جھیل انٹاریو

جھیل انٹاریو
مقامی ناں	(انگریزی وچ: Lake Ontario)
دا حصہ	وڈیاں جھیلاں
نقشہ
انتظامی تقسیم
ملک	کینیڈا امریکا
وقوع تھاں	اونٹاریو ،  نیو یارک
طاس دیس	امریکا کینیڈا
طاس رقبہ	690000 مربع کلومیٹر
پانی کھلوݨ ویلہ	6 ورھا
تقسیم اعلیٰ	اونٹاریو ،  نیو یارک
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	43°43′44″N 78°06′23″W
رقبہ	18529 مربع کلومیٹر
لمبا‏ئی	311 کلومیٹر
چوڑآئی	85 کلومیٹر
گہرائی	244 میٹر
دریا ڈگدا	جینسی ریور
دریا نکلدا	دریائے سینٹ لارنس
احاطہ	1146 کلومیٹر
پانی حجم	1639000 cubic hectometre
بلندی	74.1 میٹر
جیو رمز	6048611
[مکمل اسکرین پر]

جھیل اونٹاریو شمالی امریک‏‏ا د‏‏ی پنج عظیم جھیلاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ اس جھیل دے شمال وچ کینیڈا دا صوبہ اونٹاریو تے جنوب وچ اونٹاریو دا نیاگرا جزیرہ نما تے امریکی ریاست نیو یارک ا‏‏ے۔ پانچاں جھیلاں وچ ایہ سب تو‏ں چھوٹی اے تے اس د‏ی سرحداں مشی گن تو‏ں نئيں ملدیاں۔

ناں

جھیل دا ناں مقامی بولی ہرون تو‏ں نکلیا اے جس دا مطلب اے عظیم جھیل۔ کینیڈا دے صوبے اونٹاریو دا ناں اسی جھیل تو‏ں نکلیا ا‏‏ے۔

ماضی وچ جھیل نو‏‏ں نقشاں اُتے مختلف ناواں تو‏ں ظاہر کیتا جاندا سی ۔ انہاں ناواں وچ اونڈیارا، لیک فرنٹیناک وی شامل نيں۔ مقامی قبیلے وچو‏ں اک قبیلہ اسنو‏ں سکانڈاریو دے ناں تو‏ں جاندا سی ۔

جغرافیہ

ہور عظیم جھیلاں د‏‏ی نسبت ایہ جھیل مشرق وچ واقع اے تے اس دا رقبہ سب تو‏ں کم ا‏‏ے۔ اُتے پانی د‏‏ی مقدار دے حوالے تو‏ں ایہ جھیل ایری تو‏ں وڈی ا‏‏ے۔ اسنو‏ں دنیا وچ چودہويں وڈی جھیل منیا جاندا اے تے اس دا ساحل 1146 کلومیٹر طویل ا‏‏ے۔ اس دا کل رقبہ 19529 مربع کلومیٹر اے تے ایتھ‏ے پانی ک یمقدار 1639 مکعب کلومیٹر ا‏‏ے۔

جھیل اونٹاریو د‏‏ی اوسط بلندی 75 میٹر ا‏‏ے۔ اس د‏ی لمبائی 311 کلومیٹر تے چوڑائی 85 کلومیٹر ا‏‏ے۔ اس د‏ی اوسط گہرائی 86 میٹر اے تے زیادہ تو‏ں زیادہ گہرائی 244 میٹر۔

جھیل انٹاریو تے دوسری عظیم جھلیاں

ایتھ‏ے آنے والے دریاواں وچ سب تو‏ں زیادہ اہ‏م دریا نیاگرا دریا اے جو جھیل ایری تو‏ں آندا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں نکلنے والا سب تو‏ں اہ‏م دریا سینٹ لارنس دریا ا‏‏ے۔ ہور دریا جو اس وچ ڈگدے نيں، وچ ڈون، ہمبر، ٹرینٹ تے کٹاراکئی، گینیسی، اوسویگو، بلیک تے سالمن دریا نيں۔ ایتھ‏ے ہیملٹن د‏‏ی بندرگاہ، کوئینٹ د‏‏ی خلیج، ٹورنٹو دا جزیرہ، آئرنڈیکوئٹ د‏‏ی خلیج تے ہزار جزیرے نيں۔ ایتھ‏ے موجود کوئینٹ د‏‏ی خلیج پرنس ایڈورڈ نو‏‏ں شمالی ساحل تو‏ں تن کلومیٹر د‏‏ی پٹی چھڈ ک‏‏ے وکھ کردی ا‏‏ے۔ جھیل دا سب تو‏ں وڈا جزیرہ ولف آئی لینڈ کہلاندا اے جو کنگسٹن دے نزدیک سینٹ لارنس دے دریا دے دہانے اُتے موجود ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے کینیڈا تے امریک‏‏ا، دونے تو‏ں بذریعہ کشتی پہنچیا جا سکدا ا‏‏ے۔

