بتلجوز
| بتلجوز | |
| |
| تارہ چرمٹ: | شکاری |
| زمین توں پینڈا: | 643 چانن ورے |
بتلجوز شکاری تارہ چرمٹ دا دوجا سب توں لشکدا تارہ تے اسمان تے رات ویلے اٹھواں سب توں لشکدا تارہ اے۔ ایہ زمین توں 643 چانن ورے دے پینڈے تے اے۔ ایہ پالے دی تکون دے تن تاریاں وچوں اک اے ، دوجے دو سیریس تے پروکیون نیں۔ ایہ پالے دے اٹھکونے وچ وی آندا اے تے اوہناں دے وشکار اے۔ ایہدا ناں ایہدے عربی ناں یدالجوزاء توں بنیا اے۔
ایس تارے نوں وڈھا لال جن منیا جاندا اے تے ایہ اسمان دے وڈے توں بؤہتے لشکدے تاریاں وچوں اے۔ اگر ایہ ساڈے سورجی پربندھ دے وشکار ہوند ا تے ایھدے چکر وچ زمین مریخ تے زہرہ وی آجانے سن۔ ایہ ساڈے سورج توں 5 توں 30 گنا تک وڈا اے تے ایہدی عمر اک کروڑ توں وی تھوڑی اے۔ چوکھا وڈا ہون باجوں اے جلدی بل گیا۔
وکھالہ تریخ
سودھوبتلجوز پرانے ویلیاں توں ای لوکاں دیاں اکھاں اگے اے۔ یونانی مصری تارہ گرو بطلیموس نے ایہدا رنگ لال دسیا. الغ بیگ دی زج سلطانی وچ اہنوں لال لکھیا گیا اے۔ اینجلو سچی نے بتلجوز نوں اپنی کھٹے توں لال تاریاں دی لسٹ وچ رکھیا۔ انگریز تارہ گرو جان ہرشل نے 1836 وچ اپنی کتاب Outline of Astronomy وچ بتلجوز دے رنگ وچ تبدیلاں بارے دسیا۔ 1836 توں 1842 تک اوہنے ویکھیا جے ایہ رجل توں وی ودھ لشک ریا سی۔ لشک دے وادھے تے گھاٹے دا چکر فیر وی چلدا ریا جیہڑا 1852 نوں سب توں ودھ سی۔ 1933 تے 1942 وچ 0.2 دی سب توں چوکھی لشک سی تے سب توں تھوڑی 1927 تے 1941 وچ 1.2 دے ناپ دی سب توں تھوڑی سی۔ ایہ لشک تبدیلی دسدی اے جے کیوں یوہان بائر نے اپنی کتاب یورانومیٹریا وچ ایہنوں الفا تارہ گنیا سی سے تے ایھدے سالدے تارے رجل نوں جیہڑا کدے زیادھ لشک وی دیندا اے بیٹا گٹھ وج رکھیا سی۔ ارکٹک دے لوک ایہنوں ایہدی چوکھی لشک تے اچائی باجوں رجل توں ودھ گندے نیں تے ایہنوں وڈا تارہ مندے نیں۔ ہر ویلے دی نویں ٹیکنالوجی نے ایہدے بارے نویاں دساں دتیاں۔ 1995 وچ خلا وچ ہبل ٹیلیسکوپ نے بتلجوز دی اک ودھیا مورت کھچی۔
چارلس ٹاؤنز نے 2009 وچ ایہ کاہڈ کڈی جے 1993 دے مقابلے وچ بتلجوز سنگڑ ریا اے۔
ویکھن ویلہ
سودھوبتلجوز رات نوں اسمان تے اسانی نال اکھ نال ویکیا جاسکدا اے۔ اک ایدھی لشک، دوجا لال کھٹا رنگ تے تیجے اورین پیٹی دے کول باجوں ایہنوں لبنا اوکھا نہیں۔ جنوری توں ہر سورج ڈبن ویلے اکہنوں چڑھدے ولوں چڑھدے ویکھیا جاسکدا اے۔ مارچ دے ادھ تک اے سارے گلوب تے دسدا اے۔ مئی وچ بتلجوز چڑھدے ول کج چر لئی سورج ڈبن مگروں تے فیر کج مہینیاں مگروں چڑھدے ولوں سورج چڑھن دے مگروں فیر دسے گا۔
