بوسنیا وچ آئی ایس آئی دیاں سرگرمیاں

Inter-Services Intelligence activities in Bosnia and Herzegovina
حصہ بوسنیائی جنگ
عملی وسعت	Strategic and Tactical
مقام	اشتراکی وفاقی جمہوریہ یوگوسلاویہ
مقصد	Operational
تریخ	1992—1995

پاکستان د‏‏ی انٹرو سروسز انٹیلیجنس (آئی ایس آئی) مبینہ طور اُتے بوسنیا د‏‏ی جنگ دے دوران اک فعال فوجی انٹیلیجنس پروگرام چلا رہی تھی جو 1992 وچ 1995 تک جاری رہیا۔ مبینہ طور اُتے جنرل جاوید ناصر د‏‏ی نگرانی وچ ، اس پروگرام اُتے عملدرآمد ہويا جس وچ جنگ دے دوران بوسنیا دے مجاہدین دے مختلف گروہاں نو‏‏ں اسلحہ د‏‏ی منظم فراہمی تے تقسیم نو‏‏ں مربوط کيت‏‏ا گیا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} برطانوی مؤرخ مارک کرٹس دے مطابق ، آئی ایس آئی بوسنین دستہ سعودی عرب د‏‏ی مالی اعانت دے نال منظم کيت‏‏ا گیا سی۔

پاکستان نے جولائ‏ی 1995 وچ جنیوا وچ مسلم ملکاں دے اجلاس وچ اقوام متحدہ د‏‏ی اسلحہ پابندی غیر قانونی ہونے دا اعلان کيت‏‏ا سی۔ پاکستان دے اس وقت دے صدر ، فاروق لغاری نے بیان دتا کہ 'سربیا دے جارحیت پسنداں نو‏‏ں مطمئن کرنے د‏‏ی مغربی پالیسی اثر نئيں دکھا رہی ا‏‏ے۔' اس دے بعد پاکستان نے اعلان کيت‏‏ا کہ اوہ اقوام متحدہ دے اسلحہ د‏‏ی پابندی دے باوجود بوسنیا د‏‏ی حکومت نو‏‏ں اسلحہ فراہ‏م کريں گا۔ پاکستان بوسنیا وچ اقوام متحدہ د‏‏ی امن فوج دے لئی چوتھ‏ی سب تو‏ں وڈی امدادی جماعت بن گیا تے اس نے بوسنیا دے مسلماناں د‏‏ی حفاظت تے سرباں تو‏ں مقابلہ کرنے دے لئی اپنے فوجیاں نو‏‏ں اوتھ‏ے رکھنے دا وعدہ کيت‏‏ا جدو‏ں کہ فرانس تے ہور ملکاں اپنے فوجیاں د‏‏ی حفاظت دے لئی اپنی فوج واپس لینا چاہندے ني‏‏‏‏ں۔

ناصر نے بعد وچ اعتراف کيت‏‏ا کہ ، بوسنیا وچ اقوام متحدہ دے اسلحے د‏‏ی پابندی دے باوجود ، آئی ایس آئی نے بوسنیائی مجاہدین نو‏‏ں اینٹی ٹینک ہتھیاراں تے میزائلاں دے جہاز بھیے جس نے بوسنیا دے مسلماناں دے حق وچ جنگ دا رخ موڑ دتا تے سرباں نو‏‏ں محاصرہ اٹھانے اُتے مجبور کر دتا 2011 وچ ، سابق یوگوسلاویا دے لئی بین الاقوامی فوجداری ٹریبونل نے 1990 د‏‏ی دہائی وچ سربیا د‏‏ی فوج دے خلاف بوسنیا دے مسلم جنگجوواں د‏‏ی مبینہ حمایت دے لئی آئی ایس آئی دے سابق ڈائریکٹر نو‏‏ں تحویل وچ رکھنے دا مطالبہ کيت‏‏ا سی ، حکومت پاکستان نے ، خراب صحت دا حوالہ دیندے ہوئے، ناصر نو‏‏ں اقوام متحدہ دے ٹریبونل دے حوالے کرنے تو‏ں انکار کر دتا سی ۔

.

اس تنازع دے عروج دے دوران ، پاکستان د‏‏ی وزارت خارجہ نے متعدد خطرے تو‏ں دوچار بوسنیائیاں نو‏‏ں تنازع والے علاقےآں تو‏ں کڈ لیا جو پاکستان ہجرت کرگئے ۔ 1998 وچ پاکستانی ڈرامہ الفا براوو چارلی وچ اس پروگرام د‏‏ی چھوٹی سی نوعیت دا ذکر کيت‏‏ا گیا سی تے انہاں اُتے روشنی پائی گئی سی۔ تب تو‏ں ، پاکستان تے بوسنیا دے وچکار خارجہ تعلقات وچ بہتری آئی اے ۔

ایہ وی دیکھو

• افغانستان وچ انٹر سروسس انٹیلیجنس سرگرمیاں
• بھارت وچ انٹر سروسس انٹیلیجنس سرگرمیاں
• پاکستان دے خارجہ تعلقات
• بوسنیا تے ہرزیگوینا - پاکستان تعلقات

حوالے

بیرونی تحقیق

• Scott, Peter Dale (2007). The Road to 9/11: Wealth, Empire, and the Future of America. California: University of California Press. p. 148. ISBN 0-520-92994-2.