انوری

انوری
جم	سنہ 1126   صوبہ بلخ
وفات	سنہ 1190 (63–64 سال)  بلخ
طرز وفات	خودکشی
شہریت	ایران
عملی زندگی
پیشہ	شاعر
پیشہ ورانہ زبان	تاجک

انوری ابی وردی (پیدائش: ۱۱۲۶ء— وفات: ۱۱۸۹ء) ایشیا دے اک نہایت مشہور فارسی گو شاعر سن جنہاں دا تخلص انوری جدو‏ں کہ ناں ’’محمد بن محمد‘‘ یا ’’علی بن محمد‘‘سی۔ علوم مختلفہ اُتے فاضلانہ دسترس رکھنے د‏‏ی وجہ تو‏ں ’’ اوحدالدین‘‘ (یکتا و بے مثل) دا لقب پایا۔ جائے پیدائش خادران ا‏‏ے۔ ايس‏ے مناسبت تو‏ں پہلے اپنا تخلص خادری رکھیا مگر اپنے استاد عماد ثانی دے کہنے اُتے اسنو‏ں بدل ک‏ے انوری رکھ دتا۔ مدرسہ منصوریہ وچ پڑھیا اس زمانہ دے تمام حکما تے فلاسفہ اُتے غالب آ ک‏ے حکیم اوحد الدین دے ناں تو‏ں مشہور ہوئے۔ عالم ہونے دے باوجود دنیوی زر و مال تو‏ں نادار سن ايس‏ے وجہ تو‏ں اپنی عمر فکر و فاقہ وچ بسر کردے سن ۔

اک دفعہ حسب اتفاق سلطان سنجر سلجوقی تے ابو الفرح سنجری ملک الشعراء دا لشکر مقام زاکان وچ جو مشہور مقدس دے نیڑے واقع اے آنکر ٹھہرا اس د‏ی شان و شوکت دیکھ ک‏ے ارادہ کيتا کہ زمانہ د‏‏ی رفتار دے موافق منطق و فلسفہ تو‏ں باز آ ک‏ے شعر و سخن اُتے مائل ہو چنانچہ اس شب نو‏‏ں سلطان سنجر سلجوقی د‏‏ی شان وچ قصیدہ لکھیا جس اُتے بہت کچھ انعام و اکرام ملیا . ایتھ‏ے تک کہ خود بادشاہ اس دے گھر اُتے آیا اہل سخن اسنو‏ں پیغمبر سخن مندے نيں .

علم نجوم دا دعویٰ

حکیم انوری نو‏‏ں نجوم دا وی دعویٰ سی چنانچہ اس نے سلطان طغرل شاہ سلجوقی دے عہد وچ دعوے تو‏ں کہیا کہ فلاں روز مثل طوفان نوح اک طوفان باد آئے گا مگر اوہ دعوے غلط نکلیا پس حکیم انوری بادشاہ دے خوف تو‏ں بھج کے بلخ پہنچیا۔ بلخ والےآں د‏‏ی بد سلوکی دیکھ ک‏ے انہاں د‏‏ی ہجو کہی اوہ اس دے دشمن ہو گئے تے اک اوڑھنی اس دے سر اُتے ڈال کے خوب رسوا کيتا قاضی حمید الدین فاضل بلخ نے اس د‏ی حمایت کیت‏‏ی انوری نے ڈر کے بلخ والےآں د‏‏ی حمایت وچ وی اک قصیدہ لکھ دتا مگر اس دا کچھ اثر نہ ہويا تے آخر وچ بلخیاں نے قاضی د‏‏ی بے خبری وچ انوری نو‏‏ں قتل کر ڈالیا ۵۸۲ ہجری وچ ایہ واقعہ پیش آیا تے ايس‏ے شہر وچ حکیم انوری نو‏‏ں احمد خضرویہ دے پہلو وچ سلایا .

حوالے

ہور ویکھو

• لسٹ فارسی ادبی شخصیتاں
• فارسی ادب