سلسلہ عظیمیہ
اللہ تعالیٰ اپنا پیغام پہنچانے دے لئی چراغ توں چراغ جلاندا اے معرفت دی مشعل اک ہتھ توں دوسرے ہتھ وچ پہنچدی رہندی اے۔
تمام روحانی لوگ قدرت دے اوہ ہتھ نيں جو ایہ مشعل لے کے چلدے نيں اس روشنی توں اوہ لوگ اپنی ذات نوں وی روشن رکھدے نيں تے دوسرےآں نوں وی ایہ روشنی پہنچاندے نيں۔ ایسی ہی اک روحانی ہستی، ایسا ہی اک روحانی ہتھ ایسی ہی اک روشن مشعل سیدنا حضور علیہ الصلوٰۃ والسلام دے وارث ابدالِ حق، سلسلہ عظیمیہ دے بانی مبانی رسالہ روحانی ڈائجسٹ دے روح رواں حسن اخریٰ محمد عظیم برخیا قلندر بابا اولیاء رحمتہ اللہ علیہ اے۔
محمد عظیم: ایہ گھریلو ناں حضور قلندر بابا اولیاءؒ دی پیدائش دے بعد رکھیا گیا۔
سید: آپ دا خاندانی سلسلہ حضرت امام حسن عسکری رضی اللہ عنہ توں قائم اے۔
برخیاء: شوقِ شعر تے سخن سی ۔ برخیاءؔ تخلص اے۔
قلندر بابا اولیاء: عرفیت اے مرتبہ قلندریت دے اعلیٰ مقام اُتے فائز ہونے دی وجہ توں ملائکہ ارضی تے سماوی تے حاملان عرش وچ اسی ناں توں مشہور نيں۔ تے ایہی عرفیت یعنی ” قلندر بابا اولیاء” عامتہ الناس وچ بولی زد عام اے۔
جائے پیدائش:۱۸۹۸ء وچ قصہ خورجہ ضلع بلند شہر یوپی (بھارت) وچ پیدا ہوئے۔
تعلیم تے تربیت: آپؒ نے ابتدائی تعلیم محلہ دے مکتب توں حاصل کيتی۔ ابتدائی تعلیم مکمل کرنے دے بعد میٹرک “بلند شہر” توں کیتا۔
تے انٹرمیڈیٹ دے لئی داخلہ علی گڑھ مسلم یونیورسٹی وچ لیا۔
روحانی تربیت: اللہ تعالیٰ جدوں کسی بندے نوں اپنے کم دے لئی منتخب کر لیندا اے تاں اوہدی تربیت دا پورا پور اانتظام کردا اے۔ ایہی کچھ قلندر بابا اولیاءؒ دے نال ہويا۔ علی گڑھ وچ قیام دے دوران آپ دا میلان درویشی دی طرف ودھ گیا۔ آپؒ اوتھے مولانا کابلیؒ دے قبرستان دے حجرے وچ زیادہ وقت گزارنے لگے۔ صبح تشریف لے جاندے تے رات نوں واپس آندے۔
تربیت دا دوسرا دور حضور قلندر بابا اولیاءؒ دے نانا بابا تاج الدین ناگپوریؒ دی سرپرستی وچ شروع ہويا ناگپور وچ ۹ سال تک تربیت دا سلسلہ جاری رہیا۔
شادی: تربیت دے دوران ہی حضور قلندر بابا اولیاءؒ دی والدہ محترمہ دا انتقال ہو گیا۔ گھر دا نظام چلیانے تے بہن بھائیاں دی تربیت دا پیش نظر رکھدے ہوئے نانا تاج الدین ناگپوریؒ دے ارشاد دے مطابق انہاں دی شادی ہوئی۔
ہجرت: تقسیم ہند دے بعد قلندر بابا اولیاءؒ مع اہل تے عیال والد تے بہن بھائیاں دے نال کراچی تشریف لے آئے۔
ذریعہ معاش: کراچی وچ ’’اردو ڈان‘‘ وچ سب ایڈیٹر دے عہدے اُتے فائز ہوئے۔ اس دے بعد اک عرصہ تک رسالہ “نقاد” وچ کم کردے رہے۔
