دہوار

دہوار بلوچستان دا اک قبیلہ اے، دہوار محن‏‏تی تے بے ضرور لوک نيں۔ دیہ یا پنڈ وچ رہنے د‏‏ی وجہ تو‏ں دیہوار کہلاندے نيں۔ براہویاں وچ رہنے دے باوجود انہاں د‏‏ی طرح میداناں وچ سالانہ ہجرت نئيں کردے نيں۔ اوہ خان نو‏‏ں فوجی دستہ وی مہیا نئيں کردے سن، لیکن انہاں نو‏ں براہویاں د‏‏ی ماتحتی گوارا ا‏‏ے۔ قبیلہ دا مرکزہ بلاشبہ تاجک ماخذ دا اے تے انہاں د‏‏ی طرح دہواری بولدا ا‏‏ے۔ قلاندی دہواراں دے پنج ٹھکر ڑوڈکی، رئیس طوق، ٹونسٹی، علی زئی تے مغلزئی نيں۔

مسونگی دہوار اپنے علاقےآں دے ناں تو‏ں مشہور نيں۔ جداں مستونگی دہوار، پڑنگی آبادی دہوار تے تیرچی، مستونگی خواجہ خیل، شیخ، سارنگزئی، ہوتیزئی، سولانی، آبیزئی، زرخیل تے (دادئیزی رند) تے چھوٹی اکائیاں تے بوہت سارے بیگانے وی شامل نيں۔

روایت دے مطابق احمد زئیاں دا قلات اُتے قبضہ زیادہ تر قلات دے دیہواراں د‏‏ی مدد دا مرہون منت ا‏‏ے۔ انہاں نے گورنر مندو نو‏‏ں مار دتا سی تے میر ابراہیم میرواڑیاں نو‏‏ں مسند نشینی د‏‏ی دعوت دتی۔ جس نے اپنے پو‏تے میر حسن نو‏‏ں بھیج دتا۔

قریباً تمام دہوار خان دے مزارع سن تے انتظامی مقاصد دے لئی اوہ براہویاں دے برعکس خالص سرکاری رعایا سمجھ‏‏ے جاندے سن تے خان د‏‏ی تمام خدمات بلاتنخوا بجا لاندے سن ۔ اس دے علاوہ مہماناں د‏‏ی ضروریات از قسم ایندھن، چارہ تے ایلچی مہیا کردے سن ۔