عنایت حسین بھٹی

عنایت حسین بھٹی فلمساز، گائیک تے اداکار ہون دے نال نال کالم نگار، سوجھوان تے دینی سکالر وی سن۔ عنایت حسین بھٹی کھرا، سچا تے بے کھوٹ بندہ سی۔ اوہ چمٹا پھڑ کے فن دے میدان وچ اُتریا۔ اپنی سُر بھری آواز پاروں فن دی اوس ٹیسی تے اپڑ گیا جس تھاں نوں حاصل کرن لئی لوک ترسدے نیں۔ جے کر اوہ رانجھا بنیا تاں جھنگ دے جنگل وچ مجھان چران والا نظر آیا۔ جے کر جوگی بنیا تاں ہیر دے دروازے تے جوگ لین لئی نویکلا روپ دھاریا۔ جے کر چوکیدار بنیا تاں عزت تے انکھ دا پورا پہرہ دِتا۔ جے وارث شاہؒ دا روپ دھاریا تاں وارث شاہؒ دے کردار نوں ایس طرح روشن کیتا جیہڑا فلم وارث شاہؒ دی شکل وچ سدا جیونا ہو گیا۔ عنایت حسین بھٹی نوں وارث شاہؒ نال انت دا عشق سی۔ بھاویں اوس دی فلم ’’وارث شاہ‘‘ باکس آفس تے ناکام رہی پر بھٹی ہوریں ایس فلم تے آخر دم تک مان کردے رہے۔ اوہ ویلے کویلے ادیباں، شاعراں، سوجھواناں تے پتر کاراں نوں دعوت دیندے تے فلم ’’وارث شاہ‘‘ وکھا کے اوہناں دی رائے معلوم کردے۔

مڈھلا جیون

عنایت حسین بھٹی ذاکر تے دبنگ مقرر سن۔ اوہ 12 جنوری 1928ء نوں گجرات وچ پیدا ہوئے۔ اوہناں پبلک ہائی سکول گجرات توں میٹرک کیتا، زمیندارہ کالج گجرات توں 1949ء وچ ایف۔ اے کیتا۔ ستاراں سال دی عمر وچ اپنی ماں کولوں قرآن مجید حفظ کیتا۔ ایف۔ اے کرن مگروں لاہور آ گئے تے ایم۔ اے۔ او کالج وچ داخلہ لیا۔ اوہ کالج دے ہوسٹل وچ رہندے سن۔ اک دن اوہناں دی ملاقات ہدایتکار نذیر نال ہوئی۔ نذیر نے بھٹی جی دا گانا سُنیا تاں اپنی فلم وچ گان دی فرمائش کیتی۔ بھٹی ہوراں نوں بچپن توں ای گان دا شوق سی۔ جد اوہناں دا پہلا گانا ریکارڈ ہویا تاں اوہناں دے والد ناراض ہوئے تے تِن سال تک پُتر نال گل بات نہ کیتی۔ بھٹی ہوراں دسیا کہ میرے والد نے ایس شرط تے صلح کیتی پئی میں ویاہ دیاں محفلاں وچ گانا نہیں گاواں گا۔ عنایت حسین بھٹی سماج سیوا وی کیتی۔ اوہناں نے گلاب دیوی ہسپتال لاہور وچ ٹی بی دے مریضاں لئی اپنی ماں دے ناں تے برکت بی بی وارڈ بنوائی۔ میو ہسپتال دے اک وارڈ دا پورا پلانٹ خرید کے دِتا۔ 1965ء دی پاک بھارت جنگ دوران دفاعی فنڈ وچ رقم دتی۔ 1971ء دی جنگ دوران وی لکھاں روپے جمع کرائے۔ سیلاب توں متاثر لوکاں دی مدد لئی خود تے لوکاں کولوں رقم لے کے جمع کرائی۔ اوہ بیوہ عورتاں تے یتیماں دی مدد کردے رہے۔