بیعت: سلسلہ سہروردیہ دے بزرگ قطب ارشاد حضرت ابوالفیض قلندر علی سہروردیؒ (وڈے حضرت جی) جب ۱۹۵۶ء وچ کراچی تشریف لیائے تاں قلندر بابا اولیاءؒ نے بیعت ہونے دی درخواست کيتی۔ وڈے حضرت جیؒ نے فرمایا کہ تن بجے آؤ۔ سخت سردی دا عالم سی ۔ قلندر بابا اولیاءؒ گرانڈ ہوٹل میکلورڈ روڈ دی سیڑھیاں اُتے رات دو بجے جا کے بیٹھ گئے۔ ٹھیک تن بجے وڈے حضرت جیؒ نے دروازہ کھولیا تے اندر بلا لیا۔ سامنے بٹھا کر پیشانی اُتے تن تین پھونکاں ماراں۔ پہلی پھونک وچ عالم ارواح منکشف ہو گیا۔ دوسری پھونک وچ عالم ملکوت تے جبروت سامنے آ گیا تے تیسری پھونک وچ حضور قلندر بابا اولیاءؒ نے عرش معلیٰ دا مشاہدہ کیتا۔
حضرت ابوالفیض قلندر علی سہروردیؒ نے قطب ارشاد دی تعلیمات تن ہفتے وچ پوری کر کے خلافت عطا فرما دتی۔
اس دے بعد حضرت شیخ نجم الدین کبریؒ دی روح اُتے فتوح نے روحانی تعلیم شروع دی تے فیر ایہ سلسلہ ایتھے تک پہنچیا کہ سیدنا حضور علیہ الصلوٰۃ والسلام نے براہ راست علم لدنی دا علم عطا فرمایا۔ تے سیدنا حضور علیہ الصلوٰۃ والسلام دی ہمت تے نسبت دے نال بارگاہ رب العزت وچ پیشی ہوئی تے اسرار تے رموز خود اللہ تعالیٰ نے سکھائے۔
“جن پیغمبراں تے اولیاء اللہ دی ارواح طیبات توں تے جنہاں سلسلےآں توں حضور قلندر بابا اولیاءؒ نوں نسبت اویسیہ دے تحت فیض حاصل ہويا اے۔ انہاں دی تفصیل کتاب” تذکرہ قلندر بابا اولیاءؒ “ماں بیان کيتی گئی اے ۔”
حضور قلندر بابا اولیاءؒ دا وصال ۷ ۲ جنوری۱۹۷۹ء نوں ہويا۔
تصنیفات: حضور قلندر بابا اولیاءؒ دے فیض نوں عام کرنے دے لئی سلسلہ عظیمیہ نوں تن کتاباں بطور ورثہ منتقل ہُندیاں نيں۔
۱۔ علم تے عرفان دا سمندر۔ رباعیات قلندر بابا اولیاءؒ
۲۔ اسرار تے رموز دا خزانہ ” لوح تے قلم”
۳۔ کشف تے کرامات تے ماورائی علوم دی توجیہات اُتے مستند کتاب ” تذکرہ بابا تاج الدین اولیاء ”
حامل علم لدنی، واقف اسرار کن فیکون، مرشد کریم، ابدال حق حضرت قلندر بابا اولیاءؒ صاحب کشف تے کرامت بزرگ سن مگر آپؒ دے مزاج وچ احتیاط بہت زیادہ سی۔ آپ کرامت توں طبعاً گریز فرماندے سن ۔ حضور قلندر بابا اولیاءؒ فرماندے نيں:
” خرق عادت یا کرامت دا ظہور کوئی اچنبھے دی گل نئيں اے جدوں کسی بندہ دا شعوری نظام توں خود اختیاری طور اُتے مغلوب ہو جاندا اے تاں اس توں ایسی گلاں سرزدہونے لگتی نيں جو عام طور اُتے نئيں ہُندیاں۔ تے لوگ انہاں نوں کرامت دے ناں توں یاد کرنے لگدے نيں۔ جو سب بھان متی اے۔ اعمال تے حرکات وچ خرق عادت تے کرامت خود اپنے اختیار توں وی ظاہر کیتی جاندی اے تے کدی کدی غیر اختیاری طور اُتے وی سرزد ہو جاندی اے۔ خرق عادت آدمی دے اندر اک ایسا وصف اے جو مشق دے ذریعے متحرک کیتا جا سکدا اے ۔”
