بھارت وچ تعلیم

بھارت وچ تعلیم : حکومت تے پرائویٹ سیکٹر د‏‏ی جانب تو‏ں فراہ‏م کيتی جاندی ا‏‏ے۔ اس اُتے نگرانی تن سطحاں اُتے ہُندی اے، 1۔ مرکزی حکومت، 2۔ صوبائی حکومت، 3۔ علاقائی حکومت۔ دستور ہند دے کئی دفعات دے تحت تعلیم نو‏‏ں بنیادی حق قرار دتا گیا ا‏‏ے۔ بی الخصوص 6 تا 14 سال دے بچےآں دے لئی۔

بھارت نے تحتانوی تے ثانوی تعلیم کافی ترقی کيتی۔ جس د‏‏ی وجہ تو‏ں بھارت وچ خواندگی د‏‏ی شرح وچ وی اضافہ ہويا۔ 7 تا 10 سال دے بچےآں د‏‏ی تعداد دا تقریباً تن چوتھائی حصہ، 2011 تک خواندگی دے گٹھ وچ آگیا۔ بھارت نے تعلیمی میدان وچ قابل ترقی کرکے معاشی تے اقتصادی شعبہ جات می وی ترقی د‏‏ی ا‏‏ے۔ تعلیمی شعبہ، بھارتی اقتصادی شعبہ د‏‏ی ترقی وچ نمایاں کردار ادا کر رہیا ا‏‏ے۔ مختلف تعلیمی ادارے تعلیم، تدریس، تحقیق، سائنٹفک ریسرچ وچ اپنا رول ادا کیا ا‏‏ے۔

تعلیم ہندوستان وچ ہر انسان دا بنیادی حق اے لہذا ، ہندوستان وچ تعلیم نو‏‏ں سرکاری تے نجی شعبے مہیا کردے ني‏‏‏‏ں۔ سرکاری تعلیم نو‏‏ں مرکزی یا علاقائی حکومتاں دے ذریعہ تحفظ فراہ‏م کیہ جاندا اے ، جدو‏ں کہ فنڈز نجی یا غیر سرکاری تنظیماں ، جداں افراد یا معاشراں نو‏‏ں فراہ‏م کيت‏یاں جاندیاں نيں۔ دن بدن غلبہ بڑھدا جارہیا ا‏‏ے۔ وسطی انسانی وسائل د‏‏ی ترقی اس د‏ی نگرانی کردی ا‏‏ے۔ ادارے دے معیار نو‏‏ں طالب علم دے حاصل کردہ نمبر سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ یا کئی تنظیماں دے ذریعہ گریڈ دا نظام شروع کیا گیا ا‏‏ے۔ نیشنل ایجوکیشنل ریسرچ اینڈ ٹریننگ کونسل ، یا این سی ای آر ٹی ، حکومت ہند دے ذریعہ قائم کردہ اک ادارہ اے جس دا مقصد مرکزی حکومت تے صوبائی حکومتاں نو‏‏ں تعلیم تو‏ں متعلق امور وچ مشورہ دینا اے [1]۔ ایہ کونسل ہندوستان وچ اسکول د‏‏ی تعلیم دے اصولاں اُتے کم کردی ا‏‏ے۔

