دھات نقاشی

نقاشی دھات وچّ بنی شکل وچّ اک ڈزائن تیار کرن لئی کسے دھات دی سطح دے فالتو حصیاں دی کٹائی لئی تیز تیزاب جاں مارڈینٹ دا استعمال کرن دا عمل نوں کہندے ہن (ایہہ مول عمل سی؛ جدید نقاشی عمل وچّ ہور پرکار دے مواد اتے ہور کیمیائی مادےآں دا استعمال کیتا جا سکدا اے)۔ پرنٹ تیار کرن دی انٹیگلیو ڈھنگ دے روپ وچّ ایہہ نقشہ کاری (engraving) دے نال پرانے ماسٹر پرنٹاں لئی سبھ توں اہم تکنیک اے اتے اج اسدا وڈے پیمانے اتے استعمال کیتا جاندا اے۔

"فوجی اتے اسدی بیوی"ڈینیئل ہوفر،جس نوں پرنٹنگ وچّ اس تکنیک دا استعمال کرن والا پہلا انسان منیا جاندا اے

بنیادی طریقہ

ریمبراں، بلی دے نال کماری اتے بچہ، 1654 تامبے دی مول ایچنگ پلیٹ دے اتے اے، پرنٹ دا اداہرن ہیٹھاں اے، جتھے کمپوجیشن نوں پلٹ دتا گیا اے۔

خالص طور تے نقاشی وچّ اک دھات (عامَ طور اتے تانبہ، جستا جاں سٹیل) دی پلیٹ نوں اک موم دی سطح دے ڈھک دتا جاندا اے جو تیزاب پرتیرتکنیک ہندا اے۔ اسدے بعد کلاکار نقاشی دی اک نکیلی سوئی نال سطح نوں کھرچدا اے جتھے اوہ تیار پیس وچّ وکھاؤن لئی اک لکیر حاصل کرنا چاہندا اے، جسدے نال ننگی دھات ابھرکے آئے۔ اک ترچھے انڈکار حصہ والے اک اوزار، ایچاپ دا وی استعمال پھلیاں ہوئیاں لائیناں لئی کیتا جاندا اے۔ اسدے بعد پلیٹ نوں تیزاب دے اک ٹب وچّ ڈبویا جاندا اے جسنوں تکنیکی طور اتے مارڈینٹ (کٹن لئی فرانسیسی شبد) جاں ایچینٹ کیہا جاندا اے، جاں پھر اسنوں تیزاب نال دھوتا جاندا اے۔ تیزاب، دھات دے ظاہر حصے نوں کٹدا اے اتے پلیٹ وچّ ڈبیاں لائیناں ہی بچیاں رہِ جاندیاں ہن۔ اسدے بعد باقی سطح نوں پلیٹ توں صاف کر لیا جاندا اے۔ سمچی پلیٹ وچّ سیاہی لگائی جاندی اے اتے کجھ ویلے بعد سطح توں مسّ نوں ہٹا دتا جاندا اے، اس پرکار نقاشی کیتیاں گئیاں لائیناں وچّ صرف سیاہی بچی رہِ جاندی اے۔

اسدے بعد پلیٹ نوں پیپر دی اک شیٹ (ملائم کرن لئی اسنوں اکثر گلہ کر لیا جاندا اے) دے نال اک ہائی - پریشر پرنٹنگ پریس دے اندر رکھیا جاندا اے۔ پیپر نقاشی کیتیاں گئیاں لائیناں توں سیاہی نوں سوکھ لیندا اے اتے اک پرنٹ تیار ہو جاندا اے۔ اس عمل نوں کئی وار دہرایا جا سکدا اے، پلیٹ ولوں گھس جان دا سنکیت دین توں پہلاں عامَ طور اتے کئی سو چھاپے (کاپیاں) پرنٹ کیتے جا سکدے ہن۔ پلیٹ اتے کیتے گئے کم نوں پورے عمل نوں دوہراندے ہوئے وی جوڑیا جا سکدا اے؛ اس توں اک اجیہی ایچنگ تیار ہندی اے جو اک توں ودھ سمتاں وچّ موجود رہندی اے۔

ایچنگ نوں اکثر ہور انٹیگلیو تکنیکاں دے نال شامل کیتا گیا اے جویں کہ اینگریونگ (اداہرن لئی ریمبراں) جاں ایکواٹنٹ (اداہرن لئی گویا)۔

اتہاس

نصیحت کردے ہوئے عیسیٰ مسیح، ہنڈریڈ گلڈر پرنٹ وجوں مشہور اے؛ ریمبراں ولوں اندازاً 1648 وچّ کیتیاں گئیاں نقاشیاں۔

وجود

لگپگ قرون وسطی دے بعد جاں اس توں وی پہلاں توں یورپ وچّ دھات دیاں چیزاں جویں کہ بندوقاں، کوچ، کپ اتے پلیٹاں وچّ سجاوٹ دے کم وچّ سنیاراں اتے ہور دھات - کرمکاراں ولوں ایچنگ پرچلت سی۔ انج وی جرمنی وچّ کوچ دی مزین سجاوٹ اک اجیہی کلا سی جو شاید 15ویں صدی دے انت دے آلے دوآلے - ایچنگ دے اک پرنٹ تیار کرن والی تکنیک دے روپ وچّ ترقی یافتہ ہون توں کجھ ویلے پہلاں اٹلی توں لیائی گئی سی۔

