"<span lang="ur">ریاست پٹیالا</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
لیک ۳۳ –
===مڈھلا اتہاس===
پٹیالہ ریاست دی شروعات پٹیالہ ریاست دے موڈھی موہن سنگھ نال ہندی اے۔ موہن سنگھ نوں بھلر اتے دھالیوال اتھے آباد ہون نہیں دے رہے سن۔ موہن سنگھ [[گورو ہرگوبند]] جی دا سردھالو سی اتے گورو جی دے کہن اتے وی موہن سنگھ دے ویری نہ منے۔ انت وچّ اک یدھ ہویا جس وچّ دھالیوالاں اتے بھلراں نوں گورو جی دیاں فوجاں نے ہرایا۔ اس طرحاں 1627 وچّ میہراج ناں دے پنڈ دی ستھاپنا کیتی گئی۔<ref>''A History of Sikh Misals''، Dr Bhagat Singh</ref>
===ریاست دی اساری===
پٹیالہ ریاست: ہندوستان دی سبھ توں وڈی سکھ ریاست جس دی بنیاد بابا اعلیٰ نے رکھی۔ بابا اعلیٰ، بابا پھول (ویکھو) دا پوترا ، چودھری رامے (رام سنگھ) دا پتر سی ، جو مائی صابی دی ککھوں سنّ 1694ء (دوجے مت انوسار 1691ء) وچ پیدا ہویا سی۔ اٹھارھویں صدی وچ جدوں [[دل خالصہ]] نے ملاں مارنیاں شروع کیتیاں تاں [[مالوہ]] کھیتر وچ بابا اعلیٰ سنگھ نے اپنی دھاک جماؤنی شروع کیتی۔ دوش-مکت چرتر والا بابا اعلیٰ سنگھ تیغ دا دھنی اتے سنت جاں فقیر دے بانے وچ رہن والا اک درویش سردار سی، پر راج-پربندھ وچ بڑا نپن اتے راجنیتک گنڈھ-ترپ کرن وچ بڑا چتر سی۔ [[ستلج]] توں [[جمنا]] تک اس دی ٹکر دا کوئی چودھری نہیں سی۔ اس نوں ورثے وچ صرف دو درجن پنڈاں دی چودھر ملی سی، پر سنّ 1761ء تک اس ادھین(کنٹرول) 726 پنڈ سن۔ ایہی کارن اے کہ [[احمد شاہ درانی]] نے اس نوں [[سرہند]] دی صوبیداری دی ادھینگی توں ستنتر(فارغ) کر دتا سی۔ اس نے سنّ 1722ء وچ [[برنالہ|برنالے]] نوں اپنی ریاست دا صدر مقام بنایا اتے سنّ 1727ء وچ لونگووال وسایا۔ اس دی چڑھت نوں مالوے دے کئی [[مسلمان]] چودھریاں توں جریا نا گیا۔ فلسروپ، رائیکوٹ ، تلونڈی، ہلوارا، میلسیاں، [[ملیرکوٹلا]] دے چودھریاں اتے [[جالندھر]] دے فوجدار نے رل کے برنالے نوں گھیر لیا۔ بابا اعلیٰ نے خالصے نوں مدد لئی آمادہ کیتا۔ خالصے نے مل کے مسلماناں نوں کھدیڑ دتا۔ بابا اعلیٰ نے بابا دیپ سنگھ شہید توں امرت پان کیتا اتے اعلیٰ سنگھ بنیا۔ اس توں بعد ایہہ اپنی طاقت ودھاؤن لئی سرگرم رہا۔ دل خالصے دی مدد نال اس نے بھوانیگڑھ ، سنور ، بڈلاڈھا، سمانا اتے سنام اتے اپنا قبضہ کر لیا۔
==قلعہ مبارک==
اس شہر دے بانی [[بابا اعلیٰ سنگھ]] نے 12 فروری 1763 نوں قلعہ مبارک دی نیہہ رکھی سی۔ 12 فروری 1763 نوں قلعہ مبارک دی نیہہ رکھی۔ پٹی دے آلے دی ‘الّ’ مگروں ایہہ شہر پٹیالہ دے ناں تے پرسدھ ہویا۔ پہلاں بابا اعلیٰ سنگھ نے اپنا راجگڑھ کجھ چر [[برنالہ|برنالے]] وی رکھیا، پر بعد ’چ ایہہ پٹیالہ لے آندا گئیا۔ اندرونی قلعے اندر وڈّ آکاری عمارتاں، جہڑیاں بھون اساری دا کمال سن۔ قلعہ اندرون ’چ وکھ-وکھ چترکاراں (مصوراں)دے چتر نیں ۔
| |||