بچےآں دی قربانی
بچےآں دی قربانی بچےآں دی رسمی قربانی دا ناں اے۔ اس دا مقصد کِسے معبود دی رضامندی یا کِسے مافوق البشر جان دار دی خوش نودی حاصل کرنا اے کہ تاکہ کوئی مطلوبہ نتیجہ حاصل ہوئے سکے۔ ایہ اپنی نوعیت دے اعتبار توں انساناں دی قربانی اے۔ اس رسم نوں پوری تریخ وچ قابل لحاظ حد تک تنقید دا نشانہ بنایا گیا سی تے ایہ بہ طور انہاں اصحاب دے لئی اک ہتھیار دا کم کردا اے جو مذہب دی تنقید توں جڑے ہوئے نيں۔ بچےآں دی قربانی اُس خیال دی انتہائی توسیع سمجھی گئی اے تے اس دا اہم عنصر جو قربانی اے، اس دا انجام دینے والا اپنے آپ وچ عقائد دی رو توں خدا ترس سمجھیا جاندا اے۔[۱]
بچےآں دی قربانی دے پس پردہ تصورات
سودھوبچےآں دی قربانی چاں کہ عالمی سطح اُتے انجام پائی اے، اس لئی اس دے پس پردہ تفصیلات دے حساب توں مختلف رہے نيں۔ اہم عناصر عقائد تے مذہبی فریضے دی انجام دہی رہے نيں۔ بھارت جداں ملک وچ جتھے اج وی کم ہی سہی مگر قانونی روک ٹوک دے باوجود بچےآں دی قربانی رائج اے، اس دے پس پردہ چند تصورات اس طرح رہے نيں:
- کالی ورگی کئی ہندو دیویاں دے اگے بلی چڑھانے دی رسوم صدیاں توں چلی آ رہیاں نيں۔ اس وچ انسان، نو مولود بچے، غیر شادی شدہ لڑکیاں، بکرے تے بھینس وغیرہ سب ہی شامل نيں۔ اس بلی یا قربانی نوں تبرک تے خیر و برکت دا سبب سمجھیا جاندا اے۔ کِسے کم دے حصول دے لئی اسنوں ضروری، خطاواں دا کفارہ تے مستقبل دی فتح تے کامیابی دے لئی ماحول نوں سازگار بنانے وچ اس قربانی نوں معاون سمجھیا جاندا اے۔
- دنیا دے ہر حصے وچ چوپایاں تے ایتھے تک کہ انسان تک دی بلی دینے دا رواج کدی نہ کدی ضرور رہیا اے۔ دنیا دا کوئی وی حصہ ایسا نئيں اے، جتھے بلی دی رسم نئيں سی یا اسنوں کِسے نہ کِسے طرح انجام نئيں دتا گیا ہوئے۔ اس دے اسباب اُتے جے غور کیتا جائے تاں اک سوچ ایہ نکل کے آندی اے کہ اک زندگی نوں مارنے دا مقصد ایہ نئيں کہ اس توں کوئی بھگوان خوش ہوئے گا۔ اس دا بھگوان توں کوئی لینا دینا نئيں اے۔ اس دا مقصد اے جسم نوں ختم کرکے، زندگی نوں چلانے والی توانائی نوں باہر کڈنا تے اس توانائی دا اک خاص مقصد دے لئی استعمال کرنا۔ ایہ طریقہ جے چیکہ بے رحمانہ تے غیر مہذبانہ سی، مگر فیر وی توانائی دی روانی تے خدا توں اس دے دوسرے سمت روانہ کرنے دی اک طرح دی التجا سی۔
- انسانی تے بچےآں دی قربانی نوں کئی بار غیر جان دار پوجا پاٹ توں جڑی اشیا توں مشابہت کيتی جاندی اے۔ ایہ کہیا جاندا اے کہ لوک جدوں ناریل توڑدے نيں، اوہ وی اک بلی اے۔ کیونجے مندر وچ ناریل توڈنا یا ایضًا نیبو کٹنے دا مقصد بس نويں توانائی نوں آزاد کرنا تے اس دا فائدہ اٹھانا اے۔ کِسے بکرے یا مرغے یا کِسے وی چیز نوں کٹنے دا ادیشیہ وی ایہی اے۔ غالبًا ايسے وجہ توں بلی دے لئی ہمیشہ اس طرح دی زندگی نوں چنا جاندا اے، جو تازہ تے پوری طرح جان دار ہوئے۔ ايسے عقیدے دے تحت جدوں بلی دتی جاندی سی، تاں ہمیشہ کم عمر، کم سن تے جوان لوکاں نوں چنا جاندا سی۔ ایہی گل چوپایاں دی بلی اُتے عائد ہُندی اے، کوئی وی بُڈھے بکرے دی بلی نئيں دیندا۔ جوان تے فعال بکرے، بھینس وغیرہ نوں چنا جاندا اے۔
- خون توں پاکیزگی تے بلند مقاصد دے حصول نوں عورت دے حیض توں تشبیہ دتی گئی اے۔ بے شک حیض ناپاکی اے، دوران حیض عورت نوں وکھ کیتا جاندا اے۔ مگر بعد دے دور وچ ایہی عورت توں مقاربت حمل نوں دعوت دیندی اے۔ اس طرح بلی دا خون وی کچھ لوکاں دی نظراں وچ نويں شروعات، برکت تے سابقہ نحوست توں چھٹکارے دا باعث ہُندا اے۔
- بچےآں دی بلی دے حامیاں دا ایہ وی دعوٰی اے ہر انسان نوں زندگی وچ کچھ نہ کچھ قربانی دینا ہی پڑدا اے۔ ایہ بھلے ہی بچے دی پیدائش دے وقت ماں دے جسم توں خون دا بہنا ہوئے یا اس دے لئی ماں دا اپنی نیند چین نوں قربان کرنا ہوئے۔ اک باپ وی ايسے طرح اولاد دی خوشی دے لئی کئی قربانیاں دیندا اے۔ کچھ لوکاں اس جذبہ ایثار نوں بلی تے قربانی دے جواز دے لئی استعمال کردے نيں۔[۲]
بچےآں دی قربانی دی تریخ
سودھوبچےآں دی قربانی دی تریخ ہزاراں سالاں توں چلدی آئی اے۔ ایہ کئی ملکاں نوں تہذیباں وچ رائج رہی اے۔ چاں کہ بچے عمومًا اپنا دفاع خود نئيں کردے، اس لئی بالغاں دے مقابلے ایہ عمل انہاں بچےآں دے لئی سہل اے۔ اُتے اس رسم و رواج وچ ماں باپ دی کئی بار مرضی شامل رہی وی تے کدی کدی ایہ عمل جبری طور اُتے وی انجام پایا اے جس وچ ماں باپ دی مرضی دا کچھ عمل دخل نئيں سی۔ حالاں کہ بیشتر ملکاں وچ ایہ رسم ہن مفقود اے، اُتے بھارت جداں کچھ ملکاں وچ ایہ رسم اج وی پنڈ دیہاتاں تے قبیلے وچ پائی جاندی اے۔ دنیا دی سب توں وڈی بچےآں دی قربان گاہ دی دریافت 2011ء وچ پیرو وچ ہوئی۔ اس مقام اُتے شاید 140 بچےآں نوں قربان کیتا گیا سی۔[۳] ماہرین دے مطابق قربان کیتے جانے والے انہاں بچےآں دی عمر پنج توں 14 برس دے درمیان سی۔ ايسے طرح دے شواہد قدیم میکسیکو وچ ملے۔