"<span lang="ur">ہری سنگھ نلوا</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

[[پشاور]] جتن توں بعد سردار ہری سنگھ نلوے نے سبھ توں پہلاں ہندواں اتے سکھاں اپر اورنگزیب نے جو پرتی سر اک دینار (چار ماسے دا سونے دا سکہ) جزیا لایا ہویا سی، پوری طرحاں ہٹا دتا۔ اس طرحاں اس بکھڑے علاقے دا فوجی ملکی راج پربندھ بڑے سچجے ڈھنگ نال چلاؤنا شروع کیتا۔ اس ودھیا راج پربندھ نوں دیکھ کے مہاراجہ رنجیت سنگھ نے سردار ہری سنگھ نلوے نوں پشاور دے صوبے وچ وی اپنے نام دا سکہ چلاؤن دا حکم دتا۔ ایہہ وڈیائی س. ہری سنگھ نلوے نوں دوجی وار ملی۔

 

سردار ہری سنگھ نوں تھوڑھی وہل ملی تاں [[پشاور]] توں [[کابل]] دے راہ [[درہ خیبر]] دیاں پہاڑیاں کول [[جمرود]] [[ناں]] دی دھرتی تے مضبوط قلعہ اساریا، جس دا ناں فتہگڑھ رکھیا۔ اس قلعے دی اساری نال [[افغانستان]] دی حکومت دا تختہ ہلّ گیا۔ ہن خالصے دا اگلا قدم [[کابل]] نوں فتح کرن دا سی۔ افغاناں نوں قلعے دی اساری نال بڑی گھبراہٹ ہون لگی۔ اس گھبراہٹ کرکے ہی اوہناں نے تیہہ ہزار افغانی فوج، چالی توپاں اتے ہور فوج اپنے جرنیل محمد اکبر خان دی دیکھ-ریکھ وچ اکتر کر کے قلعہ جمرود جتن لئی چڑھائی کر دتی۔ اس توں علاوہ دو ہزار فوج، چھ توپاں اتے دس ہزار حاجی خان کاکڑ اتے سید بابا جان دی اگوائی وچ قلعہ شنکرگڑھ تے مچنی تے چڑھائی کرن لئی تور دتا۔

 

 

اودھر س. مہاں سنگھ نے قلعے دے سرداراں نوں اکٹھا کر کے جوش بھرے رنگ وچ دو منگاں دی پیش کش کیتی۔ پہلی ایہہ کہ قلعے وچ پئی تریڑ نوں ریت نال بھریاں بوریاں نال پوریا جاوے اتے دوجی ایہہ کہ دو ایسے قومی جذبے والے نوجوان نترن جہڑے راتو-رات جا کے س. ہری سنگھ نلوے نوں پشاور پہنچ کے سارا حالَ دسّ دین۔ پہلی منگ تے لگبھگ اک سو نوجوان نتریا اتے دوجی منگ تے جد بیبی ہرشرن کور نے پشاور جان لئی ہٹھ کیتا تد ایہہ کم بیبی نوں ہی سونپیا گیا۔ ادھر نوجواناں نے دراڑ دا کم پورا کر وکھایا۔ اودھر سردار نلوے نوں جو چٹھی بھیجی گئی اس دا اک-اک اکھر قومی پیار وچ رنگیا گیا سی۔ ایہہ شبد اس پرکار سن-

 

سردار ہری سنگھ نلوا نے پھٹڑ ہون دے باو جود بڑے حوصلے نال گھوڑے دیاں واگاں قلعہ [[جمرود]] ولّ موڑ لئیاں اتے سدھے قلعے وچ پہنچ گئے۔ سردار مہاں سنگھ نے دھیان پوربک نلوے نوں گھوڑے توں اتاریا۔ پھٹاں وچوں لہو دے پھہارے چلدے ویکھ کے س. مہاں سنگھ دے ہتھاں دے طوطے اڈ گئے۔ پر حوصلہ نہ چھڈدے ہوئے، بڑے چتر پھٹّ-بنھ کولوں پھٹّ صاف کروا کے بنھا دتے۔ سردار ہری سنگھ نلوے نے اپنی حالت نازک ویکھی تاں اپنے سارے پرانے ساتھیاں نوں بلا کے، ایہناں کالے پربتاں وچ خالصائی جھنڈے دی عزت-آبرو قایم رکھن لئی اخیرلے سواساں تک ڈٹے رہن دی پریرنا کیتی۔ ایہہ وی آکھیا کہ میری موت دی خبر گپت رکھنی، اس نال خالصے دی فوجی شکتی برقرار رہیگی۔ اگے ہور وی کئی کجھ کہنا چاہندے سن پر گلّ پوری نہ کر سکے اتے بھور اڈاری مار گیا۔ ایہہ سماں 30 اپریل 1837 دی رات دا سی۔ س. مہاں سنگھ نے سردار نلوا دی آخری اچھا انوسار بھید گپت رکھن لئی راتو رات قلعے دی چڑھدی نکر ولّ سادے ڈھنگ نال قناتاں دے اندر سسکار کر دتا۔

 

== خالصہ سردار ==