ایویان کانفرنس
1933 تے 1941 دے درمیان نازیاں نے جرمنی نوں جوڈین رائن (یہودیاں توں پاک) کرنے دا ارادہ کيتا تے اس مقصد نوں حاصل کرنے دی خاطر اُنہاں نے یہودیاں دی زندگی نوں انتہائی مشکل بنا دتا تاکہ اوہ ملک چھڈنے اُتے مجبور ہوئے جاواں۔ 1938 تک تقریباً دیڑھ لکھ جرمن یہودی یعنی تقریباً پچیس فیصد، ملک توں فرار ہوچکے سن ۔ اُتے مارچ 1938 وچ آسٹریا دی جرمنی وچ شمولیت دے بعد ہور اک لکھ 85 ہزار یہودی نازی حکومت دے تحت آ گئے۔ کئی یہودیاں نوں دوسرے ملکاں وچ ٹھکانہ نہيں مل سکیا سی۔
کئی جرمن تے آسٹرین یہودیاں نے امریکا جانے دی کوشش کيتی لیکن اوہ داخلے دے لئی ضروری ویزا حاصل نہ کرسکے۔ باوجود اس دے کہ نومبر 1938 دے اُتے تشدد پوگروماں دی خبراں پوری دنیا وچ پہنچ گئی سن، امریکی عوام یہودی پناہ گزیناں نوں قبول کرنے دے لئی رضامند نہيں سن ۔ عظيم ڈیپریشن دے دوران کئی امریکی سمجھدے سن کہ پناہ گزین انہاں دے نال ملازمتاں دے لئی مقابلہ کرن گے تے ضرورت منداں دی مدد دے لئی قائم کردہ سماجی پروگراماں اُتے بجھ ثابت ہون گے۔
کانگریس نے 1924 وچ ہجرت کرنے والےآں دی تعداد اُتے پابندی لگا دتی جس دی وجہ توں مہاجرین دی تعداد محدود ہوگئی تے نسلی تے موروثی لیحاظ توں غیرمطلوبہ گروپاں دے خلاف امتیاز بتا جانے لگا۔ ایہ پابندیاں اس وقت وی قائم رہيں جدوں صدر فرینکلن ڈی روزویلٹ نے بڑھدے ہوئے سیاسی دباؤ دے جواب وچ پناہ گزیناں دے مسئلے دے حل دے لئی اک بین الاقوامی اجلاس بلوایا۔
1938 دے موسم گرما وچ فرانس دے اک تفریحی مقام ایویان وچ بتیس ملکاں دے اک وفد دا اجلاس ہويا۔ روز ویلٹ نے وزیر خارجہ جداں کسی اعلیٰ سطح دے افسر نوں ایویان نئيں بھیجیا؛ اس دے بجائے مائرن سی ٹیلر نے، جو اک کاروبار دا مالک تے روزویلٹ دا قریبی دوست سی، کانفرنس وچ امریکا دی نمائیندگی کيتی۔ نو دن دے اجلاس دے دوران، اک اک کرکے وفد دے ممبران نے پناہ گزیناں دے نال ہمدردی دا مظاہرہ کيتا۔ لیکن زيادہ تر ملکاں نے، جنہاں وچ امریکا تے برطانیہ شامل سن، ہور پناہ گزیناں نوں اجازت نہ دینے دے بہانے پیش کيتے۔
ایویان دے جواب وچ جرمن حکومت نے بہت خوش ہوئے کے کہیا کہ ایہ کِنّی "حیران کن" گل سی کہ دوسرے ملکاں جرمنی دے یہودیاں دے نال ہونے والے سلوک اُتے تنقید تاں کردے سن لیکن موقع ملنے اُتے کوئی وی اُنہاں نوں راستہ فراہم نئيں کرنا چاہندا سی۔
کچھ امریکیوں دی طرف توں بچےآں نوں بچانے دیاں کوششاں وی ناکام ہوگئی۔ ویگنر راجر دا بل خطرے وچ گھرے ہوئے ویہہ ہزار یہودی بچےآں نوں داخلہ دینے دی کوشش سی مگر اس دی وی 1939 تے 1940 وچ سینیٹ نے حمایت نہيں کيتی۔ امریکیوں وچ نسلی تعصب دا وی ہور پناہ گزیناں نوں داخلہ دینے دی ناکامی وچ وڈا ہتھ سی جس وچ امریکی محکمہ خارجہ دے افسران دے سام دشمن تصورات وی شامل سن ۔
اہم تواریخ
سودھو6 توں 15 جولائی 1938
=ایویان وچ پناہ گزیناں دی کانفرنس
