سمانھو

سمانھو (کتا تے آدمی) گردیال سنگھ دی لکھی اک پنجابی کہانی اے۔

کہانی

سمانھو کہانی وچّ ساہبو دی جھوٹی (مَجھ) نویں دودھ ہو گئی سی۔ گڑ والی پرات چکی پھردیاں اوہ گھر-گھر ایہہ دسدی پھردی سی۔ اسدی گلّ سن نہالو، کلو ہسّ چھڈدیاں تے مشکریاں کردیاں ہن۔ پر ساہبو بہت خوش سی۔ ساہبو دے جاندیاں اوہ ہسیاں، نہالو نے ایہہ کیہا کہ ‘اے پرات چکی پھردی ایں جمیں منڈا ہویا ہندے۔’ جھوٹی آس لگن `تے گڑ ونڈن والی گلّ دی چرچہ سارے پنڈ وچّ ہوئی۔ جیو-جی اوہدے اس کمل اتے ہسیا۔ بھر ساہبو دا چاء کدھرے میوندا نہیں سی۔ جس گھرے وڑدی اپنی جھوٹی دیاں گلاں مکن ای نہ دندی۔ اوہ بسو موچن نوں گڑ دین گئی تے اوہنے ساہبو نوں کیہا کہ ‘سنیٔے کل نوں اپنی دھرم شالہ ‘چ اک ڈاکدارنی آؤگی۔’ اوہ چنگی تے سیانی اے تے ککھّ ہری کر دندی اے۔ ایہہ سن کے ساہبو بسو نوں دعاواں دندی اے۔ ساہبو ایہہ سن کے اگلے گھر گڑ ونڈنا بھل گئی۔ اوہ گھر آئی اسدا مجھیرو گھر نہیں سی آیا۔ مندر دے آواز مارن تے اوہ بھورو نوں پانی پلا کے روٹیاں بناؤن لئی آ گئی۔ جدوں اوہ اپنے مندر نوں انجھ ساؤ مجھیرُو آکھدی تے پھیر تینوں ربّ بچہ دیوے دی اسیس دندی، تاں مندر دی گلّ سن کے ملوملی ہاسی نکل جاندی۔ اوہ سر توں پیراں تکّ اپنی سمانوھ دے ‘چکلے ورگے’ نگر شریر نوں ویکھدا تے لما ہؤکا بھر کے نیویں پا لیندا۔ مندر کدے-کدے ساہبو نوں ہؤکے نال کہندا، ‘تینوں کش نہ لگیا مٹیارے، بیریاں نوں بیر لگّ گئے۔’ مندر ساہبو دے کملیپن توں ایناں اکّ گیا سی کہ پہلے دی طرحاں اوہ اوہنوں ماردا کٹدا نہیں سی، کیونکہ ہن اسدی سمت ہور وی خراب ہو گئی سی۔ شداء دا دورہ پیا، ویکھ کے اوہنوں غصہ آ گیا۔ اگلے دن ساہبو ڈاکٹرنی کول دھرم شالہ گئی۔ اتھے جا کے اوہ پہلاں ڈاکٹرنی نوں اسیساں دندی اے۔ پھر اوہنوں یاد آ گئی تے اوہ کہندی اے ‘کڑے ڈاکدرنیئے، تیری گود بھری راے، سنیٔے توں جویں جی کرے کر دنی ایں؟ بھینے میریئے، کوئی ایسی دوائی-بوٹی دہ، جیہدے نال بس اگلے وریھ منڈا ہو-جے۔.۔آہ ویکھ بھینے! تینوں ربّ بچہ دیوے، تیرے پیر پھڑدی ایں!’ تے پاس کھڑھیاں تیویاں اوہدی گلّ سن کے ہسدیاں نے۔ ایہہ سن کے ڈاکدارنی کہندی اے کہ تہانوں شاید پتہ نہیں اسیں تاں وادھو بچے بند کرن دا علاج کردے ایں۔ ساڈے کول۔.۔ ‘ایہہ سن کے ساہبو نوں جھٹکا لگا تے اوہ بسو موچن نوں گالاں کڈھن لگّ پئی تے دھرم شالہ وچوں باہر نکل کے آ گئی۔ اوہ ڈاکدارنی نوں وی گالھاں کڈھن لگی تے کہن لگی کہ اوہ اتھے کیوں تے کی کرن آئی اے۔ ایہہ سن کے اک وڈی عمر دی بڈھی نے کیہا، ‘جی ایہدا غصہ نہ کریو، ایہہ تاں سدھری اے۔’ پر اندر جا کے اوہ کاغذ تے کجھ لکھن لگی تاں اوہدی قلم تلکن لگّ پئی۔