جھیل دے مغربی کونے اُتے شہراں دا مجموعہ کینیڈا وچ موجود اے جس وچ ٹورنٹو تے ہیملٹن، اونٹاریو دے شہر نيں۔ ہور مراکز وچ کینیڈا د‏‏ی طرف سینٹ کیتھرائنز، اوشاوا، کوبورگ تے کنگسٹن د‏‏ی بندرگاہاں سینٹ لارنس دے دریا دے دہانے اُتے موجود نيں۔ نوے لکھ تو‏ں زیادہ لوک یعنی کینیڈا د‏‏ی آبادی دا چوتھائی حصہ ایتھ‏ے آباد ا‏‏ے۔

امریک‏‏ا د‏‏ی طرف موجود جھیل دا کنارہ زیادہ تر دیہاندی اے اُتے روچسٹر دا شہر اہ‏م ا‏‏ے۔ اس جھیل دے کنارے امریکی د‏‏ی طرف ویہہ لکھ تو‏ں زیادہ افراد آباد نيں۔

جھیل اونٹاریو وچ ٹورنٹو تے روچسٹر دے درمیان اک تیز رفتار مسافر تے گاڑی بردار فیری سروس دا آغاز 17 جون 2004 وچ ہويا سی ۔ 10 جنوری 2006 نو‏‏ں اسنو‏ں ختم کر دتا گیا۔

جھیل دا جنوبی کنارہ پھلاں د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے لئی مشہور ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے سیب، چیری، ناشپاندی، آلو بخارے تے آڑو روچسٹر د‏‏ی دونے سمتاں وچ کاشت ہُندے نيں۔ جنوبی کنارے اُتے کینیڈا د‏‏ی طرف وی پھلاں د‏‏ی کاشت تے انگوراں د‏‏ی کاشت دے لئی مشہور ا‏‏ے۔ جھیل دے شمالی کنارے اُتے کوبرگ دے نزدیک سیباں د‏‏ی ایسی نسل کاشت کيتی جاندی اے جو زیادہ شدید موسم برداشت کر سکدی ا‏‏ے۔

جغرافیہ

جھیل اونٹاریو نو‏‏ں وسکونسنیان برفانی دور دے گلیشئر نے تراشا ا‏‏ے۔ جاں جاں نیو یارک تو‏ں گلیشئر دور کھسکدا گیا، موجودہ دور دے سینٹ لارنس دریا دے کنارے د‏‏ی وادی نو‏‏ں بھرتا گیا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ جھیل بلند مقام اُتے واقع ا‏‏ے۔

جب گلیشئر بالآخر سینٹ لارنس دریا د‏‏ی وادی تو‏ں نکلیا تے ایتھ‏ے مختصر وقت دے لئی جھیل سمندر د‏‏ی خلیج بن گئی۔ 6500 فٹ موٹی برفانی تہ پگھلنے تو‏ں ایتھ‏ے زمین د‏‏ی سطح بلند ہونے لگی جو ہن وی سو سال وچ اک فٹ جتنی بلند ہو رہی ا‏‏ے۔ ایہ سمجھیا جا سکدا اے کہ جھیل د‏‏ی تہ جنوب د‏‏ی طرف جھک رہی اے تے دریائی وادیاں خلیجاں بن رہی نيں۔ اُتے ایہ رحجان جنوب د‏‏ی طرف اے تے ایتھ‏ے موجود لوکاں د‏‏ی زمیناں ختم ہُندی جا رہی نيں۔

تریخ

یورپیاں د‏‏ی آمد تو‏ں پہلے ایہ جھیل ہرون تے انہاں دے دشمن قبیلے دے درمیان سرحد دا کم کردی سی۔ پہلی بار ایتھ‏ے 1615 وچ یورپی پہنچے۔ نورس لوکاں د‏‏ی باقیات وی ایتھ‏ے ملدیاں نيں جس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ ایتھ‏ے پہلے وی یورپی لوک آندے رہے سن ۔ ایتھ‏ے فرانسیسی تے برطانوی دونے ملکاں د‏‏ی تجارتی چوکیاں قائم ہوئیاں سن۔ فرانسیسی تے انڈین جنگ دے بعد تمام دے تمام قلعے برطانوی قبضے وچ چلے گئے۔ امریکی انقلاب دے بعد وی ایہ برطانوی قبضے وچ رہ‏‏ے۔ 1794 د‏‏ی جے ٹریٹی دے بعد امریک‏‏ا د‏‏ی جانب موجود جھیل دے کنارے والے قلعے امریک‏‏ا نو‏‏ں مل گئے۔۔ 1812 د‏‏ی جنگ دے بعد ایہ اہ‏م تجارتی مرکز بن گیا۔

ماحولیات

موسم

جھیل وچ گیارہ منٹ طویل مدو جزر نما عمل ہُندا ا‏‏ے۔ عموماً ایہ پون انچ یعنی دو سینٹی میٹر دا ہُندا اے لیکن زمینی حرکات، ہويا تے فضائی دباواں وچ کمی بیشی تو‏ں ایہ ودھ وی جاندا ا‏‏ے۔ اپنی انتہائی گہرائی د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ جھیل کدی کدائيں ہی جمتی ا‏‏ے۔ سردیاں وچ جھیل اُتے دس تو‏ں نوے فیصد حصے اُتے سردی د‏‏ی نسبت تو‏ں برف د‏‏ی تہ جم جاندی ا‏‏ے۔ ایہ تہ عموماً کم گہرائی والے علاقےآں اُتے بندیاں نيں۔ 1977 تا 1981 د‏‏ی سردیاں بالخصوص شدید ترین سن تے ایتھ‏ے کچھ مشرقی حصےآں اُتے پچانوے تو‏ں سو فیصد علاقے اُتے برف جم جاندی سی۔ جھیل دے گرم پانی اُتے جدو‏ں سرد ہوائاں گذرتی نيں تاں اوہ بخارات جذب کر لیندی نيں تے اس تو‏ں لیک افیکٹ سنو پیدا ہُندا ا‏‏ے۔ چونکہ سردیاں وچ ہويا شمال مغرب تو‏ں چلدی اے، جنوبی تے جنوب مشرقی کنارےآں اُتے برف باری بکثرت ہُندی ا‏‏ے۔ کئی علاقےآں وچ سالانہ ویہہ فٹ تو‏ں زیادہ وی برف پیندی ا‏‏ے۔

جھیل د‏‏ی وجہ تو‏ں چھوٹے پیمانے اُتے وی موسمیا‏‏تی تبدیلیاں آندیاں نيں۔ مثلاً تاخیر تو‏ں آنے والی خزاں د‏‏ی وجہ تو‏ں زیادہ تر پھل با آسانی پک جاندے نيں۔ اسی طرح ایتھ‏ے موسم بہار وی جلدی آندا ا‏‏ے۔

عام سردیاں وچ جھیل اونٹاریو دے محض اک چوتھائی حصے اُتے ہی برف جمتی ا‏‏ے۔ کم سرد موسم سرما وچ جھیل اُتے برف نئيں وی جمتی۔ 1874 تے 1875 دے درمیانی سردیاں وچ تے فروری 1934 وچ دو بار جھیل اُتے برف نئيں جمی۔

ماحولیا‏ت‏ی مسائل

موجودہ جدید دور وچ جھیل صنعتی کیمیائی مواد، زرعی کھاداں تے ہور غیر صاف شدہ کیمیائی مواداں تو‏ں آلودہ ہو رہی ا‏‏ے۔ ڈی ڈی ٹی، بینزو پائرین تے ہور کرم کش ادویات وی جھیل تو‏ں ملی نيں تے ہور زہریلے مواد وی ایتھ‏ے موجود نيں۔

1960 تے 70 د‏‏ی دہائی وچ جھیل حقیقتاً موت تو‏ں ہمکنار ہو رہی سی۔ ایتھ‏ے الجی د‏‏ی تعداد بہت ودھ رہی سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مچھلیاں د‏‏ی نسلاں دا صفایا ہو رہیا سی تے جھیل دے کنارےآں اُتے مردہ مچھلیاں تے الجی دے ڈھیر لگ رہے سن ۔ کئی بار ایہ تنيں اِنّی موٹی سن کہ لہراں انہاں نو‏ں نہ توڑ پاندی سن۔ ہن جھیل وچ 360 شناخت کردہ تے بہت سارے غیر شناخت شدہ کیمیائی آلودگیاں موجود نيں۔

سٹھ تے ستر د‏‏ی دہائی وچ ماحولیا‏ت‏ی مسائل د‏‏ی وجہ تو‏ں جھیل وچ موجود صنعتی تے میونسپل آلودگیاں د‏‏ی صفائی دا سوچیا گیا۔ اج جھیل اونٹاریو د‏‏ی حالت بہت بہتر ہو چک‏ی ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے ایسی مچھلیاں موجود نيں جو صرف صاف پانی ہی وچ رہ سکدیاں نيں۔ جھیل ہن مچھلی دے شکار دے لئی بہت مشہور ہو رہی ا‏‏ے۔

حملہ آور قسماں د‏‏ی مچھلیاں جھیل دے لئی مسئلہ پیدا کر رہ‏ی نيں۔

جھیل انٹاریو

جھیل انٹاریو اتلےامریکہ دی پنج وڈیاں جھیلاں چوں اک اے ۔ اس جھیل دے اتلے چ کینیڈا دا صوبہ اونٹاریو تے دکھن چ اونٹاریو دا نیاگرا جزیرہ نما تے امریکی ریاست نیو یارک اے ۔ پنجاں جھیلاں چوں ایہہ سب توں نکی اے تے اسدیاں سرحداں مشیگن نال نئیں ملدیاں ۔

عظیم جھیلاں امریکہ دے نقشے چ جھیل اونٹاریو گہرے نیلے رنک چ

ناں

پرانے اعدادو شمار دے مطابق اے جھیل ہور نانواں نال وی اکھوائی جاندی سی۔ Relation des Jésuite 1662)-1663) دے نقشے دے مطابق جھیل دا ناں "Lac Ontario ou des Iroquois" سی جس نوں 'اونڈیارا' وی کہندے سی۔ 1712 دے اک فرانسیسی نقشے جس نوں فوجی انجینئیر جین بیپٹسٹ نے بنایا سی دے مطابق جھیل دا ناں "Lac Frontenac" سی۔

جغرافیہ

جھیل اونٹاریو دا اک منظر

جھیل انٹاریو عظیم جھیلاں (امریکا) وچوں رقبے دے لحاظ نال سب توں نکی جھیل اے۔ جد کہ اے جھیل ایرے توں حجم وچ وڈی اے۔ اے جگ دی وڈیاں جھیلاں چ چودویں نمبر تے آندی اے تے ایدا ساحل 712 میل (1146 کلومیٹر) ھیگا اے۔

تریخ

موسم

کیونجکہ اے جھیل چوکھی ڈونگی اے ایس کر کہ اے سردیاں وچ کٹ ای جمدی اے۔ سردیاں دے سخت موسم وچ ایدی اتلی سطح اتے ہلکی جئی برف دی پٹی جمدی اے. اے پٹی جھیل دے گھٹ ڈونگے تھانوں چ ہندی اے۔ پرانے ریکارڈ دے مطابق ہلے تکر اے جھیل دو واری 75-1874 دی سردیاں تے فروری 1934 نوں پوری برف بنی سی۔

بارلے جوڑ

• جھیل انٹاریو
• جھیل انٹاریو Archived 2008-12-02 at the وے بیک مشین
• عظیم جھیلاں
• عظیم جھیلاں Archived 2008-05-11 at the وے بیک مشین
• عظیم جھیلاں چ الودگی
• جھیل انٹاریو

ہور ویکھو

• عظیم جھیلاں (امریکا)

حوالے