برلن کندھ
برلن کندھ اک رکاوٹی کندھ سی جہڑی مشرقی جرمنی نے لہندے برلن دے دوالے اساری سی تاکہ ایہنوں مشرقی جرمنی تے چڑھدے برلن توں وکھریاں کیتا جا سکے ۔ ایہ چڑھدے تے مغربی جرمنی دے وچکار حد بندی وی مقرر کر دی سی ۔ ایہہ کندھ لہندے یورپ تے مشرقی اتحاد دے وچکار آہنی پردہ دی علامت سی ۔
کندھ دی اساری توں پہلاں 35 لکھ مشرقی جرمن باشندے مشرقی اتحاد دی ہجرت تے پابندی دی پرواہ نہ کردے ہوئے مغربی جرمنی ہجرت کر گئے ، جیہناں دی وڈی گنتی نے مشرقی توں مغربی برلن دی راہ اختیار کیتی ۔ 1961ء توں 1989ء تک اپنے وجود دے دوران اس کندھ نے اینج دیاں ہجرتاں نوں روکے رکھئیا ۔ تے چوتھائی صدی توں ودھ چر تک چڑھدے تے لہندے جرمنی نوں جدا کری رکھیا ۔ ایس کندھ توں ٹپن توں روکن لئی ایہدے تے کئی رکاوٹاں لائیاں گئیاں سن جیہدے نتیجے چ کندھ ٹپن دی کوشش کرن آلے 5 ہزار لوکاں چوں 98 توں 200 اپنی جان توں گئے۔
مشرقی اتحاد چ انقلابی لہر دے دوران کجھ ہفتےآں دی بدامنی دے مگروں مشرقی جرمنی دی حکومت نے 9 نومبر 1989ء نوں اعلان کیتا کہ مشرقی جرمنی دے سارے شہری مغربی جرمنی تے مغربی برلن جا سکدے نیں ۔ اس اعلان دے نال ای چڑھدے جرمنی دے باشندیاں دی وڈی گنتی کندھ ٹپ کے لہندے جرمنی جا پہنچی جتھے مغربی جرمنی دے باشندیاں نے ایہناں نوں بھرپور جی آیاں نوں آکھئیا ۔ اگلے کجھ ستوارے چ جوش نال بھری عوام نے کندھ نوں کئی تھانواں توں ڈھاء دتا تے بعد چ اس کندھ نوں مشیناں دے نال مکمل طور تے ختم کر دتا گیا۔ برلن کندھ دے خاتمے نے فیر جرمنی دے اکمٹھ ہوݨ دی راہ پدھری کیتی جہڑا بالآخر 3 اکتوبر 1990ء چ مکمل ہویا۔
ہور دیکھو
سودھو
برلن : ویکھن والیاں تھانواںبرانڈنبرگ بوآ · ریشتاگ · برلن کند · برلن گرجا · سانسوسی · شارلٹن برگ محل · مرمر محل · قیصر ولیم میموریل گرجا · نواں محل · سوویٹ لڑائی چیتا · التس میوزیم · رتہ ٹاؤن ہال · جت دا کالم · سائینسی پھلواری برلن · برلن ریلوے سٹیشن · تیرگارتن · انتر دن لندن · شٹراسے دس 17 جونی · کانگرس ہال برلن · نواں میوزیم · یاری دا مندر · نواں واخے · جرمن چانسلری · فرنزہٹرم برلن