برقی چارج

بجلی چارج ایٹما دے سب-ایٹمی کݨاں دا مڈھلا گن اے۔

دھن(+) چارج

رن (-) چارج

بجلی چارج بجلی میدان بناؤندے ہن۔ چارج مول روپ وچ دو منے جاندے ہن: دھن (+) چارج اتے رن (-) چارج۔

اتہاس

مائلیٹس دے تھیلز نے اس بارے پہلی وار دسیا۔

یونٹ

بجلئی چارج دے یونٹ آئی۔یو۔پی۔اے۔سی ادارہ ولوں طے کیتے گئے ہن۔ اس یونٹ دا ناں کولمب اے اتے اس نوں اصل وچ لیبارٹری دے ماحول وچ سدھ کیتا گیا اے جس کر کے ایہہ دنیا بھر دے سائنسداناں وچ مانتا حاصل اے۔

یونٹاں

الیکٹرک چارج دی مقدار دی S I یونٹ کولومب ہندی اے، جو لگپگ ۶.242×10^۱۸ e دے برابر ہندی اے (e اک پروٹون دا چارج ہندا اے) । اسطراں کسے الیکٹرون دا چارج تقریباً −۱.602×10^−۱۹ C ہندا اے۔ کولومب اوس چارج دی مقدار دے طور تے متاثر کیتا جاندا اے جو اک سکنٹ اندر-اندر اک اینپیئر کرنٹ چکدی ہوئی کسے الیکٹریکل کنڈکٹر دے کروس سکیشن راہیں لنگھ چکی ہندی اے۔ چنہ Q اکثر الیکٹریسٹی جاں چارج دی مقدار درساؤندا اے۔ الیکٹرک چارج دی مقدار نوں سدھے طور تے ہی کسے الیکٹرومیٹر، جاں اسدھے طور تے کسے بالاسٹک گلوینومیٹر نال ناپیا جا سکدا اے 1891 وچ، چارج دے کوانٹائز ہوئے لچھن نوں کھوجن توں بعد، جارج جوہنسٹون سٹونےجورج سٹونے]] نے تجویز رکھیا کہ الیکٹریکل چارج دی مڈھلی یونٹ الیکٹرون ہونا چاہیدا اے۔ ایہہ 1897 والی جے جے تھومسن ولوں کن دی کھوج توں پہلاں دی گل اے۔ یونٹ اجکل بے نام ہی ورتی جاندی اے، جو بنیادی چارج، چارج دی بنیادی یونٹ، جاں آسان طور تے e دے طور تے پکاری جاندی اے۔ چارج دا کوئی ناپ بنیادی چارج e دا اک گنانک ہونا چاہیدا اے، بھاویں چااے میکروسکوپک سکیل چارج اصلی مقدار دے طور تے ورتاؤ کردے لگدے ہن۔ کجھ سندربھاں وچ، کسے چارج دے حصیاں بارے کہنا وی مطلب رکھدا اے؛ اداہرن دے طور تے، کسے کیپیسٹر دی چارجنگ وچ، جاں پھریکشنل کوانٹم حالَ اپھیکٹ وچ ۔

S I یونٹاں توں علاوہ یونٹاں دے ہور سسٹماں وچ، جویں cgs سسٹم وچ، الیکٹرک چارج نوں صرف بنیادی کوانٹٹیاں (لمبائی، پنج اتے سماں) دے میل دے طور تے ہی درسایا جاندا اے اتے چار وچ نہیں درسایا جاندا، جویں S I یونٹاں وچ درسایا جاندا اے، جتھے الیکٹرک چارج لمبائی، پنج، سماں اتے الیکٹرک کرنٹ دے اک میل دے طور تے ہندا اے۔

انڈکشن راہیں چارج

• اسیں جاندے ہاں کہ جدوں کسے چیز نوں چارج کیتی ہوئی کسے ہور چیز نال چھوہیا جاندا اے تاں سدھے طور تے جاں کنڈکشن راہیں اوہ چیز چارج حاصل کر لیندی اے۔ اداہرن دے طور تے، چارج کیتی ہوئی ایبونائیٹ روڈ نال سدھی چھوہی گئی جاں کسے تامبے دی تار ولوں چھوہی گئی کوئی پچّ بال اپنا نیگٹو چارج پچّ بال نوں دے دندی اے۔ اجیہی چارجنگ نوں کنڈکشن ولوں چارجنگ کیہا جاندا اے۔