موجودہ دور سائنسی دور اے۔ انسان شعوری طور اُتے اِنّا ترقی کر چکيا اے کہ اوہ ہر چیز دی حقیقت نوں کھلی اکھ توں دیکھنا چاہندا اے اوہ اک طرف تاں زمین دی انتہائی گہرائی تک پہنچنے دی کوشش کر رہیا اے تاں دوسری طرف آسماناں دی رفعت دی پیمائش کر رہیا اے۔ ایداں حالات وچ اوہ ہر شے دی حقیقت دی تلاش وچ لگیا ہويا اے۔ جس طرح انسان نے ظاہر دنیا وچ کامیابیاں حاصل کيتیاں نيں اسی طرح اوہ باطنی یا روحانی دنیا دے حقائق جاننے دا خواہاں اے۔ سائنسی ترقی دی وجہ توں انسان دے ذہن دی رفتار بہت تیز ہو گئی اے۔ تے اوہ کسی گل نوں اس وقت قبول کردا اے جدوں اس گل دے متعلق کیوں، کِداں تے کس لئی دے جوابات اسنوں مل جان۔
انسان نے جس قدر سائنسی ترقی دی اے اسی قدر اوہ مذہب توں دور ہو گیا اے تے اس دا عقیدہ کمزور ہو گیا اے۔ یقین ٹُٹ گیا اے تے انسان سکون توں نا آشنا ہو گیا اے۔ سکون دی تلاش تے جستجو وچ انسان روحانیت دی طرف متوجہ ہويا۔ مگر روحانیت دے حصول دے لئی غیر سائنسی طور طریقےآں نوں اوہ اپنانا نئيں چاہندا سی ۔ اس کمی نوں پورا کرنے دے لئی اک ایداں روحانی سلسلے دی ضرورت سی جو وقت دے تقاضاں دے عین مطابق ہوئے۔ سلسلہ عظیمیہ دا قیام اسی مقصد دے تحت ہويا تے ایہ سلسلہ جدید تقاضاں نوں پورا کرنے دی کوشش کردا اے۔ ایہی وجہ اے کہ اس سلسلے وچ روايتی طور طریقےآں نوں نظر انداز کر کے جدید طرزاں اختیار کيتی گئیاں نيں۔ جدید افکار تے نظریات دی وجہ توں ایہ سلسلہ تیزی توں دنیا دے تمام ملکاں وچ پھیل رہیا اے۔
سنگ بنیاد: عارف باللہ، ابدال حق، واقف رموز لامکانی، حامل علم لدنی، بحر تکوین دے امیر البحر سلسلہ عظیمیہ دے امام، حسن اخریٰ سید محمد عظیم برخیا، حضور قلندر بابا اولیاءؒ دے دست کرم توں آپ دے ناں نامی اسم گرامی توں منسوب سلسلہ عظیمیہ دی بنیاد، سیدنا حضور علیہ الصلوٰۃ والسلام دی بارگاہ اقدس وچ شرف قبولیت دے بعد جولائی ۱۹۶۰ء وچ رکھی گئی۔
اک روز ميں نے حضور قلندر بابا اولیاءؒ دی خدمت وچ سلسلہ عظیمیہ دی بنیاد رکھنے دی درخواست پیش کيتی۔ حضور قلندر بابا اولیاءؒ نے ایہ درخواست سرور کائنات فخر موجودات سیدنا حضور علیہ الصلوٰۃ والسلام دی بارگاہ وچ پیش کيتی۔ حضرت محمد مصطفیٰ ﷺ نے اس درخواست نوں قبول فرما کر سلسلہ عظیمیہ قائم کرنے دی اجازت عطا فرمائی۔
خانوادہ سلاسل: سلسلہ عظیمیہ جذب تے سلوک روحانی شعباں اُتے محیط اے۔ حضور قلندر بابا اولیاءؒ خصوصاً اکیس سلاسل طریقت دے مربی تے مشقی نيں تے مندرجہ ذیل گیارہ سلاسل دے خانوادہ نيں:
