سلام عادل
| سلام عادل | |
|---|---|
| جم | سنہ 1922 |
| وفات | 7 مارچ 1963 (40–41 سال) |
| وجہ وفات | پھانسی |
| طرز وفات | سزائے موت |
| شہریت |  عراق
|
| جماعت | عراقی کمیونسٹ پارٹی |
| اولاد | Iman Al-Musawi، Shatha Al-Musawi، Ali Al-Moussaoui |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | سیاست دان ، مصور ، شاعر |
| پیشہ ورانہ زبان | عربی |
ترمیم  | |
شروع دا جیون
سودھوحسین الرضی دا جم 1924 وچ دکھنی عراق وچ شیعہ مسلم پروار وچ ہویا سی۔ اس دا پیؤ آٹا ملّ وچ اک جونیئر کلرک سی۔ الرضی نے بغداد دے ایلیمینٹری ٹیچرز کالج وچ اک استاد وجوں سکھلائی حاصل کیتی سی۔ اتھے اوہ پہلی وار کمیونسٹ پارٹی دے رابطہ وچ آیا۔ 1936 وچ گریجوئیشن کرن توں بعد اس نوں دیوانیا وچ اک سکول وچ تعینات کیتا گیا مگر 1946 وچ اوہ اپنیاں سیاسی سرگرمیاں کر کے اوہ مڑ بغداد چلیا گیا، جتھے اسنے سڑکاں تے کباب ویچ کے اپنی روٹی چلائی۔
پارٹی سرگرمی، 1949–1955
سودھوجنوری 1949 وچ الرضی نوں اک مظاہرہ وچ گرفتار کر لیا گیا اتے قید کیتا گیا۔ 1951 وچ اپنی رہائی تے، عراقی کمیونسٹ پارٹی دی دکھنی ڈویزن دا کامریڈ انچارج تعینات کیتا گیا اتے 1953 وچ اوہ پارٹی دی مرکزی کمیٹی دا میمبر بن گیا۔ اس سال اس نے برطانوی سلطنت دے علاقے وچ کمیونسٹ پارٹیاں دی دوجی لندن کانفرنس وچ عراق دی نمائندگی کیتی سی۔
اسے سال، پارٹی دے سیکٹری بہاء الدین نوری دی گرفتاری توں بعد، عبدالکریم احمد الدود پارٹی دا سیکٹری بن گیا اتے اس نے اتی-کھبی لائن دے نال نال وڈے پدھر تے ٹکراؤ والیاں سرگرمیاں نوں اتساہت کرنا شروع کر دتا۔ الرضی نے اس لائن دا خلاف کیتا اتے ستمبر وچ پارٹی نے کجھ ماڈریٹ پالیسی اپنائی، پر 16 جون 1954 نوں دہشت گرد وچاراں دا حامد عثمان، کوت جیل توں بچ نکلیا اتے اتی-کھبی لائن مڑ لاگوُ کرن وچ کامیاب ہو گیا۔ اوہ الدود دے تھاں تے پارٹی دا سیکٹری چن لیا گیا سی۔ عثمان نے الرضی تے سجے-پکھی کراہے دا الزام لایا اتے اسنوں مرکزی کمیٹی وچوں کڈھ دتا۔ پھر الرضی فرات دے وچکار والے علاقے وچ چلے گیا۔
عراقی کمیونسٹ پارٹی دا سیکٹری
