امتیازاحمد(کرکٹر)

امتیاز احمد

ذا‏تی معلومات
پیدائش	5 جنوری 1928(1928-01-05) لاہور، پنجاب، برطانوی ہندوستان
وفات	2016
بلے بازی	سجے ہتھ دے بلے باز
گیند بازی	سجے ہتھ دے آف بریک گیند بازی
حیثیت	وکٹ کیپر
بین الاقوامی کرکٹ
قومی ٹیم	پاکستان
پہلا ٹیسٹ (کیپ 5)	16 اکتوبر 1952  بمقابلہ  بھارت
آخری ٹیسٹ	16 اگست 1962  بمقابلہ  انگلستان
قومی کرکٹ
سال	ٹیم
1944–1947	شمالی بھارت
1945–1947	نارتھ زون (بھارت)
1947	پنجاب
1948–1949	پنجاب یونیورسٹی
1950	پاکستان یونیورسٹیز
1953–1964	کمبائنڈ سروسز
1960	راولپنڈی
1960	نارتھ زون (پاکستان)
1969–1972	پاکستان ائر فورس
کیریئر اعداد و شمار
مقابلہ ٹیسٹ فرسٹ کلاس میچ 41 180 رنز بنائے 2،079 10،393 بیٹنگ اوسط 29.28 37.38 100s/50s 3/11 22/45 ٹاپ اسکور 209 300* گینداں کرائیاں 6 277 وکٹ 0 4 بولنگ اوسط n/a 41.50 اننگز وچ 5 وکٹ 0 0 میچ وچ 10 وکٹ 0 n/a بہترین بولنگ 0/0 0/0 کیچ/سٹمپ 77/16 322/82
ماخذ: کرکٹ آرکائیو، 26 جون 2013

امتیاز احمد (1928–2016) پاکستان دی پہلی کرکٹ ٹیم دے کھلاڑیاں وچ شامل سن پاکستان دے سابق ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی تے کپتان سن ۔ اوہ 5 جنوری 1928ء نوں لاہور وچ پیدا ہوئے۔ ٹھیک ايسے تریخ تے سال پاکستان دے سابق وزیر اعظم ذو الفقار علی بھٹو نے وی دنیا وچ اکھ کھولی۔ امتیاز احمد نوں اس قدرِمشترک دا علم سی تے اوہ اس بارے وچ دوسرےآں نوں فخریہ انداز وچ دسیا کردے سن ۔اُنہاں نے پاکستان دی طرف توں 41 ٹیسٹ میچز کھیلے تے 2000 توں زیادہ رنز بنائے۔ اوہ پاکستان کےپہلے ٹیسٹ وکٹ کیپر سن ۔ اُنہاں نے رانجی ٹرافی وی کھیلی۔

امتیاز احمد ٹیسٹ کرکٹ دی تریخ وچ ڈبل سنچری بنانے والے پہلے وکٹ کیپر سن، