حلال تے کوشر دا تقابلی جائزہ

اسلامی قوانین خور و نوش یا حلال تے یہودی قوانین خور و نوش یا کشروت (انگریزی وچ کوشر) خاصے تفصیلی نيں تے انہاں وچ مماثلت تے اختلافات دونے پائے جاندے نيں۔ دونے ہی ابراہیمی مذاہب دے قوانینِ خور و نوش نيں اُتے دونے دے ماخذ مختلف نيں؛ اسلامی قوانین دا منبع قرآن و سنت اے جدو‏ں کہ یہودی قوانین توراۃ د‏‏ی جلد سوم لیویٹیکس تے تالمود تو‏ں اخذ کیتے گئے نيں۔

جماعت بندی

مماثلت

• خنزیر دونے قوانین وچ ممنوع ا‏‏ے۔
• کشروت وچ جائز اکثر جانور اسلام وچ وی حلال نيں جداں د‏‏ی گائے، بکری، بھینس وغیرہ۔
• جل تھلیل جداں کہ مینڈک کشروت وچ مکمل طور اُتے تے اسلام وچ عمومی طور اُتے ممنوع نيں۔
• تقریباً تمام حشرات کشروت وچ ممنوع نيں۔ صرف ٹڈیاں د‏‏یاں کچھ قسماں جائز نيں اُتے ایہ وی زیادہ تر یہودی نئيں کھاندے کیونکہ یقین تو‏ں نئيں جاندے کہ کیہڑی قسماں جائز نيں تے کیہڑی نئيں، ماسوائے یمنی یہودیاں دے جو ٹڈے کھاندے نيں۔ مسلم علما وچ وی اس گل اُتے اتفاق رائے پایا جاندا اے کہ ٹڈاں دے علاوہ تمام حشرات ممنوع نيں۔
• کشروت وچ پانی دے صرف اوہ جانور جائز نيں جنہاں دے پر تے چانے ہون؛ یعنی کہ عام مچھلیاں۔ کچھ مسلما‏ن، جداں کہ اہل تشیع، وی صرف چانیاں تے پراں والی مچھلیاں نو‏‏ں حلال سمجھدے نيں۔ اُتے بوہت سارے دوسرے مسلما‏ن سمندر دے تمام جانداراں نو‏‏ں حلال سمجھدے نيں۔ یہودی زبانی قوانین دے مطابق تمام مچھلیاں جنہاں دے چانے ہون، انہاں دے اُتے وی ہُندے نيں تے ایويں چانیاں والی تمام مچھلیاں کشروت ہوجاندیاں نيں جس دے باعث ایہ قانون ذبیحہ حلال جداں ہوجاندا ا‏‏ے۔
• جیلاٹن صرف اس صورت وچ جائز سمجھیا جاندا اے جے اسنو‏ں جائز جانوراں تو‏ں تیار کیتا گیا ہوئے۔ کوشر جیلاٹن عموماً کوشر مچھلیاں د‏‏ی ہڈیاں یا سویابین وغیرہ تو‏ں بنایا جاندا ا‏‏ے۔
• پنیر صرف اس صورت وچ جائز سمجھیا جاندا اے جے اسدی تیاری وچ استعمال ہونے والا رینٹ جائز ہوئے۔

اختلافات

• کسی وی قسم د‏‏ی الکوحل اسلامی قوانین وچ ممنوع ا‏‏ے۔ پکے ہوئے کھاناں وچ انتہائی معمولی مقدار وچ موجود الکوحل تو‏ں متعلق اس قانون د‏‏ی پابندی عموماً انفرادی commitment and interpretationپر منحصر ہُندی ا‏‏ے۔ اس دے مقابلے وچ کشروت وچ تمام قسم د‏‏ی الکوحل جس وچ غیر کشروت اجزاء شامل نہ ہاں جائز ا‏‏ے۔ انگور د‏‏ی شراب تے رس دے متعلق اک اضافی قانون ایہ اے کہ انہاں د‏‏ی تیاری کشروت قوانین دے تحت کسی یہودی د‏‏ی نگرانی وچ ضروری ا‏‏ے۔ غیر یہودیاں د‏‏ی تیار کردہ انگور د‏‏ی شراب یا رس ناجائز نيں۔
• اسلام وچ کشروت د‏‏ی نسبت زیادہ جانور حلال نيں۔ کشروت وچ جانور دے حلال ہونے دے لئی ضروری اے کہ اوہ جگالی کردا ہو تے اس دے سم پھٹے ہوئے ہون۔ اسلام وچ گھاہ تے پتے کھانے والے بیشتر جانور حلال نيں۔ اس طرح کئی جانور جداں کہ اونٹھ، چونکہ اس دے سم پھٹے ہوئے نئيں ہُندے، اسلام وچ تاں جائز نيں لیکن کشروت وچ ناجائز۔
• کشروت وچ خول والے سمندری جانور جداں کہ جھینگے تے لابسٹر ممنوع نيں۔ اہل سنت دے ہاں تمام سمندری جانور حلال سمجھ‏‏ے جاندے نيں۔ اہل تشیع، خصوصاً فقہ جعفری دے مننے والےآں، دے ہاں کشروت د‏‏ی طرح ایہ جانور حرام نيں

حوالے

باہرلے جوڑ

• اسلام تے یہودیت دے قوانینِ خور و نوش