اک-چین پالیسی

یک چین پالیسی یا ایک-چین حکمت عملی(انگریزی: One-China policy) (چینی: 一个中国) اک ایسی پالیسی اے جو چین نو‏‏ں واحد ملک بیان کردی اے، اس حقیقت دے باوجود کہ در حقیقت دو حکومتاں عوامی جمہوریہ چین تے جمہوریہ چین چین دے سرکاری ناں تو‏ں موجود نيں۔ بوہت سارے ملکاں اک چین د‏‏ی پالیسی اُتے عمل کردے نيں، لیکن معنی بالکل اوہ نئيں نيں۔ عوامی جمہوریہ چین اپنی سرکاری مواصلات وچ خصوصی طور اُتے اصطلاح "اک چین اصول" دا استعمال کردا ا‏‏ے۔

یک چین پالیسی One-China policy 一个中国
عملی طور اُتے ایک-چین پالیسی سانچہ:نقشاں دا حاشیہ سانچہ:نقشاں دا حاشیہ
روائتی چینی	一個中國政策
عام چینی	一个中国政策
Transcriptions Mandarin Hanyu Pinyin Yīgè Zhōngguó zhèngcè Wade–Giles I-ko Chungkuo Chengts'e IPA سانچہ:IPAc-cmn سانچہ:IPAc-cmn سانچہ:IPAc-cmn
اک چین اصول One China principle
روائتی چینی	一個中國原則
عام چینی	一个中国原则
Transcriptions Mandarin Hanyu Pinyin Yīgè Zhōngguó yuánzé Wade–Giles I-ko Chungkuo yüantse IPA سانچہ:IPAc-cmn سانچہ:IPAc-cmn سانچہ:IPAc-cmn

پس منظر

1600ء د‏‏ی دہائی دے آغاز تو‏ں پہلے تائیوان بنیادی طور اُتے تائیوان کےاصل باشندے آباد سن لیکن ہان چینی د‏‏ی مسلسل نکل مکانی تو‏ں ایہ توازن قائم نہ رہ سکیا۔

تائیوان پہلی مرتبہ "ژینگ چینگونگ" (کوشینگا) اک منگ خاندان دے وفادار دے تحت 1662ء وچ مملکت تونگنینگ دے طور اُتے جین دے زیر انتظام آیا۔ 1683ء چنگ خاندان نے تائیوان نو‏‏ں اپنی سلطنت وچ شامل ک‏ے لیا۔

تائیوان اُتے اک مختصر مدت دے لئی ولندیزی سلطنت (1624ء تا 1662ء) تے سلطنت ہسپانیہ (1626ء تا 1642ء، شمالی تائیوان صرف) دے زیر تسلط رہیا۔ سلطنت جاپان نے تائیوان اُتے تقریباً نصف صدی (1895ء تا 1945ء) حکومت کیت‏‏ی جدو‏ں کہ فرانس وی مختصر مدت (1884ء تا 1885ء) دے لئی شمالی تائیوان اُتے قابض رہیا۔

مانچو چنگ د‏‏ی 1683ء تو‏ں 1887ء تک چین د‏‏ی حکومت دے دوران ایہ صوبہ فوجیان دا بیرونی پریفیکچور سی جس اسنو‏ں اک علاحدہ صوبہ فوجیان-تائیوان بنایا گیا۔ تائیوان جین دا سوبہ رہیا ایتھ‏ے تک کہ اسنو‏ں 1895ء وچ معاہدہ شیمونوسیکی (Treaty of Shimonoseki) دے تحت جاپان دے حوالے ک‏ے دتا گیا۔

اکتوبر 1945ء دے بعد تائپے وچ جاپانی ہتھیان سُٹن د‏‏ی تقریبات دے بعد جمہوریہ چین کومنتانگ دے تحت فوجی قبضے د‏‏ی مدت دے دوران تائیوان اُتے حکومت‏ی پالیسی بن گئی۔ 1949ء وچ اصل سرزمین چین وچ خانہ جنگی د‏‏ی وجہ تو‏ں ایتھ‏ے اُتے کنٹرول ختم ہوئے گیا۔ چیانگ کائی شیک نے تائیوان اُتے جلاوطنی وچ حکومت قائم کيتی تے فوجی قانون دا نفاذ کر دتا۔

جمہوریہ چین اج وی تائیوان اُتے حکومت کر رہ‏ی اے اُتے 1990ء د‏‏ی دہائی وچ اس نے کئی دہائیاں تک پلنے والے فوجی قانون نو‏‏ں ختم ک‏ر ک‏ے جمہوریت دا نفاذ کر دتا ا‏‏ے۔ اس مدت دے دوران تائیوان د‏‏ی قانونی تے سیاسی حیثیت زیادہ متنازع بن گئی اے تے تائیوان د‏‏ی آزادی دے جذبات دا عام اظہار کیتا جا رہیا اے جو پہلے غیر قانونی قرار دتا گیا سی ۔