وچ ترسیل تے تبلیغ کردے رہے۔ صوفی فکر تے مزاج دی حامل اس عبقری شخصیت نے دربار پیر شیر علی شاہ پربحثیت مجاور عرصہ دراز تک اپنے بیش بہا علوم تے فنون تے ہور وسائل تے ذرائع نوں اسلام، روحانیت تے خلق خدا دی خدمت دے لئی صرف کر دتا۔ آپ دا وصال 1299هـ نوں ہويا تے بابا صاحب دی ہمسایہگی وچ مدفون نيں ۔(5)
3 حضرت سید فرمان شاہ
سودھوسید فرمان شاہ نے وی اپنا مسکن ايسے گااں نوں بنایا ،آپ اگرچہ اِنّے پڑھے لکھے ہوئے نئيں سن لیکن علم لدُنی دی برکت توں وقت دے بزرگاں دے ِ سرگرو تے خاص وعام لوکاں کيتی جائے پناہ بن گئے سن ۔ بچپن توں ہی آپ دے باطن توں علوم دی لیاقت تے استعداد دے آثار آندے سن ۔ آپ ساد ہ تے خوش مزاج سن تے فحوائے کلام نہایت دلچسب سی، آپ شعر تے سخن توں وی زوق رکھدے سن ۔ آپ نہ صرف شیندرہ درگاہ سلطانیہ تے اکبر شاہ بادشا دی درگاہاں دے جانشین تے سن بلکہ پنڈ کھنیتر موضع مکھیالہ اپر شیرعلی شاہ بادشاہ علیہ رحمۃکی درگاہ دے جانشین وی رہے نيں ،جب آپ پہلی مرتبہ شیر علی شاہ دے دربار اُتے حاضر ہوئے آپ اکیلے بیٹھے ہوئے سن آپ نوں اک خطرناک شیر دکھادی دتا اسنوں دیکھ کے آپ پریشان ہوئے تھوڑی دیر دے بعدوہ شیر غائب ہوئے گیا رات وچ سید شیر علی شاہ خواب گاہ وچ تشریف لیائے تے کہیا ایہ میرا شیر سی ڈرنے دی ضرورت نئيں اے آپ ایتھے مقیم ہوئے جاواں تے لنگر چلاواں عبادت تے ریاضت وچ مشغول ہوئے جاؤ جدوں موصوف بیدار ہوئے آپ دے حوصلے بلند ہوئے گئے تے دل دی دنیا بدل گئی آپ تقریباّ ایتھے 25 سال تک بحثیت سجادہ نشین رہے نيں تے وقفے وقفے وچ دربار سلطانیہ اُتے وی حاضر ہُندے رہے۔ آپ دا وصال 8 دسمبر2005 بمطابق 13شعبان 1426هـ بروز اَتوارہويا تے آپ دی تدفین دربار شیر علی شاہ رحمۃاللہ علیہ دے آنگن وچ ہوئی، آپ دے وصال دے بعد آپ دے فرزند ارجمند حضرت مولانا سید امداد حسین شاہ جانشین ہوئے۔
4حضرت سید امداد حسین شاہ
سودھوسید امداد حسین شاہ (آپ باحیات نيں) آپ اک عالم تے فاضل نيں آپ شیر علی شاہ دے دربار اُتے بحثیت سجادہ نشین نيں ،آپ نے مزار دی تعمیر اورمسجد دی ازسر نو تعمیر دی حال ہی وچ اک مدرسہ (مکتب)کی سنگ بنیاد اسمبلی ممبر حویلی جناب شاہ محمد تانترے نے رکھی،مولنا صاحب اپنے والد مُحترم دی طرح سادہ تے شریف طبعیت دے مالک نيں۔
آپ نے تبلیغ، رشد تے ہدایت دا سلسلہ مسلسل جاری رکھیا اے بابا شیر علی شاہ دے دربار اُتے پہلے ٹین دی چھت پئی ہوئی تھی،لیکن موصوف نے اس درگاہ دی تجدید تے مرمت دی تے ہن اک دلکش تے خوبصورت مزارتعمیر کروایاہے ، انہاں دی محنت دا اندازہ اس گل توں لگایا جاندا اے کہ روڑ دی سہولت میسر نہ ہونے دے باوجود اس مکھیالہ دی چوٹی اُتے سامان ڈھو کر مسجّدشریف ،لنگر خانہ،اور مزار تعمیر کروائے ایتھے اُتے ہر سال عُرس وڈی عقیدت تے مُحبت توں منایا جاندا اے تے بھاری تعداد وچ زائرین تے عقیدت منداں دی تشریف آوری ہُندی اے۔
حوالے
سودھوحوالے
سودھو- ↑ (6) تریخ اقوام پونچھ محمد دین فوق