تدبر قرآن
تدبر قرآن امین احسن اصلاحی دی اردو تفسیر قرآن اے ۔جو مولانا حمید الدین فراہی دے خاص شاگرد نیں، انھاں نے اپنی تفسیر وچ اپنے استاذ دی فکر پیش کرنے دی کوشش کیتی اے تے مصنف دے تقریباً 55سال اس دے لکھنے وچ صرف ہوئے نیں ۔
تدبر القرآن وچ مصنف نے اوہ قرآنی فکروفلسفہ پیش کیتا اے جو اس عہد دے چیلنج دا جواب اے خاص طور پر نظم قرآن تے ارتباط قرآن پر زیادہ زور دتا اے چوں کہ بعض مستشرقین دا اشکال اے کہ قرآن دے اندر نظم نہیں اے، کئی مفسرین نے اس جواب دا بیڑا اٹھایا، انہاں وچ ایہ تفسیر وی اے جو9 جلداں وچ اے تے1403ھ وچ ادارہ فاران فاؤنڈیشن توں طبع ہوئی اے، ترجمہ وتفسیر دی زبان بہت رواں تے شگفتہ اے ۔
شروع وچ یہ اٹھ جلداں وچ شائع ہوئی تے ہن ایہ نو جلداں وچ چھپ رہی اے۔ صاحب ’’تدبر قرآن‘‘ مولانا امین احسن اصلاحی نے اپنی تفسیر دی بنیاد مروجہ تفسیری اصولاں پر نئیں رکھی۔ ان دے نزدیک تفسیری وسائل دو طرح دے نیں: داخلی تے خارجی۔ داخلی وسائل وچ قرآن دی زبان، اس دا نظم نمایاں نیں، جدونکہ خارجی وسائل وچ روایات، آثار تے تاریخ وغیرہ شامل نیں۔ [۱]