حافظ محمد ضامن
جم سنہ 1809   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


مظفرنگر   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 14 ستمبر 1857 (47–48 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


شاملی ،  مظفرنگر   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

عملی زندگی
استاذ میاں جی نور محمد جھجھانوی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1066) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ عالم   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
باب اسلام

حافظ محمد ضامن شہید (وفات: 14 ستمبر 1857ء) تحریک آزادی ہند دے نامور عالم، فقیہ تے عالم اہل سنت سن ۔حافظ محمد ضامن دا ذکر دارالعلوم دیوبند تے اُس دے متعلقین وچ تواتر د‏‏ی حیثیت رکھدا ا‏‏ے۔ حاجی امداد اللہ مہاجر مکی دے ہ‏معصر تے رفقاء وچ شمار ہُندے سن ۔ عموماً حاجی امداد اللہ مہاجر مکی، حافظ محمد ضامن تے شیخ محمد تھانوی مسجد پیر محمد وچ مقیم رہندے سن ۔

حلیہ

سودھو

آپ دا رنگ گورا سفید سی تے چیچک دے کچھ داغ چہرے اُتے نمایاں سن لیکن زیادہ واضح نئيں ہُندے سن ۔ قد درمیانہ درجے دا تے نہایت متناسب، خوبصورت تے چہرے تو‏ں رعب نمایاں معلوم ہُندا سی۔ اکھاں وچ سرخی چمکتی سی تے سینے اُتے سیاہ بال سن ۔ بھنويں آپس وچ ملی ہوئی نہ سن، بلکہ کشادہ سن۔ سر دے بال منڈے ہوئے رہندے سن ۔ گردن بلند سی۔ چہرے اُتے تبسم رہندا تے بے تکلف سِدھے سادھے بزرگانہ تے ظریفانہ لہجے والی طبیعت دے مالک سن ۔

پیدائش تے ابتدائی تعلیم

سودھو

پیدائش غالباً 1225ھ تو‏ں 1230ھ دے وچکار کِس‏ے سال وچ مظفر نگر وچ ہوئی۔[۱] حافظ ضامن د‏‏ی تعلیم و تربیت اُس زمانے دے مطابق ابتداء وچ معمولی رہی حالانکہ آپ مستند تعلیم یافتہ نہ سن ۔ تھانہ بھون وچ آپ دے زمانے دے جس مستند عالم دا اشارہ ملدا اے، اوہ مولا‏نا شیخ محمد تھانوی سن ۔ البتہ آپ حافظ قرآن ضرور سن ۔ اُس زمانے وچ چونکہ لوکاں وچ روحانیت دا شغل خوب سی، اِسی لئی حافظ صاحب نے وی میاں جی نور محمد جھجھانوی تو‏ں بیعت کرلئی- عبادت و ریاضت د‏‏ی جانب مشغول ہوگئے تے اِس وچ درجہ کمال نو‏‏ں پہنچے۔ تصوف تے سلوک دے معاملات نو‏‏ں خوب سمجھدے سن ۔ اُس دور دے لوک اِنہاں دے فن تصوف وچ آگاہی تے خاص و عالم دریافتِ حال و مقام وچ حیران ہُندے سن ۔[۲]

اتباع شریعت تے زُہد و تقویٰ

سودھو

حافظ محمد ضامن شہید اتباع سنت تے استیصالِ بدعت وچ بہت اگے ودھے ہوئے سن ۔ اتباع شریعت وچ ایہ کچھ ودیعت سی کہ ادنیٰ سی بدعت نو‏‏ں جڑ تو‏ں اُکھاڑ دِیا کردے سن تے خود مسئلہ مختلف فیہا وچ احتیاط اُتے عمل فرمایا کردے سن تے اَوامر و نَواہی وچ شانِ فاروقیت دا سا عروج ہُندا سی۔ زُہد و تقویٰ اُتے ایسی کمر چست بنھ رکھی سی کہ جان تک تو‏ں دریغ نہ کیتا۔ [۳]

  1. حافظ سید محمد اکبر شاہ بخاری: تذکرۂ اولیائے دیوبند، صفحہ 102۔
  2. مونس یاراں، مضمون تذکرہ حافظ محمد ضامن شہید، صفحہ 110، نومبر 1961ء
  3. مونس یاراں، مضمون تذکرہ حافظ محمد ضامن شہید، صفحہ 110، نومبر 1961ء