"<span lang="ur">وید</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

==[[رگ وید]]==

رگوید : ایہہ سبھ توں پراتن(پرانا) وید ہے۔ رگ شبد [[سنسکرت]] بھاشا دے مول شبد رچ توں بنیا ہے۔ رچ توں بھاوَ وڈیائی جاں استت ہندا ہے۔ وید-منتراں نوں رچا وی کیہا جاندا ہے، جس دے ارتھ ہن استتمئی گیت۔ اس وید وچ آریہ لوکاں دے دھارمی، سبھیاچاری، سماجی اتے بھوگولی(جغرافیائی) پچھوکڑ دی بھرپور جانکاری ملدی ہے۔ اس وید دے 10 منڈل (ادھیائے) ہن۔ ایہناں منڈلاں وچ 1028 سوکت ( بھجن) ہن۔ ہریک سوکت وچ 10 منتر ہن۔ ایہناں منتراں نوں رچاواں کیہا جاندا ہے، جنہاں دی گنتی 10552 ہے۔ رچاواں توں اگے جا کے جیکر شبداں دی گلّ کیتی جاوے تاں ایہناں دی گنتی 153826 بن جاندی ہے۔ شبداں توں اگے جیکر اکھراں تکّ پہنچ کیتی جاوے تاں ایہہ 432000 ہندے ہن۔ ایہناں وچ 40 کو منتر اجیہے وی ہن جو کسے سرلیکھ ہیٹھ نہیں آؤندے۔ جویں-جویں [[آریہ لوک]] پورب ولّ ودھدے گئے، اوہناں دی بھوگولی کھوج وی ودھدی گئی اتے اوہ منتراں دا اچارن کردے گئے۔ [[رگ وید]] رشیاں نے کئیاں پیڑھیاں وچ سمپورن کیتا ہے، جس دی سنپورنتا وچ سری وشوامتر، وششٹ، بھاردواج اتے گوتم آدی رشیاں دا وشیش یوگدان ہے۔ رگ وید دی ویاکھیا بہت سارے ودوان لوکاں ولوں کیتی گئی ہے پر سیاناچاریا جی نوں پرمکھ ویاکھیاکار منیا جاندا ہے۔ اس دی ویاکھیا کردے سمیں کجھ کو ہیٹھ لکھے پکھاں نوں سنمکھ رکھن واسطے کیہا جاندا ہے :

* بہئرتھی واکاں کارن ویداں دا تلناتمک ادھٔین سنبھوَ نہیں ہو سکدا۔

 

==[[سام وید]]==

ساموید : ایہہ سبھ توں چھوٹا وید ہے۔ سام توں بھاوَ ہے-سامان جاں برابر بھار دا۔ اس وید دے منتر برابر وزن دے ہن۔ جیمنی رشی دی میمانسا وچ سام دا ارتھ گاؤن دی ریتی وجوں کیتا گیا ہے۔ سام وید دے منتر یگّ، ہوم آدی خوشی دے موقعیاں 'تے براہمن وشیش (خاص) طرز 'تے گاؤندے ہن۔ سام نوں شانتی پردان کرن والا گائن وی کیہا جاندا ہے، جس دا ارتھ ہے من نوں اکاگر کرکے دیوتیاں نال اک سر کرنا تاں کہ بھٹکنا ختم کرکے شانتی دا انوبھوَ کیتا جا سکے۔ ساموید دے دو بھاگ ہن-پوروَ ارچک اتے اتر ارچک۔ اس توں علاوہ اس دا اک بھاگ ہور وی تسلیم کیتا جاندا ہے، جس نوں مدھ ارچک کیہا جاندا ہے۔ اس وید دے منتراں دی تعداد 1549 ہے۔ پر پنڈت جےَ دیوَ دے ٹیکے مطابق ایہہ تداد 1875 ہے۔ اس دے پہلے حصے وچ پینڈو لوکاں دے گاؤن والے گیت ہن۔ تیجے حصے وچ جنگلاں وچ رہن والے تپسویاں دے بھجن ہن۔ بھارتی سنگیت پرمپرا دا مڈھ ساموید توں ہی بجھدا ہے۔ اس وچلے منتر اندر، اگنی، اشونی اتے سوم آدی دے گن گائن کرن 'تے زور دندے ہن۔ ایہناں دیوتیاں دے ناں 'تے 8 کانڈ ہن۔ ساموید گندھرو ارتھات راگیاں دا وید وی منیا جاندا ہے۔ [[ہندو]] رشیاں نے سنگیت تے راگ سبندھی جو کجھ لکھیا ہے، اس دا آدھار وی ساموید نوں ہی سمجھیا جاندا ہے۔

یجروید : یجر شبد 'یجُ' دھاتو توں بنیا ہے، جس دے ارتھ بندے ہن یگّ کرنا، پوجا جاں ہوم کرنا۔ اس طرحاں اس وید دا سنبندھ یگّ سبندھی منتراں نال ہے۔ اس دیاں دو سنہتا ہن-تیتریی جاں کرشن سنہتا اتے دوسری واجسنییی جاں شکل سنہتا۔ پنڈت جےَ دیوَ نے اپنے ٹیکے وچ اس سنہتا دا ناں تیتریی پین دا کارن بیاندیاں لکھیا ہے کہ اک وار یاگولک رشی دے گورو ویسیں پان کولوں اپنے بھانجے دی ہتیا ہو گئی سی۔ اوہ اس دا پراشچت (کفارہ) کرنا چاہندا سی۔ جدوں اس نے اس بابت اپنے شگرداں نال گلّ کیتی تاں یاگولک نے بڑے ہی ہنکار بھرے لحظے وچ کیہا کہ ایہہ کم تاں وید-منتراں دے جاپ اتے کرم-کانڈ نال میں اکلا ہی کر سکدا ہاں۔ ایہہ گلّ سن کے ویسیں پان غصے وچ آ گیا۔ اس نے یاگولک نوں کیہا، 'توں ہنکاری ہو گیا ہیں، جو ودیا توں میرے کولوں پڑھی ہے، ایہ مینوں واپس کر دے۔' اس 'تے یاگولک نے یاد کیتے ہوئے منتر گلچھ دتے، جنہاں نوں ویسیں پان اتے اس دے چیلیاں نے تتر بن کے چگ لیا۔ دوسرے بھاگ واجسنییی بارے کیہا جاندا ہے کہ یاگولک رشی نے سورج دی ارادھنا کرکے یجر وید نوں حاصل کیتا ہے۔

 

 

پڑہِ گنہِ تن چار ویچار۔۔ (انگ 470)