انڈکشن راہیں چارجنگ اندر، کوئی چارج کیتی ہوئی چیز A اپنے چارج توں الٹ قسم دا چارج کسے نیڑے لیاندی گئی چیز B اندر بغیر چھواے ہی انڈیوس کر دندی اے۔ واضع طور تے اجیہا کرن نال A اپنا کوئی چارج نہیں گواؤندی کیونکہ ایہہ B نال چھوہندی نہیں اے۔

• انڈکشن راہیں کسے سفیئر نوں چارج کرن لئی ایہہ قدم اٹھائے جاندے ہن؛
  • اک میٹل دا سفیئر نوں کسے انسلیٹنگ سٹینڈ اتے چارج-رہت کیتا جاندا اے۔
  • جدوں کوئی (+) چارج کیتی ہوئی روڈ میٹل سپھیئر دے نیڑے لیاندی جاندی اے تاں سپھیئر دے الیکٹرون نزدیکی سرے کول کھچے جان نال ڈھیر بناؤنا شروع کر دندے ہن۔ ایہہ سرا، اس لئی، نیگٹو چارج-یکت ہو جاندا اے تے دوجا دور والا سرا پوزٹو چارج رکھنا شروع کر دندا اے کیونکہ اتھے الیکٹرون گھٹ جاندے ہن تے روڈ دے نیڑے والے پاسے ودھ جاندے ہن۔ چارج دی ایہہ پنر-وستھار-ونڈتھار ترنت ہو جاندی اے تے ستنتر الیکٹروناں اتے خالص فورس مکّ جان تے رک جاندی اے۔
  • جدوں سپھیئر نوں دھرتی نال جوڑیا جاندا اے تاں سپھیئر ول الیکٹرون دھرتی توں وگنے شروع ہو جاندے ہن اتے سفیئر دے پوزٹو چارج والے حصے نوں چارج-ہینج (نیوٹرلائز) کر دندے ہن۔
  • نیگٹو چارج روڈ دے کھچّ فورس کارن نزدیکی سرے اتے سپھیئر اتے ٹکیا رہندا اے۔
  • جدوں سپھیئر نوں دھرتی توں ہٹایا جاندا اے تاں نیگٹو چارج سپھیئر اتے بنیا رہنا جاری رہندا اے۔
  • جدوں گلاس روڈ وی ہٹا لئی جاندی اے تاں نیگٹو چارج سپھیئر اتے اکسار پھیل جاندا اے۔
• ملدے جلدے سٹیپاں نال ہی سپھیئر نوں پوزٹو چارج دین واسطے کسے نیگٹو چارج کیتی ہوئی روڈ نوں ورتیا جا سکدا اے۔

آؤ ہن انڈکشن راہیں دو سپھیئراں نوں چارج کرن تے وچار کریئے؛

• انسلیٹنگ سٹینڈاں تے دو سپھیئر کھڑا دتے جاندے ہن جو آپس وچ چھوہ راے ہون ۔
• پہلے سپھیئر A نیڑے کھبے پاسے اک پوزٹو چارج والی گلاس روڈ لیاندی جاندی اے جس نال دوویں سپھیئراں دے پھری الیکٹرون روڈ ول کھچے جاندے ہن تے سپھیئر A دے کھبے پاسے نیگٹو چارج اتے B دے سجے پاسے اتے پوزٹو چارج ودھ جاندا اے۔ دھیان دیؤ کہ سپھیئراں وچلے سارے الیکٹرون سپھیئر A دے کھبے پاسے اکٹھے نہیں ہندے کیونکہ جدوں نیگٹو چارج A دے کھبے پاسے بننا شروع ہندا اے، ہور الیکٹرون ایہناں ولوں دھکے جانے وی شروع ہو جاندے ہن۔ روڈ دے کھچّ فورس اتے جماں ہوئے نیگٹو چارج کارن بنے دھکے والے فورس درمیان بہت جلدی ہی اک سنتلن قایم ہو جاندا اے۔
• اکٹھا ہویا چارج ستہاں اتے گلاس روڈ دے نزدیک ہون ویلے تک بنیا رہندا اے۔ جیکر روڈ نوں ہٹا لیا جاوے تاں بغیر کسے باہری فورس دی حاضری توں ہی چارج مڑ اپنی مول حالت تک واپس جا سکدا اے۔
• دوویں سپھیئراں نوں کجھ دوری تک جدا کر دتا جاندا اے، جدونکھ گلاس روڈ اجے وی سپھیئر A دے نزدیک رکھی رہندی اے۔ دوویں سپھیئر الٹ قسم دے چارج رکھن لگدے ہن تے اک دوجے نوں کھچدے ہن۔
• ہن گلاس روڈ نوں وی ہٹا دتا جاندا اے۔ اسطراں دوویں سپھیئراں دا چارج آہمنے ساہمنے الٹ چنہ سمیت جما رہندا اے۔
• جیکر ہن دوویں سپھیئراں نوں آپس وچ زیادہ دور کیتا جاوے تاں دوویں سپھیئراں اتے بنیا چارج ساری ستہ تے پھیل جاندا اے۔

دھیان دیؤ کہ اس عمل دوران پوزٹو چارج ہوئی گلاس روڈ کوئی چارج نہیں گواؤندی ۔ ایہہ کنڈکشن راہیں چارجنگ دی تلنا وچ الٹ چیز اے، یانِ کہ، کنڈکشن نال چارجنگ وچ سچ مچّ چھوہن نال گلاس روڈ کجھ چارج گوا لیندی اے۔

چارج دی کنزرویشن

اصل مضمون: چارج کنزرویشن

کسے آئسولیٹڈ سسٹم دا کل الیکٹرک چارج سسٹم اندر اپنے آپ وچ تبدیلیاں دے باو جود ستھر رہندا اے۔ ایہہ نیم فزکس دیاں معلوم ساریاں پرکریاواں لئی قدرتی طور تے ہی ہندا اے اتے اسنوں ویو فنکشن دے گیج انویریئنس توں اک لوکل قسم وچ ویونتبند کیتا جا سکدا اے۔ چارج دی کنزرویشن چارج-کرنٹ جاری سمیکرن (کنٹینیوٹی اکئیشن) بناؤندا اے۔ ہور سرو عام طور تے، چارج ڈینسٹی ρ وچ انٹیگریشن V دے اک وولیئم اندر کل چارج کلوزڈ سرپھیس S = ∂V راہیں کرنٹ ڈینسٹی J اتے ایریا انٹگرل ہندا اے، جو بدلے وچ خالص کرنٹ I برابر ہندا اے:

$-{\frac {d}{dt}}\int _{V}\rho \,\mathrm {d} V=$ $\scriptstyle \partial V$ $\mathbf {J} \cdot \mathrm {d} \mathbf {S} =\int J\mathrm {d} S\cos \theta =I.$

اسطراں، الیکٹرک چارج دی کنزرویشن، جویں کنٹینیوٹی اکئیشن ولوں درسائی جاندی اے، ایہہ نتیجہ دندی اے:

$I=-{\frac {\mathrm {d} Q}{\mathrm {d} t}}.$

وقتاں (سمیاں) $t_{\mathrm {i} }$ اتے $t_{\mathrm {f} }$ درمیان ٹرانسفر ہویا چارج دوویں پاسیاں دی انٹیگریشن راہیں حاصل کیتا جاندا اے:

$Q=\int _{t_{\mathrm {i} }}^{t_{\mathrm {f} }}I\,\mathrm {d} t$

جتھے I کسے کلوزڈ سرپھیس راہیں خالص باہر ول دا کرنٹ ہندا اے اتے Q سرپھیس ولوں متاثر وولیؤم اندرلا الیکٹرک چارج ہندا اے۔

ہور ویکھو

بجلی

حوالے

باہری لنک

• How fast does a charge decay?
• Science Aid: Electrostatic charge Archived 2007-11-22 at the وے بیک مشین Easy-to-understand page on electrostatic charge.
• History of the electrical units.