۱۔ قلندریہ: امام سلسلہ حضرت ذوالنون مصریؒ
۲۔ نوریہ : امام سلسلہ حضرت موسیٰ کاظم رضاؒ
۳۔ چشتیہ: امام سلسلہ حضرت ممشاد دینوریؒ
۴۔ نقشبندیہ: امام سلسلہ حضرت شیخ بہاء الحق نقشبند خواجہ باقی اللہؒ
۵۔ سہروردیہ: امام سلسلہ حضرت ابو القاہرؒ
۶۔ قادریہ: امام سلسلہ حضرت شیخ عبدالقادر جیلانیؒ
۷۔ طیفوریہ: امام سلسلہ حضرت بایزید بسطامیؒ
۸۔ جنیدیہ: امام سلسلہ حضرت ابو القاسم جنید بغدادیؒ
۹۔ ملامتیہ: امام سلسلہ حضرت ذوالنون مصریؒ
۱۰۔ فردوسیہ: امام سلسلہ حضرت نجم الدین کبریؒ
۱۱۔ تاجیہ: امام سلسلہ حضرت صغریٰ تاج الدینؒ
سلسلہ عظیمیہ وچ روايتی پیری مریدی دا مروجہ طریقہ نئيں اے۔ نہ اس وچ کوئی مخصوص لباس اے نہ کوئی وضع قطع مختص اے۔
خلوص دے نال طلب روحانیت دا ذوق تے شوق ہی طالب نوں سلسلہ عظیمیہ توں منسلک رکھدا اے۔ سلسلہ وچ مریدین دوست دے لفظ توں یاد کیتے جاندے نيں۔ تعلیم تے تربیت دے سلسلے وچ سخت ریاضتاں، چلاں تے مجاہداں دی بجائے ذکر تے اشغال نہایت آسان تے مختصر نيں۔ تعلیم دا محور اوہ غار حرا والی عبادت اے جتھے سرکار دو عالمﷺ نے طویل عرصہ صَرف کیتا۔ اس عبادت توں سالک میدان روحانیت وچ بہ آسانی گامزن ہو جاندا اے۔ جاں جاں اس دا قدم اگے ودھدا اے اس اُتے تفکر کے دروازے کھلنے لگدے نيں۔
لاشعور وچ ہر سمت بیداری تے نظر وچ اسرار دے پرداں وچ جھانکنے دی صلاحیت پیدا ہو جاندی اے تے اوہ زاہد خشک دی بجائے حق آگاہی دے اک ہوش مند طالب علم بن جاندا اے۔ چونکہ امام سلسلہ ابدال حق حضرت قلندر بابا اولیاءؒ شعبہ تکوین دے اعلیٰ ترین عہدے تے قلندریت دے نہایت بلند مقام اُتے فائز سن اس لئی سلسلہ عظیمیہ وچ قلندری رنگ مکمل طور اُتے موجود اے۔
قلندر عارف باللہ، علم الٰہی دا آئینہ دار ہُندا اے۔ حق دی عکاسی کردا اے۔ انوار محمدی دے طفیل اوہ خالق تے مخلوق دے درمیان رابطہ بن جاندا اے کہ ادھر اللہ توں واصل ادھر مخلوق وچ شامل فیضان حق توں سیراب ہُندا اے۔ توحیدی سکون تے حق آگہی دے کیف وچ زندگی گزارتا اے۔ غیب دی ہر راہ اپنی انتہا تک اس دے لئی کھلی ہُندیاں نيں۔
قلندر خزائن کُن دے انوار نوں پا لیندا اے۔ اوہدی روح نوں اک انبساط دی کیفیت حاصل ہُندی اے تے اوہ ہر غیر اللہ بشمول خود دی ’’لا‘‘ کہہ دے ’’الٰہ‘‘ دا حسن دیکھ لیندا اے۔
