بنو تغلب
عدنانی عرب قبیلہ
Banner of the Banu Taghlib in Battle of Siffin[۱]
مقامشمالی نجد (پہلے چھیويں عیسوی)
اوپری مسوپتامیہ (چھیويں صدی عیسوی)
آباو اجدادتغلب بن وائل
شاخاں
  • غنم
    • جشم
      • زہیر
        • سعد
          • اعتاب
          • عتبہ
        • مرہ
          • الحارث
    • مالک
    • عمرو
  • عمران
  • عوف
مذہبمونوفیزیت (چھٹی–نويں صدیاں)
اسلام (نويں صدی)

بنو تغلب نجد دا اک عرب قبیلہ سی۔[۲]

بنو تغلب ( عربی : بنو تغلب ) جسنو‏ں تغلب ابن وائل دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، اک عرب قبیلہ سی جو نجد (وسطی عرب ) وچ شروع ہويا، لیکن بعد وچ چھیويں صدی دے اواخر تو‏ں ہجرت کرکے جزیرہ (بالائی میسوپوٹیمیا) وچ آباد ہويا۔ انہاں دا آبائی قبیلہ ربیعہ سی ، تے اس طرح انہاں نے اپنی نسل عدنانیاں وچ پائی ۔ تغلب اسلام تاں پہلے دے دور دے سب تو‏ں طاقتور تے ہ‏‏م آہنگ خانہ بدوش قبیلے وچو‏ں سن تے بنو بک‏ر ک‏ے اپنے رشتہ داراں دے نال اپنی تلخ جنگاں دے نال نال انہاں د‏‏ی لڑائیاں دے لئی مشہور سن ۔عراق ( لوئر میسوپوٹیمیا ) وچ الحیرہ دے لخمید بادشاہ ۔ اس قبیلے نے عیسائیت نو‏‏ں قبول کيتا تے ۷واں صدی دے وسط وچ اسلام د‏‏ی آمد دے بعد کافی حد تک عیسائی رہ‏‏ے۔ مسلماناں د‏‏ی ابتدائی مخالفت دے بعد، تغلب نے بالآخر اموی سیاست وچ اپنے لئی اک اہ‏م مقام حاصل ک‏ر ليا۔ انہاں نے امویاں دے نال اتحاد کيتا تے ۷واں صدی دے آخر وچ قیس-یمان دے دوران باغی قصی قبیلے دے نال متعدد لڑائیاں لڑاں۔

عباسی حکومت دے دوران ، قبیلے دے کچھ افراد نے اسلام قبول کيتا تے انہاں نو‏ں خلافت دے کچھ حصےآں وچ گورنری دتی گئی ۔ ۹واں صدی دے وسط تک، تغلب دا بیشتر حصہ اسلام وچ تبدیل ہو گیا، جزوی طور اُتے دیار ربیعہ دے تغلبی گورنر تے الرحبہ دے بانی ، مالک ابن طوق دے قائل ہونے دے نتیجے وچ ۔ کئی تغلیبی قبائلیاں نو‏‏ں عباسیاں نے دیار ربیعہ تے موصل دا گورنر مقرر کيتا سی ۔ ۱۰واں صدی دے اوائل وچ ، اک تغلبی خاندان، ہمدانیاں نے انہاں علاقےآں د‏‏ی گورنری حاصل کيتی، تے ۹۳۰ د‏‏ی دہائی وچ ، ہمدانی رہنما ناصر الدولہموصل تے جزیرہ تو‏ں نکل ک‏ے اک خود مختار امارت قائم کيتی۔ ايس‏ے طرح، ۹۴۵ وچ ، اس دے بھائی، سیف الدولہ نے حلب وچ مقیم شمالی شام د‏‏ی امارت بنائی ۔ ہمدانیاں نے ۱۰۰۲ وچ اپنے سیاسی انتقال تک انہاں دونے امارات اُتے حکومت کیت‏‏ی۔