سودھوجون 1955 وچ سینٹرل کمیٹی نے سکتریت توں عثمان نوں ہٹا دتا اتے الرضی نوں واپس بلا لیا۔ اس دی ودھیرے ماڈریٹ لائن دا فوکس ساریاں ممکنہ ترقی پسند اتے قومی طاقتاں نال گٹھجوڑ سی، اتے اس راہیں نتیجے حاصل کرن دا زیادہ امکان سی؛ پر، عثمان نے پولیس نال جنہاں جھڑپاں نوں اکسایا سی اس نے تنظیم نوں بہت کمزور کر دتا سی اتے واضع طور تے اوہ چلدیاں نہیں سی رکھیاں جا سکدیاں۔ الرضی نے سینٹرل کمیٹی دا مڑ قیام کیتا اتے اگلے سال پارٹی نوں دوبارہ ایکتابدھ کرن وچ سفلتا ملی، جس وچ دو غیرمطمعن کروپاں نوں واپس اؤن لئی منا لیا گیا۔
الرضی دا ماڈریٹ طریقہ سیریائی کمیونسٹ پارٹی دے سیکٹری اتے عرب کمیونزم دے وڈے سیاستدان خالد بکدش ورگا سی۔ 1955–1959 دی بغاوت دے دوران، عراقی پارٹی کسے وی ہور نقطہ نالوں بکشاش دے ودھ نیڑے سی۔ الرضی خود آپ نظریہ کار نہیں سی، اتے اوہ پارٹی دے تنظیم اتے کاروائی تے دھیان مرتکز کرن نوں ترجیح دندا سی؛ 1961 تک، اوہ وچاردھارا دے سوال مکھ طور تے امیر عبداللہ تے چھڈن تے مطمعن سی، جو اس ویلے دوران پارٹی دی پرمکھ انٹیکجوئل ہستی سی اتے سیاسی نظرئیے توں الرضی توں وی ودھ ساودھانی نال چلن والا سی۔
قاسم سرکار
سودھوالرضی اتے عبداللہ وچالے ایہہ اختلاف پہلی وار 1958 دے پلٹے، جس نے عبد الکریم قاسم نوں طاقت وچ لیاندا سی، دے بعد اک گمبھیر مدعا بن گئے سی۔ دوواں نے نویں سرکار لئی پارٹی دے سمرتھن دی پوزیشن لئی رضا مندی پرگٹائی، جس نوں اوہ عراقی سماج وچ ترقی پسند قومی برزوآ تتاں دے ممکنا ترقی پسند امیدوار مندے سن۔ حالانکہ، مئی 1959 وچ سرکار وچ پارٹی دی حصیداری دی منگ نوں لے کے قاسم دے کٹھور عمل نے عبداللہ نے سمجھوتہ کرن دا پکھ لیا اتے الرضی ودھیرے ریڈیکل پہنچ لئی دباء پا رہا سی۔
پارٹی نوں 1959 دیاں گرمیاں وچ اک طرحاں دا سنکٹ پیش آ گیا، جس وچ قاسم ولوں پارٹی دے خلاف کجھ قدم اٹھائے گئے اتے کرکے وچ جولائی 1959 دیاں گڑبڑیاں ہوئیاں جس لئی کمیونسٹاں تے مکمل الزام لگائے گئے سن۔ اس دے نتیجے وجوں پارٹی دے پلینم وچ سجے پکھ دی جت ہوئی سی: اس نے اک بہت ہی آتم-تنقیدی رپورٹ نوں پروانگی دتی، جس نوں پارٹی اخبار اتحاد عش-شعب وچ شائع کیتا گیا۔ ال-رادی نام وجوں پارٹی دا نیتا بنیا رہا پر اسدی سیکٹری وجوں پوزیشن بدل کے پہلے سیکٹری دی کر دتی گئی اتے تن معاون سیکٹری تعینات کر دتے گئے جو سارے ابدلا دے نزدیکی سن۔