مشاہدہ کرنے والےآں نے دیکھیا کہ قلندر باباؒ دی محفل وچ انہاں دے دستر خوان اُتے شیعہ، سُنی، دیوبندی، بریلوی غرض کہ ہر مکتاباں فکر دے لوگ بصد آداب بیٹھے ہوئے نظر آندے سن ۔ قادری، چشتی، نقش بندی، سہروردی ہر سلسلہ روحانی دے تشنہ لباں دی حضور قلندر بابا اولیاءؒ دی جوئے کرم توں سیرابی ہُندی سی، قلندر بابا اولیاءؒ دے دریائے فیض دی طغیانی دی ایہ کیفیت سی کہ جس نے وی انہاں دا دامن پھڑ لیا اللہ تعالیٰ نے اس اُتے فضل کر دتا۔ جس نوں قلندر باباؒ نے محبت تے کرم دی نگاہ توں دیکھ لیا اوہدی دنیاہی بدل گئی جس نوں انہاں دی طرز فکر منتقل ہو گئی اس دے نصیب جاگ اٹھے۔ حق آگہی دے شرف توں مشرف ہو گیا۔
مستی خود آگہی قلندر دی اک شان ہُندی اے۔ اسنوں ذات تے صفات دونے دی آگہی حاصل ہُندی اے اوہ اپنے وجود توں گم تے حق وچ ضم ہو جاندا اے۔ ایہ ادائے قلندرانہ اے کہ درویشانہ بے نیازی دے نال تحیر تے لب بندی اس دا شیوہ ہُندی اے۔
قلندر شہید خفی ہو کے جیندے جی مر کر۔ اپنے وجود وچ سبحانیت دا نظارہ کردا اے۔ اوہ دمادم دم دے کیف دائمی توں سرشار ہُندا اے۔ حضور ی دے رشتے وچ منسلک من عرف نفسہٗ فقد عرفہ ربہٗ دے بھید دا رازدان ہُندا اے۔ اس دے وجودی کثافتاں دے پردے ہٹ جاندے نيں تے اوہ حق نوں حقانیت وچ دیکھدا اے۔
لازوال ہستی اپنی قدرت دا فیضان جاری تے ساری رکھنے دے لئی ایداں بندے تخلیق کردی اے جو دنیا دی بے ثباندی دا درس دیندے نيں خالق حقیقی توں تعلق قائم کرنا تے آدم زاد نوں اس توں متعارف کرانا انہاں دا مشن ہُندا اے۔
سیدنا حضور علیہ الصلوٰۃ والسلام دے وارث ابدال حق حسن اخریٰ محمد عظیم برخیاء امام سلسلہ عظیمیہ قلندر بابا اولیاءؒ دی تعلیمات دا نچوڑ ایہ اے کہ انسان نوں محض روٹی کپئے دے حصول تے آسائش تے زیبائش ہی دے لئی پیدا نئيں کیتا گیا بلکہ اوہدی زندگی دا اولین مقصد ایہ اے کہ اوہ خود نوں پہچانے اپنے رحمت للعالمین محسنﷺ دا قلبی تے باطنی تعارف حاصل کرے جس دے جود تے کرم تے رحمت توں اسيں اک خوش نصیب قوم نيں تے انہاں دی تعلیمات توں انحراف دے نتیجے وچ اسيں دنیا دی بدنصیب تے بدترین قوم بن چکے نيں۔
ایہ مضمون چھپی ہوئی کتاب وچ انہاں صفحات (یا صفحہ) اُتے ملاحظہ فرماؤ: 44 تا 51
اسم اعظم دے مضامین : ِ 1.1 - نظریہ رنگ تے روشنی ِ 1.2 - فوٹان تے الیکٹران ِ 1.3 - کہکشانی نظام تے دو کھرب سورج ِ 1.4 - دو پیراں تے چار پیراں توں چلنے والے جانور ِ 1.5 - چہرہ وچ فلم ِ 5.8 - مراقبہ مرتبہ احسان تے روشنیاں دا مراقبہ ِ 1.6 - آسمانی رنگ کیتا اے ؟ ِ 1.7 - رنگاں دا فرق ِ 1.8 - رنگاں دے خواص ِ 2.1 - مرشد کامل توں بیعت ہونا ِ 2.2 - مرشد کامل دی خصوصیات ِ 2.3 - تصور توں کیتا مراد اے ؟ ِ 2.4 - علمِ حصولی تے علمِ حضوری وچ فرق ِ 2.5 - اسم اعظم کیتا اے ِ 2.6 - وظائف نمازِ عشا دے بعد کیوں کیتے جاندے نيں ِ 2.7 - روزہ روح دی بالیدگی دا ذریعہ اے ِ 2.8 - ناں دا انسانی زندگی توں کیتا رشتہ اے تے ناں مستقبل اُتے کس حد تک اثر انداز ہُندے نيں؟ ِ 2.9 - جدوں اک ہی ورگی اطلاعات سب نوں ملدیاں نيں تاں مقدرات تے نظریات وچ تضاد کیوں ہُندا اے ؟ ِ 3.1 - نماز تے مراقبہ ِ 3.2 - ایسی نماز جو حضور علیہ الصلوٰۃ والسلام دے ارشاد دے مطابق حضور قلب تے خواہشات، منکرات توں روک دے کس طرح ادا کيتی جائے؟ ِ 3.3 - روح دا عرفان کِداں حاصل کیتا جائے؟ ِ 3.4 - مخلوق نوں کیوں پیدا کیتا گیا۔ اللہ تعالیٰ نوں پہچاننے دا طریقہ کیتا اے ؟ ِ 3.5 - چھ دائرے کیہ نيں، تن پرت توں کیتا مراد اے ؟ ِ 3.6 - روح انسانی توں آشنا ہونے دا طریقہ کیتا اے ؟ ِ 3.7 - مراقبہ کیتا اے۔ مراقبہ کِداں کیتا جائے؟ ِ 4.1 - تعارف سلسلہ عظیمیہ ِ 4.2 - سلسلہ عظیمیہ دے اغراض تے مقاصد تے قواعد تے ضوابط ِ 5.1 - مراقبہ توں علاج ِ 5.2 - مراقبہ دی تعریف ِ 5.3 - مراقبہ دے فوائد تے مراقبہ دی اقسام ِ 5.4 - مراقبہ کرنے دے آداب ِ 5.5 - سانس دی مشق ِ 5.6 - مراقبہ کس طرح کیتا جائے۔ خیالات وچ کشمکش ِ 5.7 - تصورِ شیخ کیتا اے تے کیوں ضروری اے ِ 5.9 - مراقبہ توں علاج ِ 6.1 - سانس دی لہراں ِ 6.2 - روحانی علم نوں مخفی علم یا علم سینہ کہہ دے کیوں عام نئيں کیتا گیا ِ 6.3 - اللہ تعالیٰ اُتے یقین رکھنے تے توکل کرنے دے کیہ معانی نيں ِ 6.4 - رحمانی طرز فکر نوں اپنے اندر راسخ کرنے دے لئی سانوں کیتا کرنا چاہیدا ِ 6.5 - واہمہ، خیال تصور تے احساس وچ کیہ فرق اے ؟ ِ 6.6 - ساڈا ماحول سانوں کس حد تک متاثر کردا اے ؟ ِ 7 - کیتا نئيں ہاں وچ رب تواڈا؟ ِ 7.2 - لوح اول تے لوح دوم کیہ نيں ِ 7.3 - علمِ حقیقت کیتا اے ِ 7.4 - علمِ حصولی تے علم حضوری توں کیتا مراد اے ِ 7.5 - روح کیتا اے ِ 8 - انسان تے آدمی ِ 9 - انسان تے لوحِ محفوظ ِ 10.1 - احسن الخالقین ِ 10.2 - روحانی شاگرد نوں روحانی استاد دی طرز فکر کس طرح حاصل ہُندی اے۔ ِ 10.3 - روحانی علوم حاصل کرنے وچ زیادہ وقت کیوں لگ جاندا اے ؟ ِ 10.4 - تصورات جسم اُتے کس طرح اثر انداز ہُندے نيں ِ 10.5 - یادداشت کیوں کمزور ہو جاندی اے ؟ ِ 10.6 - تصور توں کیتا مراد اے ِ 10.7 - کسی بزرگ دا قطب، غوث، ابدال یا کسی تے رتبہ اُتے فائز ہونا کیتا معنی رکھدا اے ؟ ِ 10.8 - تصور کیتا اے ِ 10.9 - کرامت دی توجیہ ِ 10.10 - مختلف امراض کیوں پیدا ہُندے نيں ِ 11 - تصوف تے صحابہ کرام ِ 12 - ایٹم بم ِ 13 - نو کروڑ میل ِ 14 - زمین ناراض اے ِ 15 - عقیدہ ِ 16 - کیہ تسيں نوں اپنا ناں معلوم اے ِ 17 - عورت مرد دا لباس ِ 18 - روشنی قید نئيں ہُندی.