سودھوجرمنی دے یہودی پناہ گزيناں دے مسئلے اُتے گل کرنے دے لئی بتیس ملکاں تے ریلیف تنظیماں دے نمائینداں دا اک اجلاس فرانس دے اک اسپا ٹاؤن، ایویان۔ لیس۔ بینز وچ ہويا۔ امریکا نے تمام ملکاں نوں اس مسئلے دا طویل المیعاد حل نکالنے دی ترغیب دی۔ اُتے امریکا تے دوسرے ملکاں اپنی امیگریشن دی پاپندیاں کم کرنے دے لئی رضامند نہيں سن ۔ زیادہ تر ملکاں ایہ سمجھدے سن کہ پناہ گزیناں دی تعداد پڑھنے دی وجہ توں ہور معاشی مشکلات پیدا ہاں گی۔ اک ہفتے دے بعد کانفرنس ختم ہوگئی۔ چھوٹے توں ملک جمہوریہ ڈومینک دے علاوہ کوئی وی ملک ہور پناہ گزیناں نوں قبول کرنے دے لئی تیار نہ سی۔ کانفرنس دے نتیجے وچ انٹرگورنمنٹل پناہ گزيناں دی کمیٹی قائم ہوگئی جو پناہ گزيناں دے مسئلے دا حل لبھن دے لئی کم کردی رہی۔
9 فروری 1939
سودھوامریکی کانگریس وچ محدود پناہ گزیناں دا بل پیش کيتا گیا
نیویارک توں ڈیموکریٹ سینیٹر رابرٹ ایف واگنر نے امریکی سینیٹ وچ پناہ گزیناں دی امداد دا بل، رابرٹ واگنرز پناہ گزيناں دی معاونت دا بل، پیش کيتا۔ اس بل وچ ، معمول دی امیگریشن دے علاوہ، اگلے دو سال دے دوران چودہ سال توں کم عمر دے ویہہ ہزار جرمنی پناہ گزیناں نوں امریکا وچ داخلے دی اجازت دینے دا مطالبہ کيتا گيا سی۔ اس بل نوں پنج روز بعد میسا چیوسٹ توں رپبلکن نمائیندہ ایڈیتھ نورس روجرز نے ایوان نمائیندگان وچ پیش کيتا۔ ملک بھر وچ خیراندی تنظیماں نے بل دی حمایت حاصل کرنے دے لئی جرمن پناہ گزین بچےآں دی حالت نوں مشتہر کرنا شروع کيتا۔ اُتے محدود ہجرت دی خواہاں تنظیماں نے اس بل دی شدید مخالف دی تے ایہ کہیا کہ پناہ گزين بچےآں دی وجہ توں امریکی بچے امداد توں محروم ہوجائيں گے۔ کئی ماہ دے مباحثے دے بعد، بل کمیٹی وچ پاس نہ ہوسکا۔ اس بل دے ذریعے ہزاراں جرمن یہودی بچےآں نوں پناہ ملنے والی سی۔
مئی 1939
سودھوبرطانوی حکومت نے فلسطین وچ ہجرت نوں محدود کردتا
1936 وچ فلسطین وچ برطانوی مینڈیٹ دے خلاف عرباں تے فلسطینیاں دی بغاوت تے عرب وچ جاری ہنگامےآں، خاص طور اُتے یہودیاں تے فلسطینیاں دی حیثیت دی وجہ توں ہونے والے ہنگامےآں دی وجہ توں برطانیہ دی مشرق وسطی توں متعلق خارجہ پالیسی وچ اک فیصلہ کن تبدیل آئی۔ 1939 دے قرطاس ابیض وچ ، برطانوی حکومت نے فلسطین دی آئیندہ حیثیت توں متعلق اپنی پالیسیاں دا اعلان کيتا۔ برطانیہ نے اک آزاد یہودی ریاست قائم کرنے دے خیال نوں مسترد کردتا تے فلسطین وچ آئیندہ یہودی امیگریشن نوں شدید طور اُتے محدود کردتا۔ برطانیہ دی پالیسی دے جواب وچ ، فلسطین وچ یہودی پناہ گزیناں دی غیرقانونی ہجرت ودھ گئی۔ برطانوی حکام نے انہاں غیرقانونی مہاجرین نوں پھڑ کر کیمپاں وچ بند کردتا۔ جنگ دے دوران، امیگریشن دی پالیسی دی شدت نوں کم کرنے دی کوئی وی کوشش نہيں کيتی گئی۔ یہودی امیگریشن اُتے لگائی گئی پابندیاں 1948 وچ اسرائیل دے قیام تک قائم رہيں۔