بریٹیش عجائب-گھر وچّ ماضی وچّ ایچ کیتیاں گئیاں پرٹنگ پلیٹاں دا محموعہ

منیا جاندا اے کہ پرنٹ تیار کرن وچّ ورتی جان والی عمل دے روپ وچّ اسدا کھوج آسبرگ، جرمنی دے ڈینیئل ہوفر (لگپگ 1470–1536) ولوں کیتا گیا سی۔ ہوفر اک نقاش سن جنہاں نے کوچ نوں اس طریقے نال مزین کیتا سی، اتے لواے دیاں پلیٹاں دی ورتوں کردے ہوئے اس تکنیک دا پرنٹ تیار کرن وچّ استعمال کیتا سی،جنہاں وچوں کئی اج وی موجود ہن۔ اپنے پرنٹ دے علاوہ کوچ اتے اوہناں دی کلاکرتی دے دو پرمانت اداہرن موجود ہن: 1536 دی اک ڈھال جو ہن میڈرڈ دے ریئل آرمیریا وچّ موجود اے اتے اک تلوار جو نیوریمبرگ دے جرمنی شیج قومی عجائب-گھر (Germanisches Nationalmuseum) وچّ رکھی اے۔ جرمن تریخی عجائب-گھر، برلن وچّ 1512 اتے 1515 دے وچّ دی تاریخ دا اک آگسبرگ گھوڑے دا کوچ موجود اے جسنوں ہوپھر دی ایچنگ اتے لکڑی دے ٹکڑیاں توں بنیاں آکرتیاں نال مزین کیتا گیا اے لیکن اسدا کوئی نشان موجود نہیں اے کہ ہوپھر نے آپ اس اتے کم کیتا سی کیونکہ اوہناں دے مزین پرنٹ زیادہتر وکھ وکھ میڈیا وچّ ہور شلپکاراں لئی پیٹرنس دے روپ وچّ تیار کیتے گئے سن۔ تامبے دے پلیٹاں لئی سوچ شاید اٹلی وچّ بنایا گیا سی اتے اسدے بعد ایچنگ چھیتی ہی پرنٹ تیار کرن والے کلاکاراں لئی سبھ توں زیادہ لوکاں نوں پسند زریعہ دے روپ وچّ اینگریونگ دے ساہمنے اک چیلنج بنکے آ گیا۔ اسدا سبھ توں بہت فائدہ ایہہ سی کہ اینگریونگ دے برخلاف، جس وچّ دھات اتے نقاشی لئی خاص کوشل دی لوڑ ہندی اے، ایچنگ ڈرائنگ وچّ ماہر کسے کلاکار لئی مقابلتاً سوکھ نال سکھی جان والی کلا اے۔

کیلوٹ دیاں کاڈھاں: ایچپ، ہارڈ گراؤنڈ، سٹاپنگ-آؤٹپنگ

لورین (ہن فرانس دا اک حصہ) وچّ واقع نینسی دے جیک کیلوٹ (1592–1635) نے ایچنگ دی تکنیک وچّ اہم تکنیکی ترقی کیتی سی۔ اس نے انتم سرے اتے اک ترچھے انڈکار حصہ دے نال اک پرکار دی ایچنگ سوئی، ایچپ ترقی یافتہ کیتی جس نے نکاشیکاراں (etchers) لئی اک موٹی لکیر تیار کرن وچّ مدد کیتی جو پہلاں اینگریورج لئی ممکن سی۔

ٹوکری والی مالن، جیکیوس بیلینگ ولوں ایچنگ،1612

اجیہا لگدا اے کہ اوہناں نے موم مشتمل فارمولے دی بجائے وینا بناؤن والیاں دے وارنش دا استعمال کردے ہوئے ایچنگ دی سطح لئی اک سنشودھت، سخت، نسخہ وی تیار کیتا سی۔ اسنے لائیناں نوں ہور زیادہ ڈونگھے کٹے جان لایق بنا دتا جسدے نال پرنٹنگ دی عمر ودھ گئی اتے نال ہی خراب - کٹائی دے خطرے نوں وی کافی حد تکّ گھٹّ کر دتا، جتھے تیزاب سطح دے اندر اس جگہ تکّ پہنچ جاندا سی جتھے اسنوں نہیں پہنچنا چاہیدا اے سی، جسدے نال تصویر اتے دھبے جاں دانے پے سکدے سن۔ پہلاں ایچر دے دماغ وچّ ہمیشہ خراب - کٹائی (فاؤل - بائٹنگ) دا خطرہ موجود رہندا سی جسدے نال اوہ اک سنگل پلیٹ اتے بہت زیادہ سماں نہیں لگا سکدا سی، کٹائی (بائٹنگ) دا عمل وچّ ایہہ خطرہ ہمیشہ لئی دور ہو گیا اے۔ ہن ایچر بہت زیادہ ویروے والا کم کر سکدے سن جس اتے پہلاں اینگریوراں دی اجاریداری سی اتے کیلوٹ نے نویاں سمبھاوناواں دا پوری طرحاں استعمال کرنا ممکن بنا دتا۔

