تانگ
تانگ اک چینی شاہی ٹبر سی جینے چین تے 618 توں 903 تک راج کیتا۔ سیان ایس دا راجگڑھ سی تے اے ویلہ چینی تریخ چ سکھ چین دا سی۔
تنگ راجونش ( چینی : 唐朝 ، تنگ چؤ ) چین دا اک راجونش سی ، جسدا شاسنکال سنّ 618 عیسوی توں سنّ 907 عیسوی تکّ چلیا۔ ایہناں توں پہلاں سوئی راجونش دا زور سی اتے ایہناں دے بعد چین وچّ پنج راجونش اتے دس راجشاہیاں نام دا دور آیا ۔ تنگ راجونش دی نیو لئی ( 李 ) نامک پروار نے رکھی جنہاں نے سوئی سامراج دے پتنکال وچّ ستا اتے قبجہ کر لیا ۔ اس راجونش دے شاسن وچّ لگبھگّ 15 سال دا اک انترال آیا سی ، جو 8 اکتوبر 690 توں 3 مارچ 705 تکّ چلیا ، جس وچّ دوجے جھؤ راجونش دی مہارانی وو جیتییاں نے کجھ سمیں لئی راجگدی اتے قابو حاصل کر لیا ۔ [۱][۲]
تنگ سامراج نے شیان دے شہر نوں اپنی راجدھانی بنایا اتے اس سمیں شیان دنیا دا سبھ تو وڈا نگر سی ۔ اس دور نوں چینی سبھیتا دی آخری سیما منیا جاندا ہے ۔ چین وچّ پوروَ دے ہان راجونش نوں انی عجت ولوں یاد کیتا جاندا ہے کہ اوہناں دے نام اتے چینی جاتی نوں ہان چینی بلایا جان لگا ، لیکن تنگ راجونش نوں اوہناں دے برابر دا جاں اوہناں نوں وی مہان خاندان سمجھیا جاندا ہے ۔ 7ویں اتے 8ویں شتابدیاں وچّ تنگ سامراج نے چین وچّ جنگننا کروائی اتے اوہناں توں پتہ چلیا کہ اس سمیں چین وچّ لگبھگّ 5 کروڈ ناگرکاں دے پروار پنجیکرت سن ۔ 9ویں شتابدی وچّ اوہ جنگننا پوری تاں نہیں کروا پائے لیکن انومان لگایا جاندا ہے کہ دیش وچّ خوش حالی ہون کرکے آبادی ودھکے 8 کروڈ تکّ پہنچ چکی سی ۔ اس وڈی جنسنکھیا توں تنگ راجونش لکھاں سینکاں دی وڈی فوجاں کھڑی کر پایا ، جنہاں توں وچکار ایشیا دے الاکیاں وچّ اتے ریشم رستے دے بہت منافعے والے وپارک رستیاں اتے ایہہ خاندان اپنی دھاک جمان لگی ۔ بہت سارے کھیتراں دے راجے تنگ راجونش نوں اپنا مالک منن اتے مجبور ہو گئے اتے اس راجونش دا سانسکرتیک پربھاو دور - دراز وچّ کوریا ، جاپان اتے وئتنام اتے وی محسوس کیتا جان لگا ۔
تنگ دور وچّ سرکاری نوکراں نوں نیوکت کرن لئی پربندھکی امتحاناں نوں آجوجت کیتا جاندا سی اتے اس آدھار اتے اوہناں نوں سیوا وچّ رکھیا جاندا سی ۔ لایق لوکاں دے آؤن نال پرشاسن وچّ بہتری آئی ۔ سنسکرتی دے کھیتر وچّ اس سمیں نوں چینی کویا دا سونے-رنگا یگ سمجھیا جاندا ہے ، جس وچّ چین دے دو سبھ توں پرسدھ کویاں - لئی بائی اتے دو فو - نے اپنیاں رچناواں رچیاں ۔ ہان گان ، جھانگ شوان اتے جھؤ پھنگ ورگے منے-پرمنے چترکار وی تنگ زمانے وچّ ہی رہندے سن ۔ اس یگ دے ودواناں نے کئی اتہاسک ساہت دیاں کتاباں ، گیانکوش اتے بھوگول - پرکاش لکھے جو اج تکّ پڑے جاندے ہن ۔ اس دوران بدھ دھرم وی چین وچّ بہت پھیلیا اتے وکست ہویا ۔ تنگ راجونش دے کال وچّ کافی وکاس ہویا اتے چین وچّ ستھرتا آئی۔تنگ شاسکاں نے جئیدوشی نام دے کھیتری سامنتاں نوں نیوکت کیتا اتے وکھ وکھ پرانتاں اتے 9وی صدی دے انت تکّ ایہناں نے تنگ سامراج دے ورودھ لڑائی شروع کر دتی اتے خود دے آزاد راج ستھاپت کیتے |
ایہہ وی ویکھو
سودھو
حوالے
سودھو- ↑ Imperial tombs in Tang China، 618-907: the politics of paradise، Tonia Eckfeld، Psychology Press، 2005، ISBN 978-0-415-30220-3
- ↑ Empress Wu Zetian in fiction and in history: female defiance in Confucian China، Dora Shu-fang Dien، Wu hou (Empress of China)، Nova Science Publishers، 2003، ISBN 978-1-59033-804-9