تتوبودھنی پتریکا
| قسم | ہفتہ وار اخبار |
|---|---|
| مدیر | دیویندر ناتھ ٹیگور ایشور چندر ودیاساگر اکشے کمار دت راج ناراین باسو راجیندرلال متر |
| آغاز | 1843 |
| زبان | بنگالی زبان |
| اختتام | 1883 |
| صدر دفتر | کولکاتا، بنگال پریزیڈنسی، برطانوی ہند |
تتوبودھنی پتریکا (بنگالی: তত্ত্ববোধিনী পত্রিকা؛ تتوبودھنی: جویائے حق، پتریکا: اخبار) بنگال دا اک رسالہ جسنوں 16 اگست 1843ء نوں دیویندرناتھ ٹیگور نے تتوبودھنی سبھا دی جانب توں جاری کیتا سی۔ ایہ رسالہ کلکتہ توں شائع ہُندا سی تے 1883ء تک جاری رہیا۔
رسالہ دی مجلس ادارت وچ بنگال دی نامور شخصیتاں دیویندر ناتھ ٹیگور، ایشور چندر ودیا ساگر، راج ناراین باسو تے راجیندر لال متر موجود سن۔ اس رسالہ نے مقامی زبان دی صحافت دے رخ نوں تبدیل کرنے وچ اہم کردار ادا کیتا سی۔ ابتدائی مہینیاں وچ مذہبی کتاباں دے مثبت گوشیاں اُتے مضامین شائع کیتے گئے تے نال ای ایہ کہیا گیا کہ ایہ کتاباں اغلاط توں یکسر پاک نئیں نیں۔ معجزیاں تے الہامات اُتے وی تنقیداں کیتیاں گئیاں۔
پتریکا وچ نظریہ اوتار تے مسیح دی آمد اُتے وی تنقیدی مضامین شائع ہوئے، چنانچہ اس دے بعد اس موضوع اُتے ہندو معاشرے دے راسخ الاعتقاد حلقیاں تے مسیحی مبلغین نال طویل مباحثے ہوئے۔ نیز پتریکا نے اپنے معاصرین دے سامنے معاشرتی رسم و رواج اُتے اپنی رائے پیش کیتی تے انسانی وجود دے روحانی و اخلاقی پہلوآں نوں مرکز توجہ بنایا۔ دانشور طبقے نوں پتریکا نے مذہب دے اک نویں تصور نال روشناس کرایا۔ اس تصور دی رو توں مذہب اک متحرک تے ترقی پزیر شے ہوۓ گی جو انسانی ذہن دی ترقی دے نال نال ترقی کر کے رہے گی۔ نیز اپنے سلسلہ وار مضامین وچ اس بات نوں ثابت کرنے دی کوشش کیتی کہ ہندومت وچ توحید پرستی پہلے توں موجود اے۔
پتریکا وچ سماجی اصلاح دے امور وی زیر بحث آندے جنہاں وچ تعدد ازدواج تے نکاح نابالغان قابل ذکر نیں۔ چنانچہ اسی سلسلے دی اک کڑی اوہ شہرہ آفاق مضمون وی سی جسنوں ایشور چندر ودیا ساگر نے سنہ 1855ء وچ بعنوان "کیہ معاشرے وچ نکاح بیوگان نوں متعارف کرایا جائے" شائع کیتا۔
تتوبودھنی سبھا دے برہمو سبھا وچ ضم ہو جانے دے بعد وی ایہ پتریکا سنہ 1883ء تک جاری رہیا۔
حوالے
سودھو- Tattwabodhini Patrika and the Bengal Renaissance by Amiya Kumar Sen, formerly lecturer, Calcutta University and principal, City College, Kolkata, published by Sadharan Brahmo Samaj, 1979.
- Akshay Kumar Datta: Aandhar Raatey Ekla Pathik by Ashish Lahiri, Dey's Publishing,Kolkata 2007