اس نے پہلاں دے ایچراں دی تلنا وچّ کئی سٹاپنگس-آؤٹپنگس دا مکمل اتے پربین استعمال کیتا۔ ایہہ مکمل پلیٹ اتے ہلکے جاے تیزاب کٹّ دین دی تکنیک اے، جسدے بعد کلاکرتی دے اوہناں حصیاں دی سٹاپنگ-آؤٹپنگ کیتی جاندی اے جسنوں کلاکار دوبارہ تیزاب وچّ ڈبون توں پہلاں گراؤنڈ دے نال کور کردے ہوئے ہلکے ٹون وچّ رکھنا چاہندا اے۔ اس عمل دے ساودھانیپوروک نئنترن نال اس نے دوری اتے لائیٹ اتے شیڈ دے اثر وچّ ابھوتپوو سوکھمتا حاصل کیتی۔ اس دے زیادہتر پرنٹ مقابلتاً چھوٹے سن - ودھیرے لمبے ڈائمینشن وچّ لگپگ چھ انچ جاں 15 سمع تکّ، لیکن ویروے دے نال پیک۔

اوہناں دے انوائیاں وچوں اک، پیرس دے ابراہم بوس نے ایچنگ دے پہلے شائع مینئل دے نال کیلوٹ دے آوشکاراں نوں پورے یورپ وچّ پھیلایا جسدا اطالوی، ڈچ، جرمن اتے انگریزی وچّ ترجمہ کیتا گیا سی۔

17ویں صدی ایچنگ دا مہان یگ سی جس وچّ ریمبراں، جیووانی بینیڈیٹو کاسٹگلیون اتے کئی ہور مہانرشی کلاکار ہوئے سن۔ 18ویں پائرانیسی وچّ تائیپولو اتے ڈینئل چوڈوویکی چنگیرے ایچراں دی اک تھوڑھی سی گنتی وچّ سبھ توں اتم سن۔ 19ویں صدی اتے 20ویں صدی دی شروات وچّ ایچنگ دے پنر-ابھار نے کجھ گھٹّ اہمیت دے کلاکار وڈی گنتی وچّ پیدا کیتا لیکن واستو وچّ کوئی وڈا نام شامل نہیں سی۔ ایچنگ اج وی مکمل طور تے پرچلت اے۔

وکھریواں: ایکواٹنٹ، سافٹ-گراؤنڈ اتے رلیف ایچنگ

ولیئم بلیک ولوں رلیپھ ایچنگ، فرنٹسپیس ٹو امریکہ اے پروپھیسی (1795)

• ایکواٹنٹ وچّ ٹونل افیکٹ حاصل کرن لئی تیزاب - پرتیرتکنیک ریجن (رال) دی ورتوں کیتی جاندی اے۔
• ساپھٹ - گراؤنڈ ایچنگ وچّ اک ٹاکرے تے خاص پولا گراؤنڈ دا استعمال کیتا جاندا اے۔ کلاکار گراؤنڈ دے اتے کاغذ دا اک ٹکڑا (جاں جدید ورتو وچّ، کپڑے وغیرہ نوں) رکھدا اے اتے اس اتے چترکاری کردا اے۔ پرنٹ اک ڈرائنگ ورگا دسدا اے۔
• رلیف ایچنگ دی کاڈھ 1788 دے آسپاس ولیئم بلیک ولوں کڑھی گئی؛ 1880–1950 دے وچّ مورت دے ووسائک پرنٹنگ لئی اک فوٹو - مکینیکل (لکیر - بلاک) ویریئینٹ سبھ توں زیادہ پرچلت سی۔ ایہہ عمل ایچنگ دے سامان ہی اے لیکن اسنوں اک رلیپھ پرنٹ دے روپ وچّ پرنٹ کیتا جاندا اے جس وچّ سفید پٹھامتحان والے کھیتراں اتے تیزاب دا استعمال کیتا جاندا اے جدوں کہ کالے پرنٹ والے کھیتراں نوں مٹی نال ڈھک دتا جاندا اے۔ بلیک دی اصلی تکنیک ووادی بنی ہوئی اے۔ اس نے اس تکنیک دا استعمال لکھاوٹ اتے مورت نوں اکٹھے پرنٹ کرن لئی کیتا سی۔

ویروے نال جدید تکنیک

اک مومیکت تیزاب - روکن والا جسنوں اک گراؤنڈ دے روپ وچّ جانیا جاندا اے، اسنوں دھات دے اک پلیٹ اتے لگایا جاندا اے جو اکثر تامبے جاں جستے دا ہندا اے لیکن سٹیل پلیٹ وکھ وکھ گنوتاواں دے نال اک ہور زریعہ اے۔ گراؤنڈ دے دو عامَ پرکار ہن: ہارڈ گراؤنڈ اتے ساپھٹ گراؤنڈ۔

