"<span lang="ur">کریٹ</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

کریٹ [[یونان|یونان]] دا سب توں وڈا [[جزیرہ]] اے ۔ ایہہ [[بحیرہ روم]] دا 5 واں سب توں وڈا جزیرہ اے ۔ ایہہ جزیرہ سیاحاں چ بہت مشہور اے تے لکھاں [[سیاح]] اس دیاں تریخی تھانواں دی سیر لئی آندے نیں ۔

کریٹ 824ء تک مشرقی [[رومی سلطنت|رومی سلطنت]] یاں [[بازنطینی سلطنت|بازنطینی سلطنت]] دا حصہ رہیا تے 824ء چ عرباں[[عرب]]اں نے اسنوں فتح کر کے اسنوں [[امارت]] دا درجہ دتا تے [[کانڈیہ]] دا شہر وسا کے اسنوں [[راجگھر]] قرار دتا ۔

سنہ 960ء چ بازنطینیاں نے اسنوں اک وار فیر فتح کر لئیا تے 1204ء تک ایہہ اینہاں دے قبضے چ ای رہیا ۔ [[صلیبی جنگاں]] دے سلسلے دی [[چوتھی صلیبی جنگ|چوتھی صلیبی جنگ]] چ اس جزیرے تے [[صلیبیاں]] نے مل مار لئی تے 1669ء چ عثمانی ترکاں دی فتح تک ایہہ اوہناں دے قبضے چ رہیا ۔

[[سلطنت عثمانیہ|سلطنت عثمانیہ]] نے 1648ء چ اس جزیرے دے شہر [[کینڈیا|کینڈیا]] دا محاصرہ شروع کیتا جہڑا کہ تریخ دا سب توں لمبا محاصرہ اے ۔ 1669ء چ عثمانیاں نے ایہہ شہر فتح کر لئیا تے جزیرے دا آخری شہر [[اسپنالونگا|اسپنالونگا]] 1718ء چ فتح ہوئیا تے [[جزیرہ]] [[سلطنت عثمانیہ]] دا حصہ بن گئیا ۔

سنہ 1832ء چ [[یونان]] دی [[سلطنت عثثمانیہعثمانیہ]] توں آزادی دے بعد کریٹ اس چ شامل نئیں سی بلکہ [[مصر|مصر]] دے [[خدیو|خدیو]] [[مصطفی پاشا|مصطفی پاشا]] دی نگرانی چ سی ۔ ایس عرصے چ [[جزیرہ]] مسلم[[مسلمان]] تے [[عیسائی]] آبادی دے وچکار فساداں دا مرکز بن گئیا ۔ [[برطانیہ|برطانیہ]] ، [[امریکا|امریکا]امریکہ] ، [[فرانس|فرانس]] تے [[اٹلی|اٹلی]] دی شہہ تے مدد نال [[یونان]] نے عثمانی[[سلطنت حکومتعثمانیہ]] دے خلاف بغاوت کھڑی کرا دتی جس دے بعد [[عالی پاشا|عالی پاشا]] نوں ایتھے بھیجیئا گئیا جس نے مسلئے نوں ودھیئا ڈھنگ نال نبڑ دتا ۔

سنہ 1896ء تک عثمانی فوجاں دیدا جزیرے دے وڈے حصے تے کنٹرول نا رہیا تے [[دسمبر]] 1898ء چ [[ترک|ترک]] فوجاں نوں شکست دے دتی گئی تے [[یونانی]] شہزادے جارج دی سربراہی چ [[آزاد کریٹ جمہوریہ|آزاد کریٹ جمہوریہ]] وجود چ آئی ۔ 1908ء چ [[سلطنت عثمانیہ]] دی بھیڑی حالت دا فیدہ چکدیاں ہوئے کریٹ نے [[یونان]] نال الحاق دا اعلان کردتا پر اسدی توثیق 1913ء دی [[جنگ بلقان|جنگ بلقان]] دے بعد کیتی گئی ۔

کریٹ دی مسلم گھٹ گنتی جزیرے تے ای رہی پر 1923ء چ [[یونان|یونان]] تے [[ترکی|ترکی]] وچکار [[معاہدہ لوزان|معاہدہ لوزان]] دے تحت مسلم[[مسلمان]] تے [[عیسائی]] آبادی دا تبادلہ ہوئیا تے مسلماناں دی وڈی گنتی ہجرت کر گئی ۔

[[دوجی جنگ عظیم|دوجی جنگ عظیم]] چ [[مئی]] 1941ء چ ایتھے جنگ کریٹ لڑی گئی ، جس چ [[نازی جرمنی|نازی جرمنی]] دیاں فوجاں نے [[برطانیہ]] دیاں فوجاں نوں ایتھوں باہر کڈ ئیا ۔