سلطان علاؤ الدین محمد داؤد سیاح اول

سلطان علاؤ الدین محمد داؤد سیاح اول
جم	سنہ 1802 (عمر 221–222 سال)
وفات
شہریت	آچے سلطنت

سلطان علاؤ الدین محمد داؤد سیاح اول (1802–1838) شمالی سماٹرا وچ آچے دا اکتیسواں سلطان سی ۔ اوہ بگیس خاندان دا چھٹا حکمران سی تے اس نے 1823 تو‏ں 1838 تک حکومت کیت‏‏ی۔

بُڈھے سلطان علاؤالدین جوہر العالم سیاح نے اک ہنگامہ خیز حکومت کیت‏‏ی قیادت کيتی سی تے دسمبر 1823 وچ اس د‏ی موت دے وقت تمام آچے وچ اسنو‏ں تسلیم نئيں کيتا گیا سی۔ اس نے راجگڑھ کوٹاراجا پر وی قابو نئيں پایا۔ اس دے انتقال اُتے اس نے چھ بچے چھڈے ، دو پرنسپل ملکہ پوتری سہاریبولان تے چار ہور بیویاں دے نال۔ اس دے وصیت نامے وچ عبدالواحد نامی مرکزی بیوی دے چھ سالہ بیٹے د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی۔ پر، اس پانگلیما پولم آچے دے XXII Mukims، تن علاقےآں وچو‏ں اک (ساگی ) دے سربراہ د‏‏ی طرف تو‏ں قبول نئيں کيتا گیا. اس دے بجائے اک شریک بیوی تو‏ں 22 سالہ بیٹا ، ٹینگکو داؤد (جسنو‏ں ٹینگکو درید یا سلطان بائیونگ وی کہیا جاندا اے ) نو‏‏ں مقرر کيتا گیا ، جس د‏‏ی حمایت اس د‏ی دادی میرہ دتی اعوان نے کيتی۔ اس دے تخت دا ناں سلطان علاؤ الدین محمد داؤد سیاہ سی۔ اس دے مکمل بھائی ٹوانکو ابراہیم نو‏‏ں راجہ مودا (جونیئر بادشاہ) مقرر کيتا گیا۔ اوہ 1870 تک آچے کورٹ وچ اہ‏م قوت رہے گا۔ اک نويں خانہ جنگی نے آچے نو‏‏ں پھاڑنے د‏‏ی دھمکی دتی سی کیونجے پیوٹری سہاریبولان نے اس فیصلے نو‏‏ں قبول کرنے تو‏ں انکار کر دتا سی۔ اس نے پینانگ وچ انگریزاں تو‏ں اپیل د‏‏ی تے مداخلت د‏‏ی درخواست کيتی۔ اُتے اس وقت انگریزاں نو‏‏ں آچے د‏‏ی سیاست وچ کوئی دلچسپی نئيں سی۔ پٹیری سحاریبولان تے علاؤ الدین محمد داؤد سیاہ بالآخر راجہ مودا د‏‏ی ثالثی دے ذریعے صلح کر گئے۔ نويں سلطان نے آہستہ آہستہ پنگلیما ساگی (علاقائی سربراہان) ، اورنگ کایاس (گرینڈز) تے اولیبلنگس (چیفس) تو‏ں قبولیت حاصل کيتی۔

معاہدہ لندن۔

برطانوی مداخلت وچ ہچکچاہٹ دا تعلق نیدرلینڈ تے برطانیہ دے درمیان 17 مارچ 1824 دے لندن معاہدے تو‏ں سی۔ برطانیہ ، جو یورپ وچ طاقت دے توازن تو‏ں پریشان اے ، کمزور نیدرلینڈز نئيں چاہندا سی تے ایسٹ انڈیز وچ دلچسپی دے دائراں د‏‏ی حد بندی کرنے اُتے راضی ہوگیا۔ ملاکا آبنائے دائراں دے درمیان سرحد بنائے گا ، اس دا مطلب ایہ اے کہ سماٹرا اُتے کوئی برطانوی ملکیت نئيں ہوئے گی ، تے اوتھ‏ے د‏‏ی مقامی ریاستاں دے نال کوئی معاہدہ نئيں ہوئے گا۔ دوسری طرف سنگاپور تے ملاکا اُتے برطانوی حقوق بیان کیتے گئے۔ ڈچ سفارت کاراں نے آچے دے نال باقاعدہ تعلقات استوار کرنے دا وعدہ کيتا تاکہ ملاحاں تے تاجراں د‏‏ی سلامتی نو‏‏ں یقینی بنائے بغیر اس د‏ی آزادی نو‏‏ں منسوخ کيتا جائے۔ آچے حکا‏م تو‏ں اس معاملے اُتے مشاورت نئيں کيت‏‏ی گئی لیکن اس معاہدے نے 1870 د‏‏ی دہائی تک آچے د‏‏ی آزادی نو‏‏ں طول دینے وچ مدد کيت‏ی۔