ہارڈ گراؤنڈ دا دو طریقیاں نال استعمال کیتا جا سکدا اے۔ ٹھوس ہارڈ گراؤنڈ اک سخت مومیکت بلاک وچّ آؤندا اے۔ اس قسم اتے ہارڈ گراؤنڈ دا استعمال کرن لئی نقاشی کیتے جان والی پلیٹ نوں اک گرم پلیٹ (70 ڈگری سیلسیس اتے نردھارت) اتے رکھیا جاندا اے، جو اک طرحاں دی دھات دی کم کرن والی سطح جسنوں گرم کیتا جاندا اے۔ پلیٹ گرم ہندی اے اتے گراؤنڈ نوں ہتھاں نال، پلیٹ اتے پگھلاؤندے ہوئے اسنوں لگایا جاندا اے۔ گراؤنڈ نوں جنہاں زیادہ سامان طور تے ممکن ہو رولر دے ذریعے پلیٹ اتے پھیلایا جاندا اے۔ اک وار لگائے جان دے بعد ایچنگ پلیٹ نوں گرم - پلیٹ کولوں ہٹا دتا جاندا اے اتے اسنوں ٹھنڈھا ہون دتا جاندا اے جو گراؤنڈ نوں سخت کر دندا اے۔

گراؤنڈ دے سخت ہو جان دے بعد کلاکار پلیٹ نوں آمورت طور تے تنّ شہد دیان مکھیاں دے موم والے ٹیپراں نال پھوکدا اے جسدے نال لو پلیٹ اتے لگّ کے گراؤنڈ نوں کالا کر دندی اے اتے ایہہ ویکھنا آسان ہو جاندا اے دی پلیٹ دا کہڑا حصہ ظاہر اے۔ دھوآں کرن نال نہ صرف پلیٹ کالی ہو جاندی اے سگوں موم دی تھوڑھی ماترا وی اس وچّ مل جاندی اے۔ بعد وچّ کلاکار اک نکیلے اوزار دا استعمال کر گراؤنڈ نوں کھرچدا اے اتے دھات ظاہر ہو جاندی اے۔

لینڈسکیپ رکھاں تھلے، پولا موڈرسون - بیکر ولوں ایچنگ، 1902

ہارڈ گراؤنڈ نوں لگاؤن دا دوجا طریقہ ترل ہارڈ گراؤنڈ ولوں اے۔ ایہہ اک پیپے وچّ آؤندا اے اتے اسنوں نقاشی والی پلیٹ اتے اک برش دے ذریعے لگایا جاندا اے۔ ہوا وچّ کھلھا رکھن اتے ہارڈ گراؤنڈ سخت ہو جاندا اے۔ کجھ پرنٹر تیل/تارکول مشتمل ایسپھاپھالٹم [ 2 ] جاں بٹمین دا ہارڈ گراؤنڈ وجوں ورتوں کردے ہن، حالانکہ بٹمین دا استعمال اکثر سٹیل پلیٹاں نوں جنگ توں اتے تامبے دیاں پلیٹاں نوں پرانا ہون توں بچاؤن لئی کیتا جاندا اے۔

ساپھٹ گراؤنڈ وی ترل روپ وچّ آؤندا اے اتے اسنوں سکھایا جاندا اے لیکن ایہہ ہارڈ گراؤنڈ دی طرحاں بالکل خشک نہیں ہندا اے اتے اپنا اثر چھڈّ سکدا اے۔ ساپھٹ گراؤنڈ نوں سکھا لئے جان دے بعد مدرک اس اتے کجھ سامگریاں دی ورتوں کر سکدا اے جویں کہ پتے، چیزاں، ہتھ دے پرنٹ اتے اسے طرحاں دیاں چیزاں جو ساپھٹ گراؤنڈ وچّ چھید کر دندیاں ہن اتے اسدے ہیٹھاں والی پلیٹ باہر نکل آؤندی اے۔

گراؤنڈ نوں دھوڑا یکت روجن جاں سپرے پینٹ دا استعمال کردے ہوئے اک پھائن مسٹ وچّ وی لگایا جا سکدا اے۔ اس عمل نوں ایکواٹنٹ کہندے ہن اتے ایہہ رنگاں دے ٹون، شیڈو اتے ٹھوس کھیتراں نوں تیار کرن وچّ مدد کردا اے۔

اسدے بعد اک ایچنگ سوئی جاں ایپک نال ڈزائین (الٹی سمت وچّ) تیار کیتا جاندا اے۔ ایچپ پوائنٹ، اک سدھارن ٹینپرڈ سٹیل دی ایچنگ سوئی نوں 45 – 60 ڈگری دے کون اتے اک کاربرنڈم پتھر دے پچھے گھساکے تیار کیتا جا سکدا اے۔ ایچپ اسے اصول اتے کم کردا اے جسدے نال کہ اک پھاؤنٹین پینّ دی لکیر بالپوائنٹ دی تلنا وچّ کتے زیادہ آکرشک لگدی اے: سویلنگ وچّ حلقہ جیہا انتر ہتھ دی سبھاوک حرکت دے کارن ہندا اے جو لکیر نوں گرم کر دندا اے اتے حالانکہ کسے انسان گت لکیر وچّ ایہہ شاید ہی ملدا اے، انتم پلیٹ اتے کل ملاکے اک بہت ہی آکرشک اثر چھڈدا اے۔ اسنوں اک سدھارن سوئی دے روپ وچّ اسے طریقے نال تیار کیتا جا سکدا اے۔

