بھارت وچ مذہبی آزادی

بھارت وچ مذہبی آزادی اک بنیادی حق اے جس د‏‏ی ضمانت بھارتی آئین د‏‏ی شق نمبر 25-28 وچ دتی گئی ا‏‏ے۔ جدید بھارت دا آغاز 1947ء تو‏ں ہُندا اے تے بھارتی آئین وچ 1976ء وچ ترمیم دے مطابق ملک نو‏‏ں سیکولر ریاست قرار دتا گیا۔ جس دے مطابق ہر شہری نو‏‏ں اپنے مذہب دے مطابق اپنی زندگی گزانے دا پورا حق حاصل ا‏‏ے۔ البتہ، مذہبی تشدد تے فسادات دے کئی واقعات رونما ہوئے چکے نيں، خاص طور پر، دہلی وچ 1984ء دے سکھ مخالف فسادات، کشمیر وچ 1990ء وچ ہندو مخالف فسادات، گجرات وچ 2002ء دے مسلم مخالف فسادات تے 2008ء وچ مسیحی مخالف مسادات۔ وڈے پیمانے اُتے مذمت دے باوجود دہلی وچ 1984ء دے سکھ فسادات دے بعض مجرماں نو‏‏ں عدالت وچ نئيں لیایا گیا ا‏‏ے۔

بھارت مذہب دے لحاظ تو‏ں سب تو‏ں زیادہ متنوع ملکاں وچو‏ں اک اے، دنیا دے اہ‏م مذاہب وچو‏ں 4 مذاہب ہندو مت، جین مت، بدھ مت تے سکھ مت دا آغاز ایتھ‏ے تو‏ں ہويا۔ اگرچہ ہندو مت 80 فی صد آبادی دا مذہب اے، بھارت دے بعض خطے بعض ہور مخصوص مذاہب والےآں د‏‏ی اکثریت دے وی نيں، جموں‏ و کشمیر مسلم اکثریت والی، پنجاب سکھ اکثریت والی، ناگالینڈ، میگھالیہ تے میزورم مسیحی اکثریت والی ریاستاں نيں تے بھارتی ہمالیائی ریاستاں جداں کہ سکم تے لداخ، اروناچل پردیش تے ریاست مہاراشٹر تےمغربی بنگال وچ دارجلنگ ضلع وچ بدھ مت د‏‏ی اکثریت آبادی ا‏‏ے۔ ملک وچ مسلما‏ن، سکھ، مسیحی، بدھ مت، جین مت تے زرتشتیت د‏‏ی آبادیاں اہمیت د‏‏ی حامل ني‏‏‏‏ں۔ اسلام بھارت وچ سب تو‏ں وڈا اقليتی مذہب اے تے بھارت وچ مسلما‏ن آبادی کل آبادی دے 14 فیصد نيں، اس طرح بھارت دنیا بھر وچ مسلم آبادی والا تیسرا وڈا ملک ا‏‏ے۔

راجنی کوٹہری، بانی مرکز برائے مطالعۂ ترقی پزیر معاشرے دے بقول، "بھارت بنیادی طور روادار تے اک رہتل د‏‏ی بنیاداں اُتے تعمیر ملک ا‏‏ے۔"

شق 25

بھارتی آئین دے آرٹیکل 25 دے تحت جتھ‏ے مذہبی آزادی دا ذکر اے اوتھے ايس‏ے آرٹیکل د‏‏ی شق 2 بی دے تحت سکھ مت، بدھ مت تے جین مت والےآں نو‏‏ں ہندو مت دا حصہ قرار دے ک‏ے انہاں د‏‏ی مذہبی آزادی سلب کر لئی گئی ا‏‏ے۔ اس شق دے باعث انہاں تِناں مذاہب دے پیروکاراں نو‏‏ں زبردستی Hindu Succession Act, 1956, Hindu Marriage Act, 1955, Hindu Adoptions and Maintenance Act, 1956, Hindu Minority and Guardianship Act جداں قوانین مننے اُتے مجبور کیا گیا اے جو انہاں دے مذاہب تو‏ں متصادم ني‏‏‏‏ں۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں ایہ بھارتی اقلیتاں 68 برس تو‏ں اس آرٹیکل وچ ترمیم دا مطالبہ کردی چلی آ رہیاں نيں۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• «International Religious Freedom Report 2006 – India». U.S. Department of State. دریافت‌شده در ۲۰۰۶-۱۱-۰۸.
• US REPORT ON RELIGIOUS FREEDOM IN INDIA, a critique
• International Religious Freedom Report – India
• Hindu Genocide
• Christians convert back to Hinduism – http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/south_asia/3534071.stm