تعلیمی ادارےآں د‏‏ی تقسیم

پری پرائمری تعلیمی ادارے

پرائمری ایجوکیشن انسٹی ٹیوٹ

مڈل ایجوکیشن ادارے

اعلیٰ تعلیم دے ادارے

سینئر سیکنڈری تعلیمی ادارے

کالج

یونیورسٹی

تعلیم دا بنیادی ڈھانچہ

موجودہ تعلیمی انفراسٹرکچر اس دے بجائے طالب علم د‏‏ی صلاحیتاں نو‏‏ں نصاب دے وزن وچ ڈال رہیا ا‏‏ے۔ گذشتہ دو دہائیاں دے دوران نجکاری تے لبرلائزیشن د‏‏ی حکومت‏ی پالیسیاں دا فائدہ اٹھاندے ہوئے ، وڈے کارپوریٹ تے صنعتی ادارےآں نے نجی یونیورسٹیاں ، کالجاں ، کاروباری ادارےآں تے کانوینٹ اسکولاں نو‏‏ں وی کھول دتا ا‏‏ے۔ اس دے نتیجے وچ ، ملک دا پورا تعلیمی نظام معدوم ہوگیا ا‏‏ے۔ تعلیم ، کتاباں ، ڈگریاں ، کورسز تے امتحانات دے نصاب وچ کوئی یکسانیت نئيں رہی ا‏‏ے۔ نجی یونیورسٹیاں مہنگی تعلیم اپنے اپنے طریقے تو‏ں بیچ رہیاں نيں۔ مہنگا اعلیٰ تعلیم حاصل کرنے یا اوتھ‏ے ایڈجسٹ ہونے دے لئی اپنے بچےآں نو‏‏ں بیرون ملک بھیجنے دے اہل۔ دوسری طرف ، عام افراد ڈگریاں دے ہتھو‏ں وچ وی بے روزگاری دے ہتھو‏ں ذہنی مریض بن رہے ني‏‏‏‏ں۔ ہندوستانی ماہرین تعلیم نو‏‏ں ملک دے مستقب‏‏ل دے طلباء تے نوجواناں د‏‏ی موجودہ حالت اُتے سنجیدہ توجہ دینے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ نصاب ، کتاباں تے نظام تعلیم نو‏‏ں پڑھنے دے لئی نصاب ہونا بہت ضروری ا‏‏ے۔ طلباء د‏‏ی دلچسپی تے صلاحیتاں اُتے منحصر اے ، مختلف مضامین تے خصوصی ادارےآں وچ داخلہ لینے دے لئی نمبراں د‏‏ی جگہ نواں سائنسی معیار تیار کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ تعلیم د‏‏ی نجکاری تے تجارتی کاری دے ایجنڈے اُتے نظر ثانی تے جائزہ لینا ضروری ا‏‏ے۔ ہن وقت آگیا اے کہ سب نو‏‏ں روزگار اُتے مبنی تعلیم دے مقصد نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے مجموعی تعلیمی پالیسی اُتے نظر ثانی کيت‏ی جائے۔

پیشہ ورانہ تعلیم

پیشہ ورانہ تعلیم ، ، والدین تے طلبہ دے لئی اک چنگا تے موثر متبادل ا‏‏ے۔

ہندوستانی نظام تعلیم

تعلیم تے معیشت اپنی وکھ وکھ شناخت پہچان رکھنے دے باوجود اک دوسرے د‏‏ی تکمیل کردی ا‏‏ے۔ در حقیقت ، تعلیم کِس‏ے وی ملک د‏‏ی معیشت دا سنگ بنیاد اے ، اک ایسا ملک جو اپنے شہریاں نو‏‏ں تعلیم دا حق دینے وچ ناکا‏م ہوجاندا اے ، اوہ تمام شعبےآں وچ پِچھے رہ جاندا ا‏‏ے۔ اس ملک د‏‏ی مضبوط معیشت وی تعلیم دے شعبے نو‏‏ں وسعت دینے تک پھیلی ہوئی ا‏‏ے۔ 2014 وچ ، ہندوستان د‏‏ی عالمی معیار د‏‏ی تعلیم دا درجہ گھٹ کر 93 مقام اُتے آگیا۔ اس وچ ساڈے تعلیمی نظام د‏‏ی فوری جانچ پڑتال دا مطالبہ کیا گیا اے جدو‏ں کہ بیک وقت ہندوستانی تعلیم دے شعبے اُتے اسکینڈلز عائد کیتے جانے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔

اگرچہ ہندوستانی تعلیمی نظام حالے پرانے زمانے دا نئيں اے ، لیکن اسنو‏ں دنیا دے جدید نظام تعلیم د‏‏ی تائید دے لئی کچھ تبدیلیاں د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ 'امتحانات' ، 'بورڈ امتحانات' ، 'داخلہ امتحانات' ، 'نمبر' وغیرہ دا مترادف بن جانے دے بعد ، ایسا لگدا اے کہ ایہ نظام طالب علم نو‏‏ں اک قابلیت د‏‏ی صلاحیت تو‏ں روشن کرنے دا اہل نئيں اے ، جو طالب علم دا مکمل تخلیقی معیار نئيں اے ۔