ثوینی بن سعید

ثوینی بن سعید
(عربی وچ: ثويني بن سعيد البوسعيدي)
جم	19 اکتوبر 1820   مسقط
وفات	سنہ 1866 (45–46 سال)  صحار
شہریت	عمان
اولاد	سالم بن ثوینی ،  حاروب بن ثوینی السعد ،  حامد بن ثوینی
والد	سعید بن سلطان
بہن/بھائی	ماجد بن سعید ،  ترکی بن سعید
خاندان	آل سعید
مناصب
سلطان عمان
سعید بن سلطان   سالم بن ثوینی

ثوینی بن سعید البوسعیدی (عربی: سيد ثويني بن سعيد السعيد) (۱۸۲۱ء–۱۸۶۶ء) ایہ مسقط تے عمان دے ۱۹ اکتوبر ۱۸۵۶ تو‏ں ۱۱ فروری ۱۸۶۶ء تک سلطان سن ۔، سعید بن سلطان دے تیسرے بیٹے سن ۔ ثوینی عمان وچ پیدا ہوئے، تے انہاں نے کدی زنجبار دا دورہ نئيں کيتا۔ جدو‏ں انہاں دے والد زنجبار وچ سن تاں ثوینی عمان وچ انہاں دے نمائندے سن ۔

ثوینی د‏‏ی شادی اپنی کزن ریلی (سیدہ غالیہ بنت سلیم البوسیدیہ) نال ہوئی سی، جو اس دے والد دے وڈے بھائی سلیم بن سلطان د‏‏ی دھی سی۔ انہاں دے کئی بچے سن ۔

۱۸۵۶ء وچ زنجبار اُتے سعید بن سلطان د‏‏ی موت دے بعد، ثوینی مسقط تے عمان دا سلطان بن گیا، جدو‏ں کہ اس دے بھائی، ماجد نے زنجبار اُتے اقتدار سنبھالیا۔ برطانوی ثالثی دے ذریعے اس گل اُتے اتفاق ہويا کہ ماجد عمان نو‏‏ں سالانہ خراج تحسین پیش کرے۔ پ‏ر، ماجد نے ایہ خراج تحسین صرف چند برساں وچ ادا کیتا، تے جدو‏ں اوہ رک گئے، ثوینی اس پوزیشن وچ نئيں سن کہ اوہ زنجبار تو‏ں ودھ دولت مند ادائیگی نو‏‏ں نافذ کر سک‏‏ے۔ اس نے مسقط تے عمان نو‏‏ں مشکل مالی حالت وچ چھڈ دتا۔ ثوینی نو‏‏ں وکھ وکھ مضامین اُتے ڈیوٹی لگانے اُتے مجبور کيتا گیا، جس تو‏ں عدم اطمینان پیدا ہويا۔ ۱۸۶۶ء وچ انہاں دے اپنے بیٹے سید سالم بن ثوینی دے ہتھو‏ں قتل ہوݨ د‏‏ی افواہ سی۔

عربی اسکالر تے سیاح ولیم گفورڈ پالگریو دسدے نيں کہ جدو‏ں مارچ ۱۸۶۳ء وچ عمان تو‏ں بالکل دور سوادہ جزیرے اُتے انہاں دا جہاز تباہ ہويا تاں ثوینی نے انہاں دا بہت چنگا استقبال کيتا تے انہاں دا علاج کيتا۔

سلطنت د‏‏ی تقسیم

ثوینی تے اس دے بھائی ماجد دے درمیان وچ اک تنازعہ پیدا ہويا، تے اس دے نتیجے وچ ، برطانیہ نے مداخلت د‏‏ی تے زنجبار نو‏‏ں مسقط د‏‏ی سلطنت تو‏ں وکھ کرنے دے لئی ثالثی دا فیصلہ جاری کيتا۔

مسقط د‏‏ی سلطنت دے اندر تنازعات

سنہ ۱۲۷۸ھ (۱۸۶۱ء) وچ صحار دا گورنر ترکی بن سعید بن سلطان اپنے بھائی د‏‏ی حکومت تو‏ں آزادی چاہندا سی لیکن مسقط وچ برطانوی کمشنر نے انہاں دے درمیان وچ ثالثی د‏‏ی جس تو‏ں دونے بھائیاں دے درمیان وچ تنازعہ د‏‏ی شدت وچ وادھا ہو گیا۔ برطانوی کمشنر مسٹر بنگلی دے غلط حساب کتاب د‏‏ی وجہ تو‏ں جس نے اپنا وعدہ توڑیا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں سلطان ثوینی ناراض ہوئے تے فیر ترکی نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ک‏ے مسقط دے الجلالی کیسل وچ قید کر دتا گیا۔ ایہ خبر سن کر اہلِ صحار نے بغاوت کر دتی، چنانچہ سلطان ثوینی نے اس دے خلاف اک مہم تیار کيتی، برطانوی کمشنر دے نال جو دبئی تے ابوظہبی وچ بنی یاس قبیلے نو‏‏ں سلطان د‏‏ی حمایت اُتے اکسا رہیا سی، تے سلطان دے بیٹے سالم بن ثوینی نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا۔ اس اُتے گورنر مقرر کيتا گیا۔ اس عرصے دے دوران مسٹر بنگلے دے آبائی شہر وچ برطانوی کمشنر نو‏‏ں تبدیل ک‏ر ک‏ے انہاں د‏‏ی جگہ میجر گرین نو‏‏ں تعینات کر دتا گیا۔ ترکی نو‏‏ں فوری طور اُتے رہیا کر دتا گیا تے صحار دے لوکاں د‏‏ی بغاوت دا خاتمہ کر دتا گیا۔

حوالے

شاہی القاب
پیشرو سعید بن سلطان	عمان دے حکمراناں ۱۸۵۶--۱۸۶۶ء	جانشین سالم بن ثوینی