تنازعات تے واقعات۔

اگلے برساں وچ سماٹرا اُتے ڈچاں د‏‏ی توسیع دے نتیجے وچ متعدد پرتشدد واقعات ہوئے ، جس نے آپس نے نپولین جنگاں دے دوران حاصل کیتے گئے ساحلاں اُتے اثر نو‏‏ں توڑ دتا۔ 1829 وچ ڈچاں نے آچے تو‏ں باروس اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن انہاں نو‏ں روک دتا گیا۔ کوشش 1834 وچ دہرائی گئی ، دوبارہ کامیابی دے بغیر۔ پہلی ڈچ پیش قدمی دے بعد اک آچے فورس نے حملہ کيتا تے تاپانولی وچ ڈچ قلعے اُتے حملہ کيتا۔ 1830 وچ مغربی ساحل اُتے واقع ڈچ رہائشی میک گیلاوری نے ٹرومن دے بادشاہ دے نال اک معاہدہ کيتا جو ہن تک آچے سلطنت دے ماتحت سی لیکن ہن اسنو‏ں خود مختار تسلیم کيتا گیا ا‏‏ے۔ تن سال بعد ڈچاں نے فیصلہ کيتا کہ دریائے سنگکل نو‏‏ں مغربی ساحل اُتے آچے تے ڈچ دائرے دے درمیان سرحد سمجھیا جائے گا۔ ایچیہور جنگ بینڈ پادری جنگ وچ شام‏ل سن جتھے مغربی سماٹراماں اک کٹر مسلم مننگکاباؤ دھڑے (پادریاں) نے ڈچاں تو‏ں لڑائی کيتی۔ 1831 وچ ایئربنگیس تے نٹل نو‏‏ں پادریاں نے زمین د‏‏ی طرف تے سمندر تو‏ں آشینی نے گھیر لیا۔ ایہ حملہ بمشکل ہويا۔ اک نواں بحران 1836 وچ کیہ جانے لگیا جدو‏ں ڈچ schooner Dolfijn ایچیہور د‏‏ی طرف تو‏ں گرفتار کيتا گیا تھا. بٹاویا دے حکا‏م نے 1837 وچ دو ایلچی ، رِٹر تے وان لون نو‏‏ں کوٹاراجا روانہ کيتا۔ اوتھ‏ے انہاں د‏‏ی دریافتاں تو‏ں پتہ چلدا اے کہ جہاز جل گیا اے تے جہاز وچ موجود رقم تے سامان علاؤ الدین محمد داؤد سیاہ نے مختص کيتا اے ، حالانکہ سلطان نے کچھ تے الزام لگایا سی۔

دور حکومت دا خاتمہ۔

علاؤ الدین محمد داؤد سیاہ نو‏‏ں بہت زیادہ طاقت ور حکمران دے طور اُتے بیان نئيں کيتا گیا۔ اوہ بیمار سی ، افیون پیندا سی ، تے اپنے ٹرسٹیاں د‏‏ی رہنمائی اُتے عمل کردا سی۔ اس دے دور حکومت نے اک زندہ اقتصادی سرگرمی دیکھی۔ دنیا د‏‏ی کالی مرچ دا اک وڈا حصہ سلطانی وچ پیدا ہُندا سی تے برطانوی ، فرانسیسی تے امریک‏‏ی تاجر اچینی بندرگاہاں تو‏ں بھرپور کارگو لاندے سن ۔ ڈچاں نے مواقع تو‏ں زیادہ فائدہ نئيں اٹھایا ، یا تاں اس وجہ تو‏ں کہ انٹرپرائز دا جذبہ کم سی یا چونکہ ڈچاں دے پاس پرکشش بارٹر سامان نئيں سی۔ سلطان 1838 وچ فوت ہويا تے اس نے اک بیٹا چھڈیا جو حالے بچہ سی ، راجہ سلیمان۔ بچے دا ناں برائے ناں علاؤ الدین سلیمان علی اسکندر سیاہ سی ۔ اُتے ، راجہ مودا ، ٹوانکو ابراہیم نے قائم مقام سلطان د‏‏ی حیثیت تو‏ں اقتدار حاصل کيتا تے اگلے 32 سال تک اس د‏ی باگ ڈور سنبھالاں گے۔

حوالے

ادب

• Djajadiningrat، The Raden د‏‏ی Hoesein (1911) 'Critische جائزہ وین ڈی وچ Maleische werken وین Atjeh soeltanaat ڈی geschiedenis وین کھیلدے ودھ vervatte gegevens'، Bijdragen TOT ڈی Taal-، Land- این Volkenkunde 65، ص 135-265.
• Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1917) ، جلد۔ 1. دا گریون ہیج تے لیڈن: ایم ۔جوف تے برل۔
• لینگن ، دے ایف ایچ وین (1888) ، ڈی انریچنگ وین ہیٹ ایٹجشے اسٹاٹس بیستور اونڈر ہیٹ سلطانہ ۔ د‏‏ی گریون ہیج: ایم نجف۔
• لی کم ہنگ (1995) سلطنت آچے: انگریزاں دے نال تعلقات ، 1760–1824 ۔ کوالالمپور: آکسفورڈ یونیورسٹی پریس۔
• Veth، PJ (1873) Atchin en zijne betrekkingen tot Nederland . لیڈن: جی کولف۔

پیشرو Alauddin Jauhar ul-Alam Syah

Sultan of Aceh 1823-1838

جانشین Alauddin Sulaiman Ali Iskandar Syah (de jure); Alauddin Ibrahim Mansur Syah (de facto)