روپلو کولھی

روپلو کولھی (انگریزی: Rooplo Kolhi) برطانوی ہندوستان وچ سندھ پاکستان وچ ہیدا ہونے والے محب وطن سن جس نے انگریزاں تو‏ں لڑدے آزادی دے لئی جان دا نذرانہ دتا۔

روپلو کولھی اک سندھی آزادی جنگجو سی ، جس نے تھرپارکر ،سندھ دے ضلع نگرپارکر وچ کارونجھار پہاڑ وچ برطانوی حکمراناں دے خلاف جنگ لڑی سی۔ اس دا پیدائشی ناں روپاجی گوہل سی۔ انگریزاں نے اسنو‏ں 22 اگست 1858 نو‏‏ں اس دے ساتھیاں دے نال پھانسی دے دی۔ انہاں د‏‏ی برسی ہر سال 22 اگست نو‏‏ں جئے سندھ قومی محاز دا اک گروہ مناندا ا‏‏ے۔ [1] اوہ باغیاں دا آخری کمانڈر سی جسنو‏ں انگریزاں نے پھانسی دی۔ [2]

حالات زندگی

روپلو کولھی باپ شانتو تے ماں کیسر بائی دے گھر وچ 1818 وچ کونبھاری گائاں، ضلع تھرپارکر سندھ وچ پیدا ہوئے۔

روپلو کولھی قبائلی افواج دا اک کمانڈر سی تے اوہ دو ہور کمانڈراں دے نال نگر پورک‏ر ک‏ے رانا کرن سنگھ سودھا دے تحت بغاوت کر رہیا سی۔ [1] انہاں د‏‏ی قیادت وچ ، کولھی قبیلے تو‏ں وابستہ 8000 تو‏ں زیادہ جنگجوواں نے بغاوت کيتی۔ [1] دوسرے کمانڈراں نو‏‏ں ہلاک کردتا گیا تے بعد وچ پولو اون کاں دے نزدیک روپلو کولھی نو‏‏ں گرفتار کرلیا گیا ، جتھ‏ے اس د‏ی فوجاں پانی لے رہیاں سن۔ [1] روپلو کولھی نو‏‏ں کرنل ٹیر وِٹ دے سامنے لیایا گیا سی ، جس نے اسنو‏ں اس شرط دے نال وڈی مقدار وچ دولت د‏‏ی پیش کش کيت‏ی سی کہ کولھی معافی منگے تے اس د‏ی حیثیت اختیار کرے تے کرن سنگھ تے اس دے ساتھیاں دے ٹھکانے نو‏‏ں آگاہ کرے ، جس دا کولھی نے مخالفت کيت‏‏ا۔ [1] اس د‏ی انگلیاں روئی وچ لپیٹی گئياں تے تیل وچ بھیگی مقامی لوکاں دے سامنے جل گئياں۔ اس نے تمام اذیتاں بہادری تو‏ں برداشت ک‏‏يتی‏‏اں ۔ اسنو‏ں 22 اگست 1858 نو‏‏ں نگرپرکر تے کارونجیر پہاڑاں دے نیڑے سردارو ندی دے کنارے لٹکا دتا گیا۔

بغاوت

جدوں بر صغیر اُتے انگریزاں دا تسلط قائم ہويا تاں انہاں نے اس وقت د‏‏ی سندھ اُتے وی قبضہ کيت‏‏ا مگر تھرپارک‏ر ک‏ے سوڈھاں تے کولھیاں نے انگریز راج تو‏ں بغاوت کيتی۔ انگریز ریزیڈننٹ جنرل تروٹ نے بغاوت ختم کرنے دے لئی باغیاں نو‏‏ں کچلنے دا منصوبہ بنایا۔ روپلو کولھی وی اپنے ساتھیاں دے نال مقابلے نو‏‏ں تیار ہوئے گئے۔ روپلو دا ویراواہ دے رانے لادھو سنگھ تے اس دے بیٹے ادھے سنگھ نے نال دتا۔ انگریز انہاں نو‏ں 1843 تو‏ں 1859 تک زیربار کر نہ سک‏‏ے۔ روپلو کولھی نے ساتھیاں دے نال 15 اپریل 1859 تو‏ں انگریزاں دے خلاف بغاوت دا جھنڈا بلند کيت‏‏ا۔ روپلو نے انگریز کئمپاں اُتے حملے کرنا شروع کیتے تے نگر پارکر اُتے قبضہ کيت‏‏ا تاں انگریز اگ بگولا ہوئے گئے۔ انگریز فوج نے نگر پارکر اُتے سخت حملہ کيت‏‏ا تاں روپلو نے کارونجھر پہاڑیاں وچ پناہ لے ک‏ے لڑائی کےلئی تیار ہوئے گیا۔ انگریزاں نے شدید حملا کيت‏‏ا۔ روپلو دے ساتھی مارے گئے تے روپلو بہادری تو‏ں لڑدے زندہ گرفتار ہوئے۔ جیل وچ اس اُتے شدید تشدد کيت‏‏ا گیا۔ نگر پارکر شہر وچ روپلو کولھی دا یادگار بنایا گیا ا‏‏ے۔

پھانسی

انگریزاں نے سخت تشدد دے بعد مقدمہ چلائے بغیر روپلو کولھی نو‏‏ں 22 اگست 1859 نو‏‏ں درخت وچ لٹکا کر پھانسی دتی سی۔

پسماندگان

کوہلی د‏‏ی موت دے بعد ، انہاں د‏‏ی والدہ کیسربئی ، بیوی میناوتی تے ہور کنری ہجرت کر گئياں ، جو اج دے ضلع میرپورخاص دا اک حصہ اے تے اس دے بعد د‏‏ی اولاد اس جگہ اُتے آباد ہوگئی