سپترشی (ہندو دھرم)
| سپترشی (ہندو دھرم) | |
|---|---|
| جم |
|
| وفات |
|
ترمیم  | |
ہندو دھرم وچ سپترشی ستّ مہان رشیاں دا گروہی نام اے ایہناں رشیاں دا ذکر ہندو میتھالوجی دے کئی گرنتھاں وچ ہندا اے۔ ایہناں نوں سپترشی تارا منڈل دے نال جوڑیا جاندا اے۔
سات رشی یا سَپتْ رِشی یا سپترشی (سنسکرت: सप्तर्षि) قدیم ہندوستان دے انہاں ست رِشیاں نوں کہیا جاندا اے جنہاں دا ذکر ویداں تے ہندو مت دی دوسری کتاباں وچ آیا اے۔ ایہ ست رشی ہندو مذہب وچ مقدس بزرگ تے عظیم دانشوراں دی حیثیت رکھدے نيں۔[۱]
قدیم ہندوستانی فلکیات وچ بنات النعش نوں (جو ست ستارےآں اُتے مشتمل اے تے دب اکبر دا اک حصہ اے ) سپت رِشی کہیا جاندا اے۔ انھاں دے ناواں اُتے ہندو مت دے انہاں بزرگاں نوں وی سپت رشی کہیا گیا۔[۲]
ناں
سودھوہندو مت
سودھوویداں وچ جنہاں ست رشیاں دے ناں ملدے نيں اوہ تھلے لکھے نيں:
- وَشِشٹھ: مہا بھارت دے عہد وچ راجا دشرتھ دے سرپرست تے اس دے چار لڑکےآں دے معلم کہلاندے نيں۔
- وِشومِتر: پہلے راجا سن، فیر اک گائے نوں پھڑنے دے معاملے وچ وسشٹھ رشی نال جنگ ہوئی۔ شکست دے بعد بابا دے ہتھوں وچ ہتھ دے دتا تے انہاں دی رہنمائی وچ خوب ریاضت کيتی۔ انہاں دی ریاضتاں دی بہت ساریاں کہانیاں بیان کيتیاں جاندیاں نيں۔
- کَنْو: ویدک عہد دے رشی سن ۔ انھاں دے آشرم وچ راجا دشینت دی دھی شکنتلا تے بیٹے بھرت دی پرورش و پرداخت ہوئی سی۔
- بھاردواج: وید وچ مذکور رشیاں وچ انہاں دا اک خاص مقام اے۔ انھاں "بھاردواج اسمرتی" تے "بھاردواج سنہندا" دا مصنف وی خیال کيتا جاندا اے۔
- اَتری: رگ وید دے پنجويں حصے وچ انہاں دا ذکر اے۔ برہما دے بیٹے، سومی دے والد تے انوسویا دے شوہر منے جاندے نيں۔
- وام دیو: رگ وید دے چوتھے حصے وچ تذکرہ اے۔ ہندو عقائد دے مطابق موسیقی انھاں دی تخلیق اے۔
- شَونَک: انھاں ویدک عہد وچ گروکل یونیورسٹی دا سربراہ خیال کيتا جاندا اے، جس وچ ۱۰ ہزار توں ودھ طلبا سن ۔
ان دے علاوہ تے وی دوسرے رشی نيں جو مذکورہ ست رشیاں توں خاندانی یا علمی نسبت رکھنے دی وجہ توں ہندومت وچ معزز سمجھے جاندے نيں، مثلاً: اگستیہ، کشیپ، یاگیہ ولکیا تے گوتم وغیرہ۔
حوالے
سودھو- ↑ خزعل الماجدي۔ الحضارة الهندية۔ ص 382
- ↑ P.N Shankar (1 جنوری 1985)۔ A guide to the night sky (PDF)۔ Bangalore: Karnataka Rajya Vignana Parishat۔ 25 يونيو 2021 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