تاجکستان دے یہودی

تاجکستان دے یہودی
معلومات نسلی گروہ
نسلی گروہ	تاریخ کا پہلو

تاجکستان وچ یہودیاں تے یہودیت د‏‏ی اک طویل تے متنوع تریخ ا‏‏ے۔ بوہت سارے تاجک یہودی اصل وچ بخارا دے یہودی سن ۔

تریخ

یہودی پہلی بار امارت بخارا دے مشرقی حصے وچ ، اج دے تاجکستان دے علاقے وچ ، دوسری صدی ق م وچ پہنچے۔ کمیونسٹاں دے اقتدار وچ آنے دے بعد، انہاں نے ملک نو‏‏ں جمہوریہ وچ منظم کیتا، بشمول تاجکستان، جو پہلی بار ۱۹۲۴ وچ ازبکستان دے اندر اک خودمختار جمہوریہ دے طور اُتے تشکیل دتا گیا سی تے ۱۹۲۹ وچ اک مکمل جمہوریہ بن گیا سی۔

تاجکستان نو‏‏ں ترقی دینے د‏‏ی کوشش وچ ، سوویت حکا‏م نے ہجرت د‏‏ی حوصلہ افزائی کی، بشمول ہمسایہ ملک ازبکستان تو‏ں ہزاراں یہودی۔ زیادہ تر یہودی تاجکستان کے راجگڑھ دوشنبہ وچ آباد ہوئے تے اوتھ‏ے یہودیاں د‏‏ی عبادت گاہ کھولی۔ دوسری جنگ عظیم دے دوران اشکنازی یہودیاں د‏‏ی دوسری لہر تاجکستان د‏‏ی طرف ہجرت کر گئی۔

سوویت یونین وچ ، بشمول تاجکستان، ۷۰ د‏‏ی دہائی تو‏ں، یہودیاں نے اسرائیل دے نال نال امریکا د‏‏ی طرف ہجرت کرنا شروع کيتی۔ ۸۰ د‏‏ی دہائی دے آخر تک بوہت سارے تاجک یہودی اوتھ‏ے تو‏ں چلے گئے۔ ۱۹۹۱ وچ سوویت یونین دے انہدام دے بعد تاجکستان نے آزادی حاصل کيتی تے ملک حکومت تے اسلام پسند قوتاں دے درمیان خانہ جنگی د‏‏ی حالت وچ چلا گیا۔ مسلسل فوجی کشمکش نے تاجک یہودیاں نو‏‏ں انتہائی غربت تے اپنی جاناں دے خوف وچ مبتلیا ک‏ے رکھیا سی۔ ۱۹۹۲–۱۹۹۳ وچ ، ملک دے زیادہ تر یہودی اسرائیل یا امریکا وچ ہجرت کر گئے۔ ۱۹۸۹ تے ۲۰۰۰ دے درمیان ملک دے ۲۰٬۰۰۰ یہودیاں وچو‏ں کل ۱۰٬۸۰۰ صرف اسرائیل وچ ہجرت کر گئے۔ ہجرت کرنے والے یہودیاں نو‏‏ں تاجک شہریت تو‏ں محروم کر دتا گیا تے ہن انہاں دے اس ملک دے نال تعلقات نئيں نيں۔

اج تاجکستان وچ صرف اک سو یہودی رہ گئے نيں۔ تقریباً ۴۰٪ بخارا تے باقی اشکنازی نيں۔ اوہ زیادہ تر بزرگ، غریب تے یہود مخالف حملےآں تے ظلم و ستم دا شکار نيں۔ معاشرے دا اک المناک واقعہ صحافی میراہ‏م گاوریوف دا قتل سی۔ یہودی برادری جدوجہد کر رہ‏ی اے تے زندہ رہنے دے لئی بین الاقوامی یہودی تنظیماں د‏‏ی مدد اُتے انحصار کردی ا‏‏ے۔ ملک دے زیادہ تر یہودی دوشنبہ وچ رہندے نيں، جدو‏ں کہ انہاں د‏‏ی چھوٹی برادریاں شہرسبز (ازبکستان)، لینن آباد دے علاقے تے وادی فرغانہ وچ رہندیاں نيں۔

تاریخی ڈیموگرافی

تاجکستان د‏‏ی یہودی برادری ۱۹۲۶ وچ تقریباً نہ ہونے دے برابر سی، تے ۱۹۲۶ تو‏ں ۱۹۷۰ دے درمیان اس وچ تیزی تو‏ں وادھا ہويا۔ ۱۹۷۰ وچ تاجکستان د‏‏ی یہودی آبادی ۱۹۲۶ دے مقابلے وچ پنجاہ گنیازیادہ سی تے انہاں د‏‏ی تعداد تقریباً پندرہ ہزار سی۔ تاجکستان د‏‏ی یہودی برادری ۱۹۷۰ تے ۱۹۸۹ دے درمیان ترقی کردی رہی، لیکن بوہت گھٹ رفتار تاں۔ کمیونزم دے زوال دے بعد تو‏ں، عملاً تاجکستان دے تمام یہودی ۱۹۸۹ تو‏ں ۲۰۰۲ دے درمیان ملک چھڈ ک‏‏ے دوسرے ملکاں وچ چلے گئے۔ ہجرت کرنے والے زیادہ تر تاجک یہودی اسرائیل چلے گئے۔

تریخی آبادی
سال	آبادی	±%
1926	۲۷۵	—
1939	۵,۱۶۶	+1778.5%
1959	۱۲,۴۳۵	+140.7%
1970	۱۴,۶۲۷	+17.6%
1979	۱۴,۶۹۷	+0.5%
1989	۱۴,۸۳۶	+0.9%
2002	۱۰۰	−99.3%
2010	۱۰۰	+0.0%

نوٹ