اوغوز خان
اوغوز خاقان یا اوغوز خان تورک دے افسانوی تے نیم افسانوی خان سن کچھ تورک سبھیاچار اس افسانوی دا استعمال کردے نيں ترکی ترکمنستان آذربایجان خوارزم افغانستان دے ترکمان قارلوق غزنویان عثمانیان تیموریان زنگیان سلجوقیان بالکان عراق تے شام دے رہائشی اوہ اپنی نسلی آبادی تے ہور اوغوز ترکاں دی طرف توں استعمال کردہ سیاسی قنداں دے نظام دی وضاحت کردے نيں بوہت سارے وکھ وکھ نسخےآں وچ محفوظ کردہ داستان دے وکھ وکھ ورژن بوہت سارے زباناں وچ شائع کيتے گئے نيں جداں درج تھلے درج نيں روایت اکثر اوغوز نامہ دی داستان دا حقدار اے اوغوز خان دی افسانوی اک ایسی متعدد وکھ وکھ اصل داستاناں وچوں اک اے جو وسطی ایشیا دے تورک عوام وچ تقسیم کردی اے ایہ سب توں پہلے تیرہويں صدی وچ ریکارڈ کيتا گیا سی چودہويں صدی دے ناں توں گمنام یوویول عمودی سکرپٹ جو پیرس وچ محفوظ اے اس دا اک آجڑی اے جو شاید منگول فتح دے کہانیاں دے نال فٹ ہونے دے لئی پہلے ہی نظر ثانی دی جا رہی اے جداں کہ پال پیلیٹ نے دکھایا اے لیکن اس دے بعد تاغ خان دے بعد وچ اہمیت دی ترجیحات نئيں نيں کہ ترکی دے اسلام آباد دے طور اُتے تے مغلو (منگول) دا شمار اوغوز خان دے آبائی دے طور اُتے اے ابوالحسن غازی دے ستارہويں صدی دے ابتدائی چودہويں صدی دی راشدہ الدین دے پہلے ہی اسلامی تے منگولائزیشن (بعد فتح) دا نسبتاً تھلے لکھے اے لیکن انہاں دے کھاندے وچ اوغوز خان بوہتے اسلامی تے منگول روايتی تریخ وچ مکمل طور اُتے ضم اے ایہ ریکارڈ آدم توں نوح دی آبادی توں شروع ہُندا اے جو سیلاب دے بعد اپنے تن بیٹےآں نوں زمین اُتے دوبارہ گھلدا اے حام نوں ہندوستان سام نوں ایران بھیجیا گیا سی تے یافث یعک دریاواں دے کنارے چلے گے تے اٹھ بیٹےآں دا ناں سی تورک کھزر سکیلاب روس منگ چن کیمرئی تے تارخ جداں کہ اوہ مر گیا سی اس نے اپنی جانشین دے طور اُتے تورک قائم کيتی تورک عیسق کول اُتے آباد ہوئے تے انہاں دے چار بیٹےآں دے سب توں وڈے ترین تورکیک نے کامیاب کيتا اس دے بعد چار نسلاں جنہاں نے انہاں دے درمیان اپنی بادشاہی نوں تقسیم کيتا اوغوز خان تن دن دے لئی اوہ نرس نئيں کرن گے تے ہر رات اوہ اپنی ماں دے خواب وچ حاضر ہوئے تے اپنی ماں نوں مسلمان بننے دے لئی کہیا کردے دے اوہ اس دی چھاتی نوں نئيں چوساں گے جداں تک اوہ مسلمان نئيں ہون گیاں اس دی ماں نے مذہب تبدیل کيتا تے مسلمان ہو گئی ابو غازی نے لکھیا سی کہ قافلہ خان دے وقت توں یافث دے تورک عوام مسلمان نيں ایمان لیانے وچ کامیاب ہوگئے نيں اوغوز خان نے اسلامی عقیدہ نوں بحال کیتا!
اوغوز قریان نوں مارنے دے بعد اوہ اک قومی ہیرو بن جاندا اے اوہ چالیس بیٹےآں دے چالیس تورک سرداراں توں اک خاص یودقا بینڈ بناتے نيں اس طرح کلاں نوں اک نال جمع کردے نيں فیض وچ اوہ اس دے مالکاں نوں ایہ حکم دیندا اے !
‼️ماں تواڈا خان سردار ہاں آؤ سب تلواراں تے ڈھالاں لاں قادر مطلق (الہی طاقت) ساڈا نشان تے سرمئی بھیڑیا ساڈی (جنگ کيتی رانی) اڑان ہوئے گا ساڈے لوہے دے نیزے گھنے جنگل دی مانند پھیلے ہون گے ساڈے بہادر سمندراں تے دریاواں نوں عبور کردے ہوۓ دشمناں دا شکار کردے جاواں گے سورج ساڈا پرچم اے تے آسمان ساڈا خیمہ اے ‼️
اس دے بعد اوہ چار ہدایات دے خط بادشاہاں نوں گھلدے نيں تے کہندے نيں!
