حُسنہ بائی

حُسنہ بائی
جم
وفات
شہریت	بھارت
عملی زندگی
پیشہ	گائک

حسنیٰ جان جاں حسنیٰ بائی اک طوائف اتے اک ٹھمری دے گلوکار بنارس دیر 19 دوران اتے دے شروع 20 صدی۔ اوہ اتر پردیش وچ خیال، ٹھمری اتے تپا گائکی دی ماہر وجوں جانی جاندی سی۔ اسنوں 1900 دے شروع وچ گائکی دی پرمپرا نوں دوبارہ متاثر کرن اتے انقلاب لیاؤن، دیش بھگتی دے گیت گاؤن اتے ہور گائکاں نوں اسدا پالن کرن لئی راغب کرن دا سہرا دتا جاندا اے۔ اسدی سکھلائی ٹھاکر پرساد مشرا اتے مشہور سارنگی وادک پنڈت شمبھوناتھ مشرا ولوں کیتی گئی سی، اتے اسنے تپا گایکی دی مہارت بنارس دے مشہور چوٹے رام داس جی دی استادی دے ماتحت حاصل کیتی۔

کیریئر

بائی بھارتیندو ہریشچندر دی ہم عصر سی، اتے اوہناں نال پتر وہار کردے سن اتے شعری پرگٹاوے بارے اوہناں دی صلاحَ اتے رائے لیندے سن۔ اس دی ٹھمری اتے ٹھمری دیاں ہور اپودھاواں نوں مدھو ترنگ (شرما، 2012) وچ شائع کیتا گیا سی۔ ہریشچندر نے جیدیپ رچت گیت گووند وی اس کولوں کمپوز کروایا۔ اس نوں ٹھمری اتے ٹپا کلا دیاں استاد ودیاباری اتے بڑی موتی بائی دیاں صفاں وچ سمجھیا جاندا سی۔ بائی نوں 'سرکار' جاں سردار وجوں جانیا جاندا سی، کیونکہ اوہ اپنے کیریئر دیاں مہان اچائیاں اُتے پہنچ گئی۔

سیاسی شمولیت

جدوں ایم کے گاندھی نے اتعاون تحریک (1920-222) دوران کاشی (اجوکے وارانسی دا اک خاص حصہ) اتے نینیتال دا سفر کیتا، تاں بائی نے اک تحریک کھڑا کیتا جس وچ عورت گائکاں نوں بھجن اتے دیش بھگتی دے گیت گاؤن ولوں روٹی کماؤن لئی راغب کرن وچ اس دا اثر سی۔ اسدا مقصد وی ایہناں گائکاں دی عزت ودھاؤنا سی، جنہاں دے کم نوں اکثر اک پیشے وجوں سیکس ورک دے برابر سمجھیا جاندا سی۔ ایہناں وچوں بہت سارے گلوکار بعد وچ چرکھا لہر وچ شامل ہوئے۔ گاندھی دے پیروکار امرتسر وچ سیکس ورکراں دے گھراں دے باہر دھرنے لا راے سن اتے جاپدا سی کہ عوامی رائے توائفاں دے خلاف ہو رہی سی اتے اوہناں دے پیشے نوں جنسی کم دی دھارنا دے سامان سمجھیا جان لگا سی۔ بائی نے قومی تحریک نوں حمایت دین اتے توائفاں دے جیون نوں عام دے دو ادیساں نال 'طوائف سبھا' (کاشی دی طوائف سنگھ) بنائی۔ سبھا دے افتتاح ویلے بائی دا پردھانگی بھاشن ورودھُ وویچن، (ساہت سدن، امرتسر، 1929) وچ مہیا اے۔ اسنے قوم پرست شاعری سنائی۔

بائی نے توائفاں نوں زون آف آرک اتے چتوڑگڑ دیاں عورتاں دی زندگی توں سکھن، سونے دے گہنیاں دی بجائے لواے دیاں زنجیراں پہنن اتے بدنام زندگی توں دور رہن لئی کیہا۔ جویں کہ توائفاں اپنے پیشے نوں پوری طرحاں نہیں بدل سکیاں سن، بائی نے اوہناں نوں قوم پرست جاں دیش بھرفتار دیاں رچناواں نال اپنی گائکی شروع کرن دی صلاحَ دتی۔ اسنے توائپھاں نوں صلاحَ دتی کہ اوہ بنارس دی اک ہور مشہور طوائف گلوکارہ ودیادھاری بائی توں ایہہ گانے لین۔ بائی نے اس نوں توائفاں لئی سماجی رتبہ اتے مان حاصل کرن دی سمت ول اک قدم وجوں ویکھیا۔ ہور توائپھاں نال اسنے غیر-بھارتی چیزاں دے بائیکاٹ وچ حصہ لیا اتے دیسی لہر نوں اپنایا۔