1960 دی بسنت وچ پارٹی نوں قاسم دے نویں حملے دا ساہمنا کرنا پیا۔ اس وچ اتحاد عاش-شعب تے پہلاں رک-رک کے اتے انت وچ پوری طرحاں پابندی لگا دتی گئی۔ کمیونسٹ سپوٹراں نوں سرکار، وچلے اثر دے عہدیاں توں، ہٹا دتا گیا۔ پارٹی دے سمرتھن والے سنگٹھناں، جو لوکاں نوں لامبند کرن لئی پارٹی دیاں یوگتاواں/سمرتھاواں وچ اہم تتّ حاصل کردے سن، نوں ودھ جاں گھٹ حد تک دبایا گیا اتے ہزاراں کمیونسٹ کامیاں نوں نوکریاں توں خارج کر دتا۔ نومبر 1961 وچ ال-رادی نے پارٹی وچ اپنے مخالفاں دے خلاف جت حاصل کیتی اتے پارٹی تے پوری طرحاں نال کنٹرول کر لیا۔ "سجے پکھی" لائن دی نندا کیتی گئی، عبداللہ پوربی یورپ لئی روانہ ہو گیا اتے تن معاون سکتراں نوں سینٹرل کمیٹی توں ہٹا دتا گیا سی۔
حالانکہ، پارٹی نوں ودھ رہی کمزوری کر کے، ال-رادی نوں، مئی 1962 وچ کردی لڑائی دے خلاف کمیونسٹ-لیڈرشپٹ دے پردرشناں دے بعد وچ دمن دی اک نویں لہر دے باو جود اپنے آپ نوں قاسم لئی تنقیدی سمرتھن دی جاری پالیسی دا کوئی بدل نہیں نظر نہیں آیا۔ 1962 دے اخیر وچ، کرد ڈیموکریٹک پارٹی نے سجھاء دتا کہ کمیونسٹ راجپلٹے دی اک کوشش وچ اوہناں نال تعاون کرن، لیکن رادی نے ایہہ وچار ردّ کر دتا۔ جنوری 1963 وچ، اوہناں نے قاسم نوں چیتاونی دتی کہ اک قوم پرست پلٹے لئی یوجناواں بن رہیاں سن۔
8 فروری 1963 نوں بعث راج پلٹا کمیونسٹاں لئی کوئی حیرانی نہیں ہوئی، پر اوہ اسدا بااثر ڈھنگ نال خلاف کرن لئی ہتھیاربند فوجاں وچ اپنے سپوٹراں نوں جٹاؤن وچ ناکام سن۔ الرضی نے پلٹے دے عوامی خلاف دے لئی اپیل تیار کرکے ترنت عمل کیتا اتے کمیونسٹ سپوٹراں نوں بغداد دے ودھیرے غریب ضلعیاں وچ 10 فروری تک نویں سرکار دے خلاف بچاؤ کردے رہے اتے بھاری نقصان جھلیا۔
پھڑے جانا اتے موت
سودھونویں حکومت نے کمیونسٹاں دے خلاف تیزی نال کاروائی کیتی، ایہناں وچوں بہوتیاں نوں پھڑ لیا اتے لڑائی وچ جاں اس دیاں جیلھاں اتے تسیہیاں دے چیمبراں وچ سینکڑے مارے گئے۔ 20 فروری نوں الرضی نوں پھڑ لیا گیا اتے چھیتی ہی پھانسی دے دتی گئی، جس دا سرکار نے سرکاری طور تے اعلان کیتا۔ اک ہور رائے اے کہ اس نے تسیہیاں دے باو جود کوئی وی جانکاری نہیں دتی اتے اس دی گرفتاری توں چار دن بعد تسیہیاں دے دوران اسدی موت ہو گئی۔
نجی زندگی
سودھو1953 وچ، حسین نے کمیونسٹ اتے عورت حقوق کارکن ثمینہ نجی یوسف نال ویاہ کروا لیا اتے اوہناں دے تن بچے ہوئے: ایمان حسین احمد الموسوی ، شتا حسین عبدل الموسوی اتے علی حسین احمدالموسوی ۔
ہور ویکھو
سودھوسروت
سودھو- The Old Social Classes and New Revolutionary Movements of Iraq، Hanna Batatu, London, al-Saqi Books, 2000. ISBN [[Special:BookSources/0-86356-520-40-86356-520-4