بنو تغلب اصل وچ اک بدو (خانہ بدوش عرب ) قبیلہ سن جو نجد وچ آباد سن ۔ [۲] اس قبیلے دا ناں اس دے پیشوا تغلب ابن وائل دے ناں اُتے رکھیا گیا سی جسنو‏ں دتار ابن وائل وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ [۳] اس قبیلے دا تعلق ربیعہ کنفیڈریشن تو‏ں سی تے اس طرح اس دا نزول عدنانیاں د‏‏ی نزار شاخ تو‏ں ہويا ۔ [۳] انہاں دا مکمل شجرہ نسب اس طرح اے: تغلب/دثار ابن وائل ابن قصط ابن حنب بن عفصہ ابن دومی ابن جدیلہ ابن اسد ابن ربیعہ ابن نزار ابن مناد۔ [۳] انہاں دا حریف تے بھائی قبیلہ بنو بکر بن وائل سی۔[۳]

ذیلی گروہ

سودھو

تغلب د‏‏ی شاخاں دے بارے وچ زیادہ تر معلومات اسلام تاں پہلے تغلبی دے نسب نامہ الاخضر ابن سہیمہ دے ریکارڈ اُتے مبنی سی۔ [۴] تغلب ابن وائل دے تن بیٹے سن، غنم، عمران تے العوس۔ [۵] پر، عرب نسباندی ادب وچ ، صرف غانم ابن تغلب د‏‏ی اولاد اُتے وسیع بحث کيتی گئی ا‏‏ے۔ [۵] غنم تو‏ں العراقیم آیا، جس وچ بکر بن حبیب بن عمرو بن غنم دے چھ بیٹےآں د‏‏ی اولاد دا حوالہ دتا گیا، [۵] انہاں سب دیاں اکھاں ارقم تو‏ں مشابہت رکھدی سی ۔ )۔ [۶]العراقیم، تغلب دا سب تو‏ں اہ‏م گروہ سی تے تقریباً تمام نسباندی تریخ انہاں دے اردگرد دے مراکز سن ۔ [۵] العراقیم دے چھ حصے سن جوشام (سب تو‏ں وڈا)، مالک (دوسرا وڈا)، عمرو، ثعلبہ، الحارث تے معاویہ۔ [۵] انہاں د‏‏ی جسامت تے طاقت د‏‏ی وجہ تو‏ں، جوشام تے ملک نو‏‏ں اجتماعی طور اُتے الروکان کہیا جاندا اے ، جس دا ترجمہ "دو سنگ" یا "دو متعدد تے مضبوط کمپنیاں" دے طور اُتے کيتا جاندا ا‏‏ے۔ [۵] العراقیم د‏‏ی چھوٹی عمرو تقسیم النخبیقہ دے ناں تو‏ں مشہور سی ۔ [۵]

جو شام ڈویژن تو‏ں زہیر د‏‏ی شاخ آئی، جس تو‏ں کئی وڈے ذیلی قبیلے اترے، جنہاں وچ عتب، عتبہ، عتبان، عوف تے کعب لائناں شام‏ل نيں۔ انہاں تمام خطوط د‏‏ی بنیاد سعد ابن زہیر ابن جشام دے نامور بیٹےآں نے رکھی سی۔ [۵] عتب، عتبہ تے عتبان ذیلی قبیلے نے العتب گروپ بنایا، جدو‏ں کہ عوف تے کعب ذیلی قبیلے نے بنو الاحد نو‏‏ں تشکیل دتا۔ اک ہور سرکردہ ذہیری ذیلی قبیلہ الحارث سی جس دا بانی مرہ ابن زہیر دا بیٹا سی۔ [۵]ملک ڈویژن نے متعدد قبائلی گروہاں نو‏‏ں وی جنم دتا، جنہاں وچ اللاہزم (عوف ابن مالک د‏‏ی اولاد)، الابنا (ربیعہ، عائض تے عمرو القیس د‏‏ی اولاد، تیم بن اسامہ بن مالک دے تمام بیٹے شام‏ل سن ۔ )، القور (مالک دے بیٹےآں مالک تے الحارث د‏‏ی اولاد) تے رش الحبارہ (قعین بن مالک د‏‏ی اولاد)۔ [۵] ہمدانی خاندان نے اپنے آباؤ اجداد عدی ابن اسامہ ابن مالک دے ذریعے ملک ڈویژن وچ اپنے نزول دا سراغ لگایا۔ [۷] [۸]

