فرید الدین مسعود
| فرید الدین مسعودؒ | |
| جیون | |
| جم | 1173ء |
| تھاں |
کوٹھے وال (پنڈ) ملتان |
| مرن | 1266ء |
| تھاں | پاکپتن |
| مرشد | قطب الدین بختیار کاکیؒ |
| شگرد | نظام الدین اولیاءؒ اَتے صابر کلیریؒ |
| کم | اسلام دی تبلیغ - شاعری |
فرید الدین مسعود (1173ء-1266ء) اک صوفی بزرگ تے پنجابی زبان دے پہلے شاعر منّے جاندے نیں۔ اوہ چشتیہ سِلسلے دے آگو سن۔ اوہ ملتان دے نیڑے جمے اتے چوکھا جیون پاکپتن لنگھایا اتے اوتھے ای اوہناں نوں دفن کیتا گیا۔ اوہناں دی شاعری دے کجھ حصے سکھ مت دی مذہبی کتاب گرنتھ صاحب وچ شامل نیں۔
ناں
سودھوفرید الدین مسعود دا اصل ناں مسعود سی اتے فرید الدین اوہناں اپنے ناں نال جوڑیا۔ اوہدے ناں نال گنج شکر جوڑیا جاندا اے پر اوہناں دے ویلے تے مگروں کسے تھاں تے گنج شکر دا ناں نئیں لبھدا۔ فرید دے شگرد اتے اوہناں مگروں چشتیہ ٹولی دے آگو نظام الدین نے کسے تھاں تے وی گنج شکر دا لفظ اوہناں لئی نئیں ورتیا[۱]۔ نظام الدین فرید نال چوکھا چر لنگھایا اتے اوہ فرید دے ٹبر نوں وی جاندے سن۔ پیراں دی جیون کتھا تے فرید دے مرن مگروں دو سو ورھے دے عرصے بعد لکھی گئی۔
جیون
سودھوفرید الدین مسعود 1173 نوں ملتان دے نزدیک اک پنڈ کوٹھے وال وچ جمے۔ اوہناں دے والد دا ناں جمال الدین سلیمان تے ماں دا ناں مریم بی بی سی۔ منگولاں دی چڑھائی تے وڈا ٹکی توں کابل ولوں اوہ پنجاب ول جان بچان لئی آئے۔ اوس توں پچھے اوہناں دے پرکھاں بارے کوئی گل پک نال نہیں ملدی۔ فرید دا پیو اپنے پنڈ دی مسیت دا امام سی۔ اوہناں دے گھر پنڈ دی مسیت دا امام ہون باجوں کوئی پیسہ ٹکا تے کوئی نہیں سی پر فرید تے اوہدا بھرا پڑھ لکھ گۓ۔ فرید نے کج ویلا دلی تے ہانسی چ گزاریا۔ قطب الدین بختیار کاکی فرید دے گرو سن۔ اجودھن جاندیاں ہوئیاں فرید کوٹ وچ اوہناں دا میل نظام الدین اولیاء نال ہویا جیڑے بعد چ اونہاں دے خلیفہ بنے۔ قطب الدین بختیار کاکی دے مرن مگروں فرید اوہناں دے خلیفہ ہؤۓ۔
اجودھن جیہڑا مگروں پاکپتن کہلوایا، اوتھے فرید نے انت دا جیون گزاریا۔ اوہناں دے بارے نہیں پتہ جے گزارا کنج ہوندا سی پر لکھتاں توں ایہو ای دسد اے جے لوکاں دے دتے تے گزارا سی۔ جیون بہت سادھ سی۔ بابا فرید بارے اینے پلیکھے پۓ نیں جے اوہناں بارے اصل کہانی قصیاں وچ ای دبی گئی اے۔ بابا فرید دی مولویاں نال ناں بنی۔ بابا فرید ہوریں اپنی مسیت وج گاندے تے نچدے سن تے موسیقی وی وجاندے سن۔ تھاں دے قاضی ایس گل دے خلاف سن تے ایہناں نوں تے ایہناں دیاں جواکاں نوں پیڑا کیندے سن[۱] پر ایہ گل کوئی نویکلی نہیں سی اوہناں دے مرشد تے گرو قطب الدین بختیار کاکی تے معین الدین چشتی وی ایہ ای کردے سن۔
بابا فرید دی وفات 1266ء وچ وئی تے اوہناں نوں پاکپتن وچ ای دفن کیتا گیا۔
شاعری
سودھوبابا فرید پنجابی زبان دے پہلے شاعر منے جاندے نیں۔ سکھ مت دے گرو، گرو نانک نے 120 دے نیڑے شعر تے نظماں سکھاں دی پوتر کتاب گرنتھ صاحب وچ پائیاں سی۔
ٹبر
سودھوبابا فرید دے پنج پتر تے تن دھیاں سن۔ رنجیت سنگھ دے ویلے بابا فرید دا ٹبر پاکپتن اُتے راج کردا سی۔
فرید کوٹ
سودھوبابا فرید دے ناں توں مشرقی پنجاب وچ فرید کوٹ دے ناں دا اک شہر وی وسدا اے۔ مشرقی پنجاب دی حکومت نے ایتھے بابا فرید یونیورسٹی آف ہیلتھ سائنسز وی بݨائی اے۔ اونہاں دے ناں تے اک یونیورسٹی مغربی پنجاب وچ وی بݨائی گئی اے۔