ٹی وی تے فلم

1991ء وچ پاکستان ٹیلی ویژن نے صوفیاء کرام، اوہناں دیاں درگاہواں تے علم دے حوالے نال پروگرام پیش کیتے۔ ایہناں پروگراماں نوں پیش کرن لئی عنایت حسین بھٹی نوں چُنیا گیا۔ ایس پروگرام دا ناں سی ’’چانن ای چانن‘‘ بعد وچ ایس دا ناں ’’اجالا‘‘ رکھ دِتا گیا۔ کجھ عرصے بعد ’’تجلیوں‘‘ دے ناں نال ایہہ پروگرام چلدا رہیا۔ عنایت حسین بھٹی نے 500 فلماں وچ 2500 دے لگ بھگ گانے ریکارڈ کرائے۔ اوہناں نے 400 توں ودھ فلماں وچ کم کیتا۔ 40 فلماں وچ اوہناں نے ہیر دا کردار ادا کیتا۔ بھٹی پکچرز اوہناں دی ذاتی پروڈکشن سی جس دے ہیٹھ اوہناں 50 فلماں بنائیاں۔ کئی فلماں دی ہدایتکاری وی کیتی۔ ہدایتکار تے اداکار کیفی اوہناں دا نِکّا بھرا سی۔ 1967ء وچ اوہناں نے فلم ’’چن مکھناں‘‘ بنائی جیہنے کامیابی دے سارے ریکارڈ توڑ دِتے۔ ایس توں مگروں سجن پیارا، جند جان، دنیا مطلب دی، عشق دیوانہ، سُچا سودا، ظلم دا بدلہ سمیت کئی کامیاب فلماں بنائیاں۔ 1971ء توں 1974ء تک پنجابی ادبی سنگت لاہور دا میں سیکرٹری ساں۔ اپریل 1973ء نوں پنجابی ادبی سنگت دے ہیٹھ مذاکرہ کرایا، موضوع سی ’’پنجابی فلماں تے سماجی جاگرتی‘‘ جیہدی صدارت عنایت حسین بھٹی ہوراں کیتی۔ مذاکرے وچ حزیں قادری، خاور نعیم ہاشمی، تنویر کاظمی، نثار ناسک، سائیں اختر حسین تے دوجیاں نے حصہ لیا۔ بھٹی ہوراں صدارتی گل بات کردیاں آکھیا سی، ’’چنگی فلماں نہ بنن دی ذمہ داری سنسر بورڈ تے وے۔ سنسر بورڈ دا فرض اے کہ اوہ بریاں فلماں سنسر نہ کرن۔ چربہ فلماں سنسر سرٹیفکیٹ حاصل کر لیندیاں نیں۔ پروڈیوسر سکرپٹ لے کے آ جاندا اے تے فلم انڈسٹری دے سر اُتے بیٹھ جاندا اے۔ ایس طرح چنگیاں فلماں لئی کون محنت کرے گا۔ سنسر کوڈ وچ ایہہ گل موجود اے کہ چربہ فلماں نہیں بن سکن گِیاں۔ ایس دے باوجود بن تے چل رہیاں نیں۔ ایہہ ذمہ داری سنسر بورڈ دے ممبران دی اے۔ پروڈیوسر فلم انڈسٹری دی مظلوم ترین شخصیت اے۔ اوہ دولت دا مونہہ کھول دیندا اے۔ فیر اوس نوں اداکاراں دے گھراں دے چکر لانے پیندے نیں۔ ایس توں چنگا اے کہ اوہ کوئی ہور کاروبار کر لوے۔ ایس مصیبت وچ تاں نہیں پوے گا۔‘‘ بھٹی ہوراں دا آکھنا سی کہ ’’میں مقصد بھریاں فلماں بنائیاں۔ ایس توں جیہڑی آمدنی ہوئی نیکی، بھلیائی تے رفاہی کمّاں وچ خرچ کیتی۔ فلم ’’وارث شاہ‘‘ فلاپ ہو گئی۔ ایس توں بعد ہور فلماں بنان دا حوصلہ نہ رہیا۔‘‘

بھٹی پکچرز

بھٹی پکچرز ہیٹھ فلم ’’ظلم دا بدلہ‘‘ بنی۔ ایس فلم دے لیکھک حفیظ احمد سن۔ ایہہ فلم کامیاب رہی۔

شخصیت

اوہ مذہبی حوالے نال کھلے دل دے، ملی ایکا تے ساکا داری دے حامی سن۔ اوہ اپنیاں لکھتاں تے تقریراں راہیں قرآن و سنت توں رہنمائی دا درس دیندے تے اسلام دے اصولاں سمیت دین دے وڈ وڈیریاں دی برابر عزت تے احترام دے قائل سن۔ بھٹی اک لبرل مذہبی دانشور سن۔

میاں محمد منشی نے ابراہیم روڈ بلال گنج لاہور وچ اک ایئرکنڈیشن سوہنی مسجد بنوائی۔ عنایت حسین بھٹی نوں دعوت دِتی کہ اوہ آ کے مسجد ویکھن۔ بھٹی ہوراں نے مسجد ویکھن مگروں مینوں آکھیا، میاں محمد منشی جی! تساں اک بڑا چنگا تے نیکی دا کم کیتا اے۔ رب دا گھر بنا کے رب نوں خوش کیتا جے، ہن رب دے بندیاں نوں وی خوش کرو تے اوہناں دیاں دعاواں لوو۔ پُچھیا۔۔۔ بھٹی جی! رب دے بندیاں نوں کیویں خوش کیتا جاوے؟ آکھن لگے، گلاب دیوی ہسپتال وچ میں اک وارڈ بنوائی اے۔ اک وارڈ تسیں وی بنوا دیو۔ میاں محمد منشی نے آکھیا۔۔۔ میں سوچیا، وارڈ کیہ بنوانی اے، پورا ہسپتال ای بنوا دینے آں۔ اِنج میں ہسپتال بنوا دِتا۔

موت

عنایت حسین بھٹی 31 مئی 1999ء نوں اپنے لکھاں قدرداناں نوں اداس کر کے اللہ نوں پیارے ہو گئے۔