‼️ماں ترکاں دا خان ہاں تے وچ زمین دے چاراں کونےآں دا خان بناں گا وچ آپ دی اطاعت چاہندا ہوں‼️
التون خان (گولڈن خان) نے زمین دے سجے کونے اُتے اپنی اطاعت پیش کيتی لیکن کھبے کونے دے خان اورم (رومن) نے انکار کيتا اوغوز نے اورم خان دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا تے اپنی فوج نوں مغرب دی طرف لیایا اک رات بھوری رنگ دی کھل(جو تینگری دا اوتار اے )والا اک وڈا نر بھیڑیا روشنی وچ اس دے خیمے اُتے آیا اس نے کہیا اوغوز آپ اروم دے خلاف مارچ کرنا چاہندے نيں وچ آپ دی فوج دے سامنے مارچ کرنا چاہندا ہاں چنانچہ بھوری رنگ دا آسمانی بھیڑیا تورک فوج دے سامنے مارچ کيتا تے انہاں دی رہنمائی دی دونے فوجاں نے دریائے ایتیل (وولگا) دے نیڑے لڑائی لڑی اوغوز خان جنگ جِت گیا اس دے بعد اوغوز خان تے اس دے چھ بیٹےآں نے بھوری رنگ دے بھیڑیا دے نال راہنما بن دے ترکمنستان ہندوستان ایران مصر تے شام وچ مہم چلائی تے اوہ زمین دے چار کونےآں دا خان بن گیا اپنے بڑھاپے وچ اوغوز خان نے اک خواب دیکھیا اس نے اپنے چھ بیٹےآں نوں بلايا تے مشرق تے مغرب وچ بھیجیا اس دے وڈے بیٹےآں نوں مشرق وچ سنہری دخش ملیا اس دے چھوٹے بیٹےآں نوں مغرب وچ چاندی دے تن تیر ملے اوغوز خان نے سنہری کمان نوں تن ٹکڑےآں وچ توڑ دتا تے ہر اک نوں اپنے تِناں وڈے بیٹےآں گُن خان (خورشید) آئے خان (قمر) یِلدیز خان (ستارہ) نوں دتا اس نے کہیا میرے وڈے بیٹو اس کمان نوں لے لو تسيں کمان دی طرح ہو جاؤ گے تے اس دی طرح آسمان اُتے تیر چلا دو اس نے اپنے تِناں چھوٹے بیٹےآں گوک خان (آسمان) داگ خان (کوہ / پہاڑ) دنگیز خان (سمندر) نوں چاندی دے تن تیر دتے تے کہیا میرے چھوٹے بیٹو ایہ چاندی دے تیر لے لو کمان دے تیر چلدے نيں تے آپ تیر دی طرح ہوجاواں گے اس دے بعد اس نے اک آخری ضیافت وچ اپنی زمیناں اپنے بیٹےآں (گرے ایرو وڈے بیٹےآں) تے اوکس (تین تیر چھوٹے بیٹےآں) نوں دتے ابوغازی نسب دی علامتاں تمگا مہراں تے اونگون روح دی رہنمائی کرنے والے پرندےآں دی نشاندہی کردا اے ہور انہاں بیٹےآں تے انہاں دے چوویہہ بیٹےآں دی ضیافت وچ سیاسی درجہ بندی تے بیٹھنے دے نظم دی وی وضاحت کردا اے فیر اس نے کہیا!
‼️میرے بیٹےآں ميں نے بہت سفر کیہ ميں نے بہت ساری لڑائیاں دیکھی ميں نے بہت سارے تیر تے باڑے سُٹ دتے وچ بوہت سارے گھوڑےآں اُتے سوار ہويا ميں نے اپنے دشمناں نوں رلایا اے وچ اپنے دوستاں نوں مسکرایا ميں نے اپنا قرض خدا نوں ادا کيتا ہن وچ اپنی سرزمین توانوں دے رہیا ہاں‼️
سائنسی ادب وچ موڈون دا ناں عام طور اُتے تورک عوام دے اک مہاکاوی اجداد اوغوز خان دے نال منسلک ہُندا اے اس دی وجہ تورک و فارسی نسخےآں راشید الدین ہونڈیمیر ابوالغازی بہادر خان وچ چینی وسائل وچ موڈون سوانح حیات باپ تے بیٹے دے وچکار جھگڑا تے سابقہ کے قتل وچ اوغوز خاقان دی سیرت دی نمایاں مماثلت اے فتوحات دی سمت تے ترتیب وغیرہ اوغوز خان نوں بعض اوقات تمام تورک عوام دا افسانوی بانی تے اوغوز سب برانچ دا آباؤ اجداد سمجھیا جاندا اے اج وی اوغوز دی ذیلی شاخاں اوگوز خان دے افسانوی چھ بیٹےآں تے چوویہہ پوتاں دی ترتیب وچ درجہ بند نيں تریخ وچ ترکمان خانداناں نے اکثر ایہ کہہ کے بغاوت دی یا خودمختاری دا دعویٰ کيتا کہ انہاں دا درجہ اس قبائلی درجہ بندی وچ موجودہ خاندان توں ودھ اے اوؤز تے اوغوز خان اک عام مذکر ترکاں نوں دتے گئے ناں نيں جو اوغوز خان توں آندے نيں۔