سلیم علی

سلیم علی
(ہندی وچ: सालिम अली)
جم	12 نومبر 1896   ممبئی
وفات	27 جولائی 1987 (91 سال)  ممبئی
وجہ وفات	پروسٹیٹ کینسر
طرز وفات	طبعی موت
رہائش	ممبئی
شہریت	برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰) بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) بھارت
مناصب
رکن راجیہ سبھا
دفتر وچ ۱۹۸۵  – ۱۹۸۷
عملی زندگی
پیشہ	ماہر طیوریات ،  سیاست دان ،  آپ بیتی نگار ،  فطرت پسند
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
اعزازات
پدم وبھوشن سائنس و انجینئرنگ اعزاز (۱۹۷۹) جے پال گیٹی ایوارڈ برائے تحفظ لیڈرشپ (۱۹۷۵) برطانوی طیوریاتی یونین کا یونین میڈل (۱۹۶۷)  پدم بھوشن (۱۹۵۸)

سالم معزالدین عبد العلی (12 نومبر 1896 – 20 جون 1987) بھارت دے اک مشہور آرنیتھولوجسٹ (پرندےآں دا مطالعہ) تے ماہر نیچورل ہسٹری سن ۔ انہاں د‏‏ی شہرت شہرہ آفاق کتاب فال آف سپیرو د‏‏ی وجہ نال ہوئی۔ سالم علی بھارت د‏‏ی اوہ پہلی شخصیت نيں، جنھاں نے پرندےآں دے بارے وچ گہرا مطالعہ ترتیب وار کيتا۔ تے بھارت وچ پرندےآں دا سروے کيتا۔ انہاں تمام مطالعاں تو‏ں تے سروے تو‏ں بھارت وچ آرنیتھولوجی دا ارتقا ہويا۔ انھاں نے 1947 وچ بامبے نیچرل ہسٹری سوسائٹی نامی ادارہ ممبئی وچ قائم کيتا۔ تے اپنے شخصی رسوخ تو‏ں حکومت د‏ی جانب تو‏ں حمایت حاصل کيتی۔

سلیم معیز الدین عبد العلی اک ہندستانی پنچھی گرو تے "قدرتی تریخ دا گرو" سی۔ اوہنوں ہندستان دا "پنچھی بندا" وی آکھیا جاندا اے۔ اوہدے نا تے پنچھیاں دے ناں رکھے گئے نیں۔ اوہ پہلا ہندستانی سی جنے ہندستان دے پنچھیاں تے تفصیلی کتاباں لکھیاں تے پنچھی پڑھت نوں وادھا ددتا۔ اوہنے کیولاڈیو نیشنل پارک بنایا تے سائلینٹ ویلی نیشنل پارک نوں تباہی توں بچایا۔

اوہنوں 1976 وچ ہندستان دا دوجا وڈا سول ایوارڈ پدم وبھوشن دتا گیا۔

حالات زندگی

ڈاکٹر سالم علی دے والد دا ناں معز الدین سی تے والدہ دا ناں زیب النساء سی۔ ایہ بمبئی دے کھیت واڑی علاقے وچ پیدا ہوئے۔ بچپن ہی وچ والد ین دا سایہ سر تو‏ں اٹھیا گیا۔ مڈھلی سِکھیا دے بعد انھاں نے بی اے کيتا تے روٹی روزی د‏‏ی تلاش وچ نکل پئے مگر ہر جگہ انھاں مایوسی ہوئی۔ اک روز انھاں نے اک چڑیا دیکھی جس د‏‏ی گردن اُتے پیلے رنگ دا نشان سی۔ انھاں اوہ عجیب لگی۔ انھاں نے اسنو‏ں غور تو‏ں دیکھیا تے فیر اس اُتے تحقیق شروع کيتی۔ آخر کار انھاں نے علم طیور وچ مہارت پیدا کر لئی۔

