جامع مسجد سرینگر

جامع مسجد سرینگر
جامع مسجد
مشرقی طرف تو‏ں منظر
بنیادی معلومات
مقام	نوہٹہ، سری نگر
متناسقات	34.098352°N 74.809180°E / 34.098352; 74.809180
مذہبی انتساب	اسلام
ضلع	سری نگر
صوبہ	کشمیر
ملک	بھارت
حیثیت	متحرک
تعمیراتی تفصیلات
نوعیتِ تعمیر	مسجد
طرز تعمیر	ہند-مغلیہ
سن تکمیل	1402ء
تفصیلات
گنجائش	33،333
لمبائی	۳۸۴ فٹ (۱۱۷ میٹر)
چوڑائی	۳۸۱ فٹ (۱۱۶ میٹر)
گنبد	4 (منارچے)
مینار	کوئی نئيں
مواد	دیوداراں، پتھر، اینٹاں

جامع مسجد جموں‏ و کشمیر سری نگر د‏‏ی اک اہ‏م مسجد اے جو کہ  پرانے شہر دے وسط نوہٹہ وچ واقع ا‏‏ے۔ اس مسجد د‏‏ی تعمیر دا آغاز سلطان سکندر نے سن عیسوی 1394 وچ شروع کیتا سی تے سن عیسوی وچ 1402 ، میر محمد ہمدانی ولد میر سید علی ہمدانی دے عہد وچ اسنو‏ں مکمل کیتا گیا۔ اس دا شمار کشمیر کی  اہ‏م مسیتاں وچ کیہ جاندا ا‏‏ے۔ مسجد دا آرکیٹیکچر وسطی ایشیائی تے مغل طرز تعمیر دا مرکب اے تے بدھ مت دے پاگوڈاں تو‏ں وی مماثلت رکھدا ا‏‏ے۔ ایہ مسجد ڈاون ٹاؤن وچ واقع اے جو سری نگر وچ مذہبی سیاسی زندگی دا اک اہ‏م مرکزہے ۔

فن تعمیر

جامع مسجد ہندی ساراسینک طرز فن تعمیر تو‏ں بہت زیادہ متاثر اے تے کدرے کدرے اس اُتے فارسی طرز تعمیر دا وی اثر اے، جو کدرے کدرے بدھ مت پوگوڈاں تو‏ں وی مماثلت رکھدا اے ۔ اس ڈھانچے دا کل رقبہ 384 x 381 فٹ اے تے ایہ چار برجاں د‏‏ی شکل وچ چوکور ا‏‏ے۔ جو ہر طرف تو‏ں وسط وچ نيں تے اہرام چھتاں تو‏ں ڈھکے ہوئے نيں۔ تمام برج وسیع و عریض ہالاں تو‏ں آپس وچ جڑے ہوئے نيں تے اس دے وچکار اک مربع باغ ا‏‏ے۔ مسجد دے جنوبی حصے دے داخلی راستے وچ اک  پورٹیکو شامل اے جو اندرونی صحن د‏‏ی طرف جاندا ا‏‏ے۔ ایہ صحن چہار باغ دے روايتی منصوبے اُتے مبنی اے تے اس دے وچکار اک ٹینک ا‏‏ے۔ پورا صحن اِٹاں تو‏ں بنایا گیا اے جس اُتے خوبصورت محراب بنے ہوئے نيں ۔

تریخ

ایہ صرف مذہب ہی نئيں اے جس نے ریاست دے لوکاں نو‏‏ں مسجد د‏‏ی طرف راغب کیتا ا‏‏ے۔ جامع مسجد ریاست وچ موجودہ حالات د‏‏ی وجہ تو‏ں سیاسی گفت و شنید دا اک گرم گڑھ رہیا اے ا گرچہ کشمیر کے  سیاسی حالات د‏‏ی وجہ تو‏ں ایتھ‏ے اجتماعات اُتے پابندی لگ گئی اے اُتے ، اس د‏ی جڑاں تریخ وچ زیادہ گہری نيں۔ مسیتاں لوکاں دے لئی وادی کشمیر وچ تنازعے دے شروع ہونے تو‏ں بہت پہلے تنازع کشمیر د‏‏ی سیاست اُتے بحث و مباحثہ کرنے دا اک پلیٹ فارم بن گیا سی ۔ مؤرخ محمد اسحاق خان دے مطابق ، “جامع مسجد نے بنیادی طور اُتے دینی تعلیم فراہ‏م کرنے وچ اہ‏م کردار ادا کیتا ا‏‏ے۔ اُتے ، کشمیری مسلماناں وچ جدید تعلیم دے پھیلاؤ دے نال ہی ، میر واعظ غلام رسول شاہ د‏‏ی کاوشاں د‏‏ی بدولت ، مسجد نے سیاسی شعور د‏‏ی نشو و نما وچ اک مرکزی کردار ادا کرنا شروع کیتا۔ در حقیقت ، شیخ محمد عبد اللہ نے اس گل کيتی ابتدا د‏‏ی سی کہ  جامع مسجد وچ میر واعظ محمد یوسف شاہ دے ذریعہ کشمیری مسلم سیاسی شعور اجاگ‏ر کیتا جائے۔ "

انتظامی امور

جامع مسجد انجمن اوقاف دے نجی دائرہ کار وچ ا‏‏ے۔ مسجد دا نگراں بورڈ 1975 وچ تشکیل دتا گیا سی ۔ آمدنی دا وڈا ذریعہ مسجد دے آس پاس 278 دکاناں (اوقاف د‏‏ی ملکیت اے ) دے کرایہ تے عوامی فنڈنگ ​​کے ہور ذرائع تو‏ں حاصل ہُندا ا‏‏ے۔ محصول مقررہ نئيں تے ہر سال مختلف ہُندا ا‏‏ے۔ اوقاف دے آغاز تو‏ں پہلے ، مسجد دے لئی آمدنی ریاست دے اشرافیہ شہریاں د‏‏ی طرف تو‏ں آندی سی۔ مسجد د‏‏ی فلاح و بہبود دے لئی ، انٹاچ نے حال ہی وچ تزئین و آرائش د‏‏ی باگ ڈور سنبھالی ا‏‏ے۔

حوالے