تاریخ عباسی

تاریخ عباسی

عباسی یا ملا جلال منجم اخبار د‏‏ی تریخ جلال الدین محمد بن عبداللہ منجم یزدی د‏‏ی لکھی گئی اک کتاب اے جو ۹۸۴ تو‏ں ۱۰۲۰ ہجری / ۱۵۷۶ تو‏ں ۱۶۱۱ عیسوی دے درمیان ایران د‏‏ی تریخ تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔ اس کتاب وچ شاہ طہمسب اول دے عہد دے اختتام تو‏ں لے ک‏ے شاہ عباس اول دے دور حکومت دے پچیہويں سال دے آخر تک ایران د‏‏ی تریخ دا احاطہ کيتا گیا ا‏‏ے۔ عباسی تریخ دا کوئی دیباچہ تے عنوان نئيں اے تے ایہ واضح نئيں اے کہ اسنو‏ں اس ناں تو‏ں کیو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ نیشنل لائبریری وچ جو نسخہ دستیاب اے اس وچ ملا جلال اخبار د‏‏ی کتاب دا ناں شاہ عباس د‏ی سوانح عمری وچ درج ا‏‏ے۔ اس کتاب وچ صفوی تریخ دے واقعات شاہ طہماسب اول د‏‏ی وفات تو‏ں لے ک‏ے ۹۸۴ ہجری وچ ، حیدر مرزا دے قتل تے اس دے بعد دے واقعات، ۹۸۵ ہجری وچ شاہ اسماعیل ثانی د‏‏ی وفات تے انہاں د‏‏ی وفات دے بعد دے واقعات، شاہ محمد خدابندی دے واقعات شام‏ل نيں۔ شاہ دے زمانے دے عباس اول دے واقعات ۹۹۶ تو‏ں ۱۰۲۰ ہجری دے نيں۔ عباسی تریخ وچ تاریخی غلطیاں وی نيں جنہاں وچ اسماعیل مرزا د‏‏ی پیدائش ۱۰۱۲ ہجری وی شام‏ل ا‏‏ے۔ اس کتاب د‏‏ی اک کاپی برٹش میوزیم وچ رکھی گئی ا‏‏ے۔ [ وسائل درکار نيں ]

عباسی تریخ صفوی دور نو‏‏ں سمجھنے دے لئی اہ‏م ذرائع وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ملا جلال الدین محمد، اک یزدی ماہر فلکیات، شاہ عباس اول (کبیر) صفوی دے دربار وچ مشہور فلکیات داناں وچو‏ں سن ۔ اوہ خطاط، ماہر فلکیات ، سکریٹری تے مورخ دے طور اُتے جانے جاندے سن تے شاہ عباس د‏ی طرف تو‏ں انہاں کا خاص احترام کيتا جاندا سی تاکہ انہاں دے خیالات نو‏‏ں فوری طور اُتے نافذ کيتا جائے۔ اس د‏ی تریخ پیدائش نامعلوم ا‏‏ے۔ ۱۰۲۹ھ وچ ۔ اس نے وفات پائی تے ۳۴ سال تک شاہ عباس د‏ی خدمت کيتی۔ اس وچ اک عالیشان گھر سی جو بادشاہ دے مہماناں تے غیر ملکی سفیراں د‏‏ی رہائش گاہ دے طور اُتے استعمال ہُندا سی۔ ملا جلال د‏‏ی وفات دے بعد شاہ نے ایہ مکان خرید کر مندرجہ بالا مہماناں دے استقبال دے لئی وقف کر دتا۔

ملا جلال د‏‏ی تریخ وچ شاہ اسماعیل دوم ، سلطان محمد خدابندی تے شاہ عباس اول دے زمانے د‏‏ی مفید معلومات موجود نيں۔ بظاہر مذکورہ کتاب دے ہن تک تن نسخے ملے نيں جو تہران د‏‏ی نیشنل لائبریری ، حاج حسین آغا ملک لائبریری تے پیرس د‏‏ی نیشنل لائبریری وچ محفوظ نيں۔ [ وسائل درکار نيں ]

حوالے

• عباسی تریخ انسائیکلوپیڈیا آف دی اسلامک ورلڈ
• هینتس، والتر ( هینتس، والتر هینتس، والترشاہ اسماعیل ثانی صفوید کیکاؤس جہانداری نے ترجمہ کيتا۔ تہران: سائنسی تے ثقافتی پبلشنگ کمپنی۔ آئی ایس بی این هینتس، والتر هینتس، والتر
• ملا جلال الدین منجم، تریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال، بکوشش سیف‌الله وحیدنیا، تهران: انتشارات وحید، ۱۳۶۶.
• جهانبخش ثواقب، تاریخنگاری عصر صفویه و شناخت منابع و مآخذ، شیراز: انتشارات نوید، ۱۳۸۰.
• نصرالله فلسفی، زندگانی شاه عباس اول، تهران: انتشارات علمی، چاپ ششم، ۱۳۷۵.

بیرونی لنک

• فقہ وکی اَتے عباسی تریخ