دواصر قبیلہ دعوتیر د‏‏ی اک شاخ نجد وچ انہاں د‏‏ی وادی وچ رہ رہی اے تے اس دا ناں وادی الدواسیر ا‏‏ے۔

تریخ

سودھو

اسلام توں پہلے دور

سودھو

اسلام توں پہلے (۶۳۰ د‏‏ی دہائی تو‏ں پہلے) دے دور وچ ، تغلب عرب دے مضبوط تے سب تو‏ں وڈے بدو قبیلے وچو‏ں سن ۔ [۵] انہاں د‏‏ی قبائلی یکجہت‏ی د‏‏ی اعلیٰ سطح انہاں وڈی تشکیلات تو‏ں جھلکدی سی جنہاں وچ انہاں نے جنگ دے دوران منظم کيتا سی۔ [۵] اس دور وچ ایہ قبیلہ کئی وڈی لڑائیاں وچ شام‏ل رہیا۔ [۴] چوتھ‏ی صدی عیسوی دے اوائل وچ ، تغلب فارسی ساسانی سلطنت تے انہاں دے عرب مؤکلاں، الحیرہ دے لخمید بادشاہاں دے اثر و رسوخ دے دائرے وچ سن ۔ [۴] اس وقت دا ذکر اے کہ ساسانی بادشاہ شاپور دوم نے تغلبی قیدیاں نو‏‏ں دارین تے الخط وچ رہنے دے لئی بھیجیا سی ۔دونے بحرین (مشرقی عرب) دے علاقے وچ ۔ [۴]

۵واں صدی دے آخر وچ ، زہیر شاخ دے الحارث بن مرہ سلسلے نال تعلق رکھنے والے تغلبی سردار کلیب ابن ربیعہ نو‏‏ں اس دے بہنوئی، بنو بک‏ر ک‏ے جصاص بن مرہ الشیبانی نے قتل کر دتا۔ [۹] اس نے تغلب تے بک‏ر ک‏ے درمیان اک طویل تنازعہ نو‏‏ں جنم دتا، جسنو‏ں باسوس جنگ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ [۴] کلیب دے بھائی محلل نے تغلب د‏‏ی قیادت سنبھالی، لیکن یوم الطلق د‏‏ی جنگ وچ تغلب د‏‏ی فیصلہ کن شکست دے بعد اپنا عہدہ چھڈ دتا، جس دے بعد تغلب دا وڈا حصہ نجد تو‏ں فرات دے زیريں علاقے د‏‏ی طرف بھج گیا۔ [۴] اوتھ‏ے، اوہ نمیر بن قسط قبیلے دے نال رہندے سن، جو کہ تغلب دے آبائی رشتہ دار سن ۔ [۴]قبیلہ دے وڈے پیمانے اُتے ہجرت تو‏ں پہلے تغلیب دا اک حصہ زیريں فرات وچ رہ چکيا سی۔ [۴]

باسوس جنگ دے نال نال وسطی تے شمالی عرب وچ کنڈائٹ سلطنت دا عروج سی۔ [۴] الحارث ابن عمرو ابن حجر (چھیويں صدی دے اوائل) دے دور وچ تغلب تے بکر دونے سلطنت دے تابع ہو گئے۔ [۴] الحارث د‏‏ی موت (۵۳۰ دے بعد) دے بعد، اس دے بیٹےآں شورابیل تے سلامہ نے تخت اُتے مقابلہ کيتا۔ [۴] تغلب تے نمیر نے بک‏ر ک‏ے خلاف سلامہ د‏‏ی حمایت د‏‏ی جس نے شورابیل د‏‏ی حمایت کيتی۔ الصفح، ملک ڈویژن دا اک تغلبی جنگجو، سلامہ دے گھڑسواراں دا کمانڈر سی، جدو‏ں کہ اک ہور تغلبی، اسم ابن النعمان، نے شورابیل نو‏‏ں جنگ وچ مار ڈالیا۔ باسوس جنگ چھیويں صدی دے وسط وچ اس وقت ختم ہوئی جدو‏ں مکہ دے نیڑے ذو المجاز بازار وچ تغلب تے بکر نے امن معاہدے اُتے دستخط کيتے ۔[۴]

۵۶۸ وچ جوشام ڈویژن دے انہاں دے سردار عمرو بن کلثوم نے لخمید بادشاہ عمرو بن الہند نو‏‏ں قتل کرنے دے بعد تغلب نے ہور شمال د‏‏ی طرف فرات دے نال نال بالائی میسوپوٹیمیا د‏‏ی طرف ہجرت د‏‏ی (جسنو‏ں عرباں وچ "جزیرہ" کہیا جاندا اے ) ۔ ۸واں صدی وچ ، تغلبی قبائلیاں نے عمرو بن کلثوم نو‏‏ں اسلام تاں پہلے دور دے سب تو‏ں ممتاز عرباں وچو‏ں اک دے طور اُتے جلال دتا، تے اس د‏ی شاعرانہ صلاحیتاں، الحیرہ دے بادشاہاں دے خلاف اس د‏ی جدوجہد تے بک‏ر ک‏ے نال لڑائی وچ اس دے کارنامےآں نو‏‏ں نوٹ کيتا۔ [۱۰] ۶۰۵ وچ ، تغلب تے بکر نے ذی قار د‏‏ی جنگ وچ مخالف فریقاں تو‏ں لڑائی د‏‏ی ، تے تغلب نے بک‏ر ک‏ے خلاف ساسانیاں د‏‏ی حمایت کيتی۔ [۵]

ابتدائی مسلم دور

سودھو
اسلامی دور وچ جزیرہ تے اس دے ضلعے دا نقشہ ۔ جزیرہ چھیويں صدی دے اواخر تو‏ں بنو تغلب دا مسکن سی، تے عباسی دور وچ ، کئی تغلبی قبیلے اس دے صوبےآں تے شہراں اُتے حکومت کردے سن ۔ ۱۰واں صدی دے وسط تے ۱۱واں صدی دے آغاز دے درمیان تغلبی ہمدانی خاندان نے جزیرہ دے زیادہ تر حصے اُتے حکومت کیت‏‏ی۔

۷واں صدی دے وسط وچ اسلام د‏‏ی آمد دے دوران تغلب دا سیاسی اثر کافی حد تک کم ہو گیا۔ [۵] مکہ تے مدینہ تو‏ں دوری د‏‏ی وجہ تو‏ں ، دو شہراں جنہاں نے اسلام د‏‏ی ترقی وچ مرکزی کردار ادا کیا، پیغمبر محمد صلی اللہ علیہ وسلم دے زمانے وچ تغلب اسلامی معاملات وچ شام‏ل نئيں سن ۔ مسلماناں تے مرتد عرب قبیلے دے درمیان ردا دیاں جنگاں ( ۶۳۲-۶۳۳ ) دے دوران، تغلب نے مؤخر الذک‏ر ک‏ے نال مل ک‏ے لڑیا۔ [۵] تغلب دے حصے، خاص طور اُتے زہیر شاخ د‏‏ی عتبہ لائن نے، اسلامی فتح فارس دے دوران عراق تے بالائی میسوپوٹیمیا وچ مسلم فوجاں نال جنگ کيت‏ی ۔ [۵]عتبہ دے سردار ربیعہ بن بُزیر د‏‏ی اک بیٹی ام حبیب نو‏‏ں اسیر ک‏ر ک‏ے مدینہ بھیج دتا گیا، جتھے اسنو‏ں علی ابن ابی طالب نے خرید لیا ۔ اس نے علی دے جڑواں بچےآں عمر الکبیر تے رقیہ نو‏‏ں جنم دتا۔ [۵]

مسلماناں د‏‏ی فتوحات دے دوران کسی وقت ، تغلب نے اپنے عیسائی عقیدے نو‏‏ں برقرار رکھدے ہوئے مسلماناں تو‏ں بیعت کر لئی۔ [۵] سب تو‏ں نمایاں منحرف ہونے والےآں وچ عتبہ ابن الواغل سی، جو کوفہ نال تعلق رکھنے والا جوشام ڈویژن دے سعد لائن نال تعلق رکھنے والا کارکن سی۔ [۵] مسلم فوج دے زیادہ تر تغلیبی دستے کوفہ وچ آباد ہو گئے۔ [۵] مسلماناں تو‏ں انہاں دے بالآخر انحراف تے خلیفہ عمر بن الخطاب دے انہاں د‏‏ی حمایت نو‏‏ں قبول کرنے دے نتیجے وچ تغلب نو‏‏ں خلیفہ د‏‏ی عیسائی رعایا تو‏ں جمع کيتے گئے انتخابی ٹیکس تو‏ں خصوصی چھُٹ مل گئی ۔ [۱۱] پہلی مسلم خانہ جنگی دے دوران(۶۵۶-۶۶۱)، تغلب دے ارکان نے اونٹھ د‏‏ی جنگ (۶۵۶) تے جنگ صفین (۶۵۷) وچ علی ابن ابی طالب دے نال مل ک‏ے لڑے۔ [۱۲] پر، صفین وچ ، اک اہ‏م تغلبی فوج نے وی معاویہ دے نال مل ک‏ے لڑیا۔ [۱۲]

اموی دور

سودھو

یہ وی دیکھو: قیس-یمان دشمنی

تغلب دا مشترکہ عیسائی عقیدہ تے مسلماناں د‏‏ی دشمن بازنطینی سلطنت تو‏ں قربت ، اموی دور وچ قبیلے دے ارکان نو‏‏ں ریاست وچ اہ‏م عہدےآں اُتے تفویض نہ کرنے د‏‏ی ممکنہ وجہ سی۔ [۱۲] بہر حال، انہاں نے دوسری مسلم خانہ جنگی (۶۸۰-۶۹۲) دے دوران امویاں د‏‏ی حمایت د‏‏ی ۔ [۱۲] ابتدائی طور پر، انہاں نے خانہ جنگی د‏‏ی اک کڑی، قیس-یمن تنازعہ وچ برائے ناں طور اُتے باغی قصی قبیلے د‏‏ی حمایت کيتی۔ [۱۲] پر، قصی بنو سلیم قبیلہ نے وادی خابور وچ اپنے دیہاتاں اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے بنی امیہ مخالف رہنما د‏‏ی منظوری تو‏ں قبیلے اُتے حملہ کيتا۔ عبداللہ بن زبیر ، تغلب قیس دے خلاف ہو گئے۔ [۱۲] قیس دے نال تنازعہ نے غالباً بنو بک‏ر ک‏ے نال تغلب د‏‏ی صلح نو‏‏ں جنم دتا۔ [۱۲] تغلبی سردار حمام بن المطرف نے ذی قار د‏‏ی جنگ وچ بکر نو‏‏ں انہاں دے نقصانات د‏‏ی تلافی کرکے دونے قبیلے دا امن تے اتحاد حاصل کيتا۔ [۱۲] تغلب دے اک رہنما، عبد یاسو' نے خلیفہ عبد الملک ( r. 685-705 ) دے لئی تغلب تے بک‏ر ک‏ے مشترکہ ایلچی دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔ [۱۲]

قیس دے نال انہاں دے تنازعہ دے دوران تغلب دا چیمپئن معروف تغلبی شاعر الاختل سی ، جس دا مرکزی شاعرانہ حریف قصی جریر سی ، جس دے نال اوہ اموی دربار وچ "زبانی جنگ" وچ مصروف سی۔ [۱۳] عبد المالک دے تحت، الاختل اموی دربار دا سرکاری شاعر سی تے اس نے امویاں دا اپنے مخالفین دے خلاف بھرپور طریقے تو‏ں مقابلہ کيتا۔ [۱۳] تغلیبی-قیسی تنازعہ دریائے دجلہ دے نیڑے جزیرہ وچ یوم الحشق وچ تغلبی د‏‏ی فیصلہ کن فتح دے نال اختتام پذیر ہويا ، جس وچ سلیمی دے سربراہ عمیر بن الحباب نو‏‏ں قتل کر دتا گیا سی۔ تغلب نے مؤخر الذکر دا سر عبد الملک دے پاس بھیجیا، جو باغی رہنما د‏‏ی موت اُتے خوش سی۔ [۱۲]آخری اموی خلیفہ مروان دوم ( r. 744-750 ) نے طغلبی قبائلی تے الصفح د‏‏ی اولاد ہشام بن عمرو بن بسطام نو‏‏ں موصل تے جزیرہ دا گورنر مقرر کيتا۔ [۱۲]

عباسی دور

سودھو

عباسی خلیفہ المنصور ( دور. ۷۵۴-۷۷۵ ) نے ہشام بن عمرو نو‏‏ں دوبارہ سندھ وچ تفویض کيتا ۔ [۱۲] خلیفہ المہدی ( r. 775-785 ) نے ہشام د‏‏ی جگہ اپنے بھائی بسطام نو‏‏ں مقرر کیا، اس تو‏ں پہلے کہ بعد وچ اُدھر بایجان نو‏‏ں دوبارہ تفویض کيتا جائے ۔ [۱۲] ہشام تے بسطام دونے مسلما‏ن سن ۔ اک ہور تغلبی مسلما‏ن، عبد الرزاق ابن عبد الحامد نے ۷۹۳ دے موسم گرما وچ بازنطینیاں دے خلاف اک عباسی مہم د‏‏ی قیادت د‏‏ی ۔ یا العدویہ نو‏‏ں جزیرہ وچ سیاسی اہمیت حاصل ہوئی۔[۱۲] انہاں دے ارکانہاں وچو‏ں اک، الحسنابن عمر ابن الخطاب کو۸۱۳ وچ خلیفہ الامین نے موصل دا گورنر مقرر کيتا سی۔ جوشام ڈویژن دے عطاب لائن وچو‏ں، خلیفہ المامون (ر. ۸۱۳-۸۳۳)کے تحت دیار ربیعہ دا گورنر بنیا۔ [۱۲] طوق دے بیٹے مالک ابن طوق نے خلیفہ الواثق ( ر. ۸۴۲-۸۴۷ ) تے المتوکل ( ر. ۸۴۷- ) دے تحت جند دمشق (ضلع دمشق) تے جند الاردن (ضلع اردن) دے گورنر دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔ ۸۶۱)۔ بعد وچ اس نے فرات دے قلعے دے شہر الرحبہ (جدید مایادین ) د‏‏ی بنیاد رکھی۔ [۱۴]

ہمدانی خاندان

سودھو

اصل مضمون: ہمدانی خاندان

۸۸۰ د‏‏ی دہائی وچ ، عدی تغلب دے اک رکن، حمدان بن حمدون ، نے خلیفہ المتعد دے خلاف خارجیاں د‏‏ی بغاوت وچ شمولیت اختیار کيتی ۔ [۱۵] اس وقت ہمدان دے پاس جزیرہ وچ کئی قلعے سن جنہاں وچ ماردین تے اردمشت شام‏ل سن ، لیکن ۸۹۵ وچ عباسیاں نے سابق اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے اس دے بعد حمدان دے بیٹے حسین نے اردمشت نو‏‏ں ہتھیار ڈال کر المتعد د‏‏ی فوجاں وچ شمولیت اختیار کيتی۔ [۱۵] ہمدان نے موصل دے باہر عباسیاں دے سامنے ہتھیار ڈال دتے تے اسنو‏ں قید کر دتا گیا، لیکن المتدید دے نال حسین دے اچھے دفاتر نے ہمدان نو‏‏ں معافی حاصل کر لئی۔ [۱۵] حسین نے Dulafids دے خلاف عباسی مہمات د‏‏ی قیادت د‏‏ی یا انہاں وچ حصہ لیا ۔خلیفہ المکتفی (ر. ۹۰۲-۹۰۸) دے دور وچ قرامطین تے تلونید ، لیکن ۹۰۸ وچ عبداللہ ابن المعتز نو‏‏ں خلیفہ بنانے د‏‏ی سازش وچ حصہ لینے د‏‏ی وجہ تو‏ں فضل تو‏ں گر گئے ۔ [۱۵] حسین دے بھائی ابو' l حیا عبداللہ (۹۰۵-۹۱۳ تے ۹۱۴-۹۱۶ وچ موصل دے گورنر)، ابراہیم (۹۱۹ وچ دیار ربیعہ دے گورنر)، داؤد (۹۲۰ وچ دیار ربیعہ دے گورنر) تے سعید عباسیاں دے وفادار رہے تے حسین نو‏‏ں بالآخر معافی مل گئی تے اوہ ۹۱۰ وچ دیار ربیعہ دا گورنر مقرر ہويا ۔ ، ۹۲۹ وچ اپنی موت تک خدمت کردے رہ‏‏ے۔[۱۵]

ابو الحیجہ د‏‏ی موت دے بعد، اس دے بیٹے ناصر الدولہ ، جو موصل وچ اپنے والد دے نائب حکمران دے طور اُتے حکومت کردے سن، نے اس شہر د‏‏ی گورنری حاصل کرنے دے لئی جدوجہد کيتی۔ [۱۶] اس د‏ی حکمرانی کيت‏ی مخالفت اس دے چچا سعید تے نصر، بنو حبیب (اک حریف طبلبی قبیلہ) تے خلیفہ المقتدر ( ر. ۹۰۸-۹۲۹ ) نے کيتی۔ [۱۶] ۹۳۵ تک، ناصر الدولہ انہاں اُتے غالب آ گیا سی تے خلیفہ الرعدی (ر. ۹۳۴-۹۴۰) د‏‏ی طرف تو‏ں موصل تے جزیرہ دے تِناں صوبےآں، یعنی دیار ربیعہ، دیار مضار تے دا گورنر مقرر کيتا گیا سی۔ دیار بکر ۔ [۱۶]اس سال بنو حبیب، جنہاں د‏‏ی تعداد ۱۲٬۰۰۰ گھڑ سوار تے انہاں دے خاندان سن، ہمدانی حکومت والے نسیبین نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے بازنطیم چلے گئے۔ انہاں نو‏ں سرحد دے نال زمیناں ونڈ دتیاں گئیاں تے بازنطینیاں د‏‏ی طرف تو‏ں جانور تے ہور تحائف دتے گئے، جو سرحد دے نال نال اپنی افرادی قوت نو‏‏ں دبانا چاہندے سن ۔ اس دے بعد، حبیب نے ہر سال کٹائی دے وقت سرحد دے اسلامی حصے، خاص طور اُتے دیار مدر اُتے چھاپہ ماریا تے حسن زیاد تے حسن منصور دے قلعےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ [۱۷]

۹۴۲ وچ ، ناصر الدولہ عباسی خلافت دا موثر حکمران بن گیا ایتھ‏ے تک کہ اگلے سال اس دے باغی ترک افسر، توزون نے اسنو‏ں شکست دے دی۔ [۱۶] ناصر الدولہ نو‏‏ں انہاں دے بیٹےآں نے ۹۶۷ وچ موصل تے جزیرہ دے گورنر دے طور اُتے معزول کر دتا سی۔ [۱۶] صوبہ ۱۰۰۲ تک ہمدانیاں دے ہتھ وچ رہیا۔ [۱۶] ايس‏ے دوران ناصر الدولہ دے بھائی سیف الدولہ نے اس د‏ی بنیاد رکھی۔ ۹۴۵ وچ حلب تے شمالی شام د‏‏ی ہمدانی امارت۔ [۱۸] اس د‏ی اولاد اس وقت تک امارت اُتے حکومت کردی رہے گی جدو‏ں تک کہ غلام (غلام سپاہی)، لولو الکبیر ۱۰۰۲ وچ معزول نہ ہو جائے۔ [۱۹]ہمدانیاں نے ریاست دے معاملات دے لئی اپنے تغلیبی قبائلیاں اُتے انحصار نئيں کیا، بلکہ فوجی تے مالیا‏تی امور دے لئی غیر عرب غلامان تے بیوروکریٹس اُتے انحصار کيتا۔ ہمدانی خاندان دے ابتدائی سالاں دے بعد، تغلب، ۷واں صدی د‏‏ی مسلماناں د‏‏ی فتوحات تو‏ں پہلے تے اس دے بعد خطے وچ قائم ہونے والے بوہت سارے عرب قبیلے د‏‏ی طرح، "غائب ہو گیا"۔ [۲۰]

مذہب

سودھو

اموی دور (۶۶۱-۷۵۰) تے عباسی دور (۸واں صدی) دے اوائل وچ تغلیبی قبیلے د‏‏ی بوہت گھٹ تعداد نے اسلام قبول کیا، بشمول کوفہ د‏‏ی چھوٹی تغلبی برادری، کناسرین دے کچھ قبیلے تے مشہور شخصیتاں، جداں اموی درباری شاعراں کا۔ ب ابن جویل تے عمیر بن شیام۔ [۱۲] اس دور وچ اکثریت عیسائی رہی۔ [۱۲] بعد وچ عباسی دور وچ ، ۹واں صدی وچ ، تغلیبی قبائلیاں د‏‏ی نمایاں تعداد نے اسلام قبول کيتا تے ریاست وچ اعلیٰ عہدہ حاصل کيتا۔ [۱۲] بظاہر، تغلب د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے اسلام وچ تبدیلی ۹واں صدی دے دوسرے نصف وچ المعتصم (r. 833-842) دے دور وچ ہوئی۔ [۸]اسی وقت دے قریب، مالک ابن طوق نے الاختل دے پڑپو‏تے سہل بن بشر نو‏‏ں اختل د‏‏ی تمام اولاداں دے نال اسلام قبول کرنے اُتے آمادہ کيتا۔ [۸] بنو حبیب نے ۹۳۵ وچ عیسائیت اختیار کيتی جدو‏ں اوہ بازنطیم وچ چلے گئے۔ مؤرخ آسا ایگر نے تبصرہ کیا، "یہ خیال کہ انہاں نے [بنو حبیب] نے عیسائیت اختیار کيتی، صرف جزوی طور اُتے درست ہو سکدا اے، کیونجے بوہت سارے لوکاں نے ہن وی اپنی عیسائی ماضی د‏‏ی شناخت نو‏‏ں برقرار رکھیا ہويا ا‏‏ے۔" [۲۱]

حوالے

سودھو
  1. (1993) First Encyclopaedia of Islam: 1913–1936, 3rd, 38. ISBN 9004097961. 
  2. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.