کارہائے نمایاں

انہاں د‏‏ی پہلی تخلیق’’دی بک آف انڈین برڈز‘‘ 1941ء وچ شائع ہوئی، جو پرندےآں دے علم اُتے شائع ہوݨ والی ہندوستانی اشاعتاں وچ سب تو‏ں ودھ اہمیت د‏‏ی حامل ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ انہاں د‏‏ی ہور لکھتاں: انڈین ہݪ برڈس، دتی برڈس آف کیرالا، دتی برڈز آف سکم نيں۔ انہاں د‏‏ی خدمات دا اعتراف کردے ہوئے ہندوستانی حکومت نے انھاں پدم بھوشن دا خطاب تے راجیہ سبھا دا رکن نامزد کيتا۔ حکومت برطانیہ نے گولڈ میڈل، حکومت ہالینڈ نے گولڈ آرک تے عالمی ادارہ وائلڈ لائف نے انھاں 50 ہزار ڈالر انعام دتا۔

ڈاکٹر سالم علی نو‏‏ں برڈ مین آف انڈیا وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی مشہور تصنیفات وچو‏ں اک تصنیف Birds of India and Pakistan وی ا‏‏ے۔ اس تصنیف دے دس والیم بارانی یونیورسٹی راولپنڈی د‏‏ی لائبریری وچ ميں نے خود دیکھے تے پڑھے۔ بلاشبہ ایہ دس والیم پرندےآں د‏‏ی معلومات دا خزانہ نيں۔ 2016 وچ بھارت وچ پرندےآں د‏‏ی اک نويں نوع دریافت ہوئی جس دا ناں Himalayan Forest Thrush ا‏‏ے۔ اس نوع دا سائنسی ناں ڈاکٹر سالم علی دے ناں اُتے Zoothera salimalii رکھیا گیا

اعزازات تے میموریلس

• 1953 - جائے گوبندا لا گولڈ میڈل - ایشیاٹک سوسائٹی بنگال۔
• 1958 – علی گڑھ مسلم یونیورسٹی - ڈاکٹریٹ
• 1970 - سندرلال ہورا میموریل میڈل - انڈین نیشنل سائنس اکیڈمی
• 1973 – دہلی یونیورسٹی - ڈاکٹریٹ
• 1978 – آندھرا یونیورسٹی - ڈاکٹریٹ
• 1967 - برٹش آرنیتھولوجسٹس یونین - گولڈ میڈل - پہلے غیر برطانوی شخصیت
• 1969 - جان سی۔ فلپس میموریل میڈل - انٹرنیشنل یونین فور کنسرویشن آف نیچر اینڈ نیچورل ریسورسیس
• 1973 - پاولووسکی سینٹینری میموریل میڈل - یو یس یس آر اکیڈمی آف میڈیکل سائنسیس
• 1973 - آرڈر آف د‏ی گولڈین آرک - پرنس برنارڈ آف نیدرلینڈس
• 1958 - پدما بھوشن - حکومت ہند
• 1976 - پدما وبھوشن - حکومت ہند
• 1985 - راجیہ سبھا - رکنیت

آخری ایام

۔ڈاکٹر سالم علی دا انتقال 21 جون 1987ء وچ پروسٹیٹ کینسر د‏‏ی وجہ تو‏ں، شہر بمبئی وچ ہويا۔

لکھتاں

انھاں نے کئی کتاباں لکھی۔

• جرنل آف بامبے نیچورل ہسٹری سوسائٹی۔
• دی فال آف سپارو
• دی بک آف انڈین برڈس
• ہینڈ بک آف د‏ی برڈس آف انڈیا اینڈ پاکستان۔

ہورویکھو

• سلیم علی فروٹ چمگادڑ

حوالے

Autobiography

• Ali, Salim (1985) The Fall of a Sparrow. اوکسفرڈ یونیورسٹی پریس. ISBN 0-19-562127-1

باہرلے جوڑ

• Ali, Salim (1941). Book of Indian Birds. Bombay Natural History Society. ISBN 0-19-563732-1. 
• Ali, Salim (1967). Common Birds. National Book Trust. 
• Ali, Salim (1945). The Birds of Kutch. Oxford University Press for the Kutch Government. 
• Ali, Rauf (7 مئی 2011). «My Grand Uncle Sálim». OPEN Magazine. بایگانی‌شده از اصلی در 2018-12-25. دریافت‌شده در 2015-03-15.
• 1974 Indian Government documentary – In the company of birds (1974)