اسدے بعد پلیٹ نوں پوری طرحاں اک تیزاب وچّ ڈبویا جاندا اے جو ظاہر کیتی دھات نوں صاف کر دندا اے۔ تامبے جاں جستے دیاں پلیٹاں اتے ایچنگ لئی پھیرک کلورائیڈ دا استعمال کیتا جا سکدا اے جدوں کہ نائیٹرک تیزاب دا استعمال جستے جاں سٹیل دے پلیٹاں اتے ایچنگ لئی کیتا جا سکدا اے۔ خاص پرکار دے گھولاں وچّ 2 حصہ FeCl3 وچّ 2 حصہ پانی اتے 1 حصہ نائٹرک وچّ 3 حصہ پانی دا ہندا اے۔ تیزاب دی سمرتھا ایچنگ عمل دی رفتار نوں نردھارت کردی اے۔

• ایچنگ دا عمل نوں بائٹنگ کیہا جاندا اے (ہیٹھاں سپٹ - بائٹنگ نوں وی ویکھو)۔
• مومیکت پرترودھک تیزاب نوں پلیٹ دے اوہناں بھاگاں نوں کٹن (بائیٹنگ) توں روکدا اے جنہاں نوں ڈھک دتا گیا اے۔
• پلیٹ جنی دیر تیزاب وچّ رہندی اے بائیٹ اونی ہی ڈونگھی ہندی اے۔

ایچنگ دی اداہرن

ایچنگ دا عمل دے دوران پرنٹر گھولن دا عمل وچّ تیار بلبلیاں اتے اپرد نوں پلیٹ دی سطح توں ہٹان لئی چڑی دے کھنبھ جاں اجیہی ہی کسے چیز دی ورتوں کردے ہن، جاں پلیٹ نوں ویلے - ویلے اتے تیزاب دے ٹب وچّ ڈبو کے کڈھیا جا سکدا اے۔ جیکر بلبلا پلیٹ اتے رہن دتا جاندا اے تاں ایہہ تیزاب نوں پلیٹ وچّ کٹائی کرن توں روک دندا اے جتھے بلبلا اسنوں چھونہدا اے۔ تامبے اتے سٹیل دی تلنا وچّ جستا کتے زیادہ تیزی نال بلبلے پیدا کردا اے اتے کجھ کلاکار اپنے پرنٹاں وچّ ملکی وے افیکٹ (آکاش گنگا اثر) پیدا کرن لئی اک روچک گولاکار بلبلے - ورگے چکر تیار کرن لئی اسدی ورتوں کردے ہن۔

اپرد (detritus) اک بکنیدار پگھلی ہوئی دھات اے جو نقاشی کیتے گئے گرووج نوں بھر دندی اے اتے ایہہ تیزاب نوں پلیٹ دی ننگی ہوئی سطح وچّ اک سامان طریقے نال کٹے جان توں روک دندی اے۔ اپرد نوں پلیٹ توں ہٹان دا دوجا طریقہ پلیٹ دے نقاشی کیتے گئے حصے نوں ہیٹھاں تیزاب دے اندر پلاسٹسن گینداں جاں پتھر اتے رکھنا اے حالانکہ اس تکنیک دی اک کمی بلبلیاں دا باہر نکل آؤنا اتے اوہناں نوں تتدور ہٹا پاؤن وچّ اسمرتھ ہونا اے۔

ایکواٹنٹنگ لئی پرنٹر اکثر لگپگ اک سینٹیمیٹر توں تنّ سینٹیمیٹر چوڑے دھات دے اک ٹیسٹ سٹرپ دی ورتوں کردے ہن۔ سٹرپ نوں اک خاص گنتی دے منٹ جاں سیکنڈ تکّ تیزاب وچّ ڈبویا جاندا اے۔ اسدے بعد دھات دی اس پٹی نوں ہٹا دتا جاندا اے اتے تیزاب نوں پانی نال دھوکے صاف کر دتا جاندا اے۔ پٹی دے اک حصے نوں گراؤنڈ وچّ ڈھک دتا جاویگا اتے پھر پٹی نوں دوبارہ تیزاب وچّ ڈبویا جاویگا اتے ایہہ عمل پھر دوہرائی جاوے گی۔ اسدے بعد گراؤنڈ نوں پٹی توں ہٹا دتا جاویگا اتے پٹی اتے مسّ پائی جاوے گی اتے پرنٹ کیتا جاویگا۔ اس توں پرنٹر نوں نقاشی کیتی گئی آکرتی دیاں وکھ-وکھ ڈگریاں جاں گہرائی دا پتہ چل جاویگا اتے اسے لئی سیاہی دے رنگ دی سمرتھا اس گلّ اتے نربھر کردی اے دی پلیٹ نوں کنی دیر تیزاب وچّ رکھیا گیا اے۔

پلیٹ نوں تیزاب توں ہٹا دتا جاندا اے اتے تیزاب نوں ہٹان لئی اسنوں پانی نال دھوتا جاندا اے۔ گراؤنڈ نوں تارپین ورگے اک ولائک نال ہٹایا جاندا اے۔ تارپین نوں اکثر متھائل یکت سپرٹس دی ورتوں کر پلیٹ توں ہٹایا جاندا اے کیونکہ تارپین چکنا ہندا اے اتے سیاہی دے استعمال اتے پلیٹ دی پرنٹنگ نوں متاثر کر سکدا اے۔

سپٹ - بائٹنگ اک اجیہی عمل اے جسدے نال پرنٹر پلیٹ دے کجھ خاص کھیتراں وچّ اک برش دے ذریعے پلیٹ اتے تیزاب دا استعمال کردے ہن۔ اس مقصد لئی پلیٹ نوں ایکواٹنٹ کیتا جا سکدا اے جاں سدھے تیزاب دے سمپرک وچّ لیایا جا سکدا اے۔ اس عمل نوں سپٹ=بائٹنگ اس لئی کیہا جاندا اے کیونکہ اس وچّ لار دی ورتوں کیتی جاندی اے جسدی ورتوں کدے تیزاب نوں ڈائلیوٹ کرن لئی کیتی جاندی سی حالانکہ ہن عامَ طور اتے آگم اربک جاں پانی دی ورتوں کیتی جاندی اے۔

بیلجیئن کلاکارپھیلسئین روپس ولوں پورنوکریٹس۔ ایچنگ اتے ایکواٹنٹ

اک پلاسٹک کارڈ، گوشت بورڈ دا اک ٹکڑا جاں کپڑے دا اک گچھا اکثر مسّ نوں چھنّ لائیناں وچّ داخلہ کراؤن لئی استعمال کیتا جاندا اے۔ اسدے بعد سطح نوں سٹیپھ پھیبرک دے اک ٹکڑے نال صاف کر دتا جاندا اے جسنوں ٹارلاٹین کہندے ہن اتے پھر اسنوں نیوجپرنٹ پیپر نال صاف کر دتا جاندا اے، کجھ پرنٹر اپنے انگوٹھے دے آدھار اتے اپنے ہتھ جاں ہتھیلی دے بلیڈ حصہ دی ورتوں کرنا پسند کردے ہن۔ صفائی کرن نال سیاہی چیراں وچّ رہِ جاندی اے۔ انتم صفائی لئی تسی اورگینجا ریشم دے اک مڑے ہوئے ٹکڑے دا وی استعمال کر سکدے ہن۔ جیکر تامبے جاں جستے دیاں پلیٹاں دی ورتوں کیتی جاندی اے تاں پلیٹ دی سطح بہت صاف ہو جاندی اے اتے اسے لئی ایہہ پرنٹ وچّ سفید ہندا اے۔ جیکر سٹیل پلیٹ دا استعمال کیتا جاندا اے تاں پلیٹ دے سبھاوک دند پرنٹ نوں ایکواٹنٹنگ دے اثر دے سامان اک چیکنی ورقے امتحان دندے ہن۔ اسدے نتیجے وجوں سٹیل پلیٹاں نوں ایکواٹنٹنگ دی ضرورت نہیں ہندی اے کیونکہ تیزاب وچّ لگاتار ڈبوئے جان اتے پلیٹ دا کرمک ایکسپوجر اوہی نتیجہ دیویگا۔ کاغذ دا اک نم ٹکڑا پلیٹ اتے رکھیا جاندا اے اتے اسنوں پریس دے زریعہ راہیں چلایا جاندا اے۔

غیر - زہریلی ایچنگ

تیزاب اتے سالوینٹس دے صحتَ سبندھی اثراں دے بارے وچّ ودھدی چنتا 20ویں صدی دے انت وچّ ایچنگ دے گھٹّ زہریلے طریقے ترقی یافتہ کرن دا کارن بنی۔[۳] کوٹنگ لئی اک ارمبھ دا کھوج ہارڈ گراؤنڈ دے روپ وچّ پھلور ویکس دی ورتوں سی۔ مارک جیپھرون اتے کیتھ ہاورڈ ورگے ہور پرنٹراں نے گراؤنڈ دے روپ وچّ ایکرلک پالیمر اتے ایچنگ لئی فیرک کلورائیڈ دی ورتوں کرن والیاں پرنالیاں ترقی یافتہ کیتیاں۔ پالیمراں نوں سالوینٹس دی بجائے سوڈیئم کاربونیٹ (کپڑے دھون والا سوڈا) نال ہٹایا جاندا اے۔ ایچنگ لئی استعمال کیتے جاندے ویلے پھیرک کلورائیڈ تیزاب دی طرحاں اک کھورن والی گیس پیدا نہیں کردا، اس پرکار پرمپراگت ایچنگ دا دوجا خطرہ دور ہو جاندا اے۔

پرمپراگت ایکواٹنٹ، جو دھوڑا یکت ریجن جاں اینامیل سپرے پینٹ دی ورتوں کردا اے، اسدی جگہ اتے ایکریلک پالیمر ہارڈ گراؤنڈ دے اک ایئر برش ایپلیکیشن دی ورتوں ہندی اے۔ نال ہی، سوڈا عیش گھول دے علاوہ کسے وی سالوینٹ دی لوڑ نہیں ہندی اے، حالانکہ ایئر برش سپرے دیاں ایکرلک سامگریاں دے کارن اک وینٹیلیشن ہڈ دی ضرورت ہندی اے۔

پرمپراگت ساپھٹ گراؤنڈ، جس وچّ پلیٹ توں ہٹان لئی سالوینٹس دی لوڑ ہندی اے اسدی جگہ پانی - مشتمل رلیپھ پرنٹنگ سیاہی دا استعمال ہندا اے۔ سیاہی پرمپراگت ساپھٹ گراؤنڈ دی طرحاں چھاپاں نوں حاصل کردی اے، پھیرک کلورائڈ ایچینٹ دا پرتیرودھ کردی اے، اسدے باو جود اسنوں گرم پانی اتے سوڈا عیش گھول جاں امونیا نال صاف کیتا جا سکدا اے۔

صنعتی پرکریاواں وچّ اینوڈک ایچنگ دی ورتوں اک صدی توں وی زیادہ ویلے ولوں کیتی جا رہی اے۔ ایچنگ پاور ڈائریکٹ کرنٹ دا اک سروت اے۔ نقاشی والی سامان (اینوڈ) نوں اسدے دھناتمک دھرو نال جوڑ دتا جاندا اے۔ اک رسیور پلیٹ (کیتھوڈ) اسدے رناتمک دھرو نال جڑیا ہندا اے۔ دوناں نوں تھوڑھا وکھ - وکھ رکھیا جاندا اے اتے اسنوں اک اپیکت الیکٹرولائیٹ دے اک اپیکت جلی گھول وچّ ڈبویا جاندا اے۔ بجلی میٹل نوں اینوڈ توں باہر کڈھکے گھول وچّ دھکدی اے اتے اسنوں دھات دے روپ وچّ کیتھوڈ اتے جماں کردی اے۔ 1990 توں کجھ ہی ویلے پہلاں آزاد طور تے کم کرن والے دو سموہاں نے انٹیگلیو پرنٹنگ پلیٹاں نوں تیار کرن وچّ اسدی ورتو دے وکھ - وکھ طریقے ترقی یافتہ کیتے۔

میریون اتے اومری بیہر ولوں کاڈھ کڈھی پیٹینٹشدا الیکٹروٹیک پرنالی وچّ ایچنگ دے کجھ خاص غیر-زہریلہ تریکیاں دے برخلاف اک نقاشی کیتی پلیٹ اتے جنی وار کلاکار چااے اونی وار دوبارہ کم کیتا جا سکدا اے۔ ایہہ پرنالی 2 وولٹ توں گھٹّ بجلی دا استعمال کردی اے جو نقاشی کیتے گئے بھاگاں وچّ دھات دے اسمان کرسٹلاں نوں ظاہر کردی اے جسدا نتیجہ سیاہی دا اتم پرتیدھارن ہندا اے اتے جسدی پرنٹ کیتی چھوی دے سروپ دی گنوتا روائتی تیزاب ودھیاں دے تلّ ہندی اے۔ نیویں وولٹیج دے برخلاف دھرویئتا میجونٹنٹ پلیٹ دے نال - نال سٹیل پھیسنگ تامبے دیاں پلیٹاں تیار کرن دا اک ٹاکرے تے سرل طریقہ حاصل کردا اے۔

فوٹو - ایچنگ

پرکاش دے پرتی سنویدنشیل پالیمر پلیٹاں پھوٹورئلسٹک ایچنگ دی آگیا دندیاں ہن۔ پلیٹ اتے پلیٹ سپلائر جاں کلاکار ولوں اک فوٹو - سینسٹو کوٹنگ دا استعمال کیتا جاندا اے۔ اسنوں ظاہر کرن لئی اک نیگیٹو امیج دے روپ وچّ پلیٹ اتے پرکاش نوں کیندرت کیتا جاندا اے۔ پھوٹوپالیمر پلیٹاں نوں پلیٹ نرماتاواں دے نردیساں دے مطابق جاں تاں گرم پانی وچّ جاں پھر ہور کیمیائی مادےآں وچّ پاکے دھو دتا جاندا اے۔ پلیٹ اتوں انتم چھوی نوں وکھ کرن لئی ایچنگ توں پہلاں فوٹو - ایچ امیج دے کھیتراں نوں سٹاپڈ - آؤٹ کیتا جا سکدا اے جاں اک وار پلیٹ نوں نقاشی کیتے جان دے بعد سکریپنگ جاں برنشنگ دے ذریعے اسنوں ہٹایا جاں حلقہ کر دتا جاندا اے۔ اک وار جدوں فوٹو - ایچنگ دا عمل پوری ہو جاندی اے تاں پلیٹ نوں اک اکو جاے انٹیگلیو پلیٹ دے روپ وچّ ڈرائی پوائنٹ، اگلی ایچنگ، اینگریونگ وغیرہ لئی کم وچّ لیایا جا سکدا اے۔ انتم نتیجہ اک اجیاے انٹیگلیو پلیٹ دے روپ وچّ ہندا اے جسنوں کسے ہور دی طرحاں ورتیا جا سکدا اے۔

دھات پلیٹاں دیاں قسماں

تانبہ ہمیشہ توں اک پرمپراگت دھات رہا اے اتے اسنوں ایچنگ لئی اج وی پسند کیتا جاندا اے کیونکہ ایہہ اک سامان طریقے نال کٹائی کردا اے، بناوٹ نوں چنگی طرحاں دھارن کردا اے اتے صاف کیتے جاندے ویلے سیاہی دے رنگ نوں نشٹ نہیں کردا۔ جستا تامبے توں سستا اے اسے لئی شروات کرن والیاں لئی بہتر اے، لیکن ایہہ تامبے دی طرحاں اونی صفائی نال کٹّ نہیں پاؤندا اے اتے ایہہ سیاہی دے کجھ رنگاں نوں بدل دندا اے۔ ایچنگ سبسٹریٹ دے روپ وچّ سٹیل دی لوکپراتا ودھ رہی اے۔ تانبہ اتے جستا دیاں قیمتاں نے سٹیل نوں اک وکلپ بنا دتا اے۔ سٹیل دی لکیر گنوتا تامبے توں کجھ گھٹّ چنگی ہندی اے لیکن ایہہ جستے دی تلنا وچّ بہتر اے۔ سٹیل اک قدرتی اتے انت ایکواٹنٹ اے۔

صنعتی ورتوں

ایچنگ دی ورتوں پرنٹڈ سرکٹ بورڈاں اتے اردھچالک اؤزاراں دے نرمان وچّ (ویکھو ایچنگ (مائکروپھیبریکیشن)، کچّ اتے اتے سوکھمدرشی جانچ-پڑتال لئی دھات دے نمونے تیار کرن وچّ وی کیتی جاندا اے۔

تیزاب دے اثراں دا کنٹرول

ہارڈ گراؤنڈ

فائل:Lesser Ury Junges Mädchen im Café۔jpg

سڑک دے مورت دے نال کیفے وچّ جوان کڑی، 'لیسر اری' ولوں ایچنگ، 1924

پرنٹراں کول تیزاب دے اثراں نوں نئنترت کرن دے کئی طریقے ہن۔ سبھ توں عامَ طور اتے پلیٹ دی سطح نوں اک سخت، مومیکت گراؤنڈ نال کور کر دتا جاندا اے جو تیزاب دا پرتیرودھ کردا اے۔ اسدے بعد پرنٹر اک نکیلے پوائنٹ نال گراؤنڈ نوں کھرچدا اے جسدے نال دھات دی اوہ لائیناں ظاہر ہو جاندیاں ہن جنہاں تے تیزاب دا دشاثر پیا اے۔

ایکواٹنٹ

ایکواٹنٹ اک اجیہا بدلاؤ اے جس وچّ اک خاص ریجن نوں پلیٹ اتے اک سامان طریقے نال ونڈ دتا جاندا اے، پھر اسدے بعد اک یونیفارم لیکن سٹیک گھنتا توں گھٹّ اک سکرین گراؤنڈ تیار کرن لئی اسنوں گرم کیتا جاندا اے۔ ایچنگ دے بعد کوئی وی ظاہر سطح اک خراب (یعنی کالی) سطح وچّ بدل جاندی اے۔ ایسے کھیتر جو انتم پرنٹ وچّ ہلکے ہندے ہن اوہناں نوں تیزاب باتھ دے وچّ وارنشنگ ولوں راکھواں کیتا جاندا اے۔ لگاتار وارنشنگ دا عمل دوہراؤن اتے پلیٹ نوں تیزاب وچّ رکھن نال اجیاے ٹون والے کھیتر تیار ہو جاندے ہن جنہاں نوں اک مومیکت گراؤنڈ وچّ ڈرائنگ دے ذریعے حاصل کرنا مشکل جاں اسمبھو ہندا اے۔

سوگر لفٹ اتے سپٹ بائیٹ افیکٹ دا اداہرن

سوگر لفٹ

اس وچّ چینی جاں کیمپ کافی دے اک سیرپ ورگے گھول وچّ موجود ڈزائیناں نوں اسدے اک ترل ایچنگ گراؤنڈ جاں سٹاپ آؤٹ وارنش وچّ لیپ کیتے جان توں پہلاں دھات دی سطح اتے پینٹ کیتا جاندا اے۔ بعد وچّ جدوں پلیٹ نوں گرم پانی وچّ رکھیا جاندا اے تاں چینی گھل جاندی اے اتے امیج نوں چھڈّ کے باہر نکل آؤندی اے۔ اسدے بعد پلیٹ اتے نقاشی کیتی جا سکدی اے۔

سپٹ بائیٹ

سوچھ تیزاب اتے عربی گوند دے اک مرکب (جاں لگپگ کدے ہی - لار) جسنوں دلچسپ نتیجہ دین لئی اک دھات دی سطح اتے ٹپکایا، بکھیریا جاں پینٹ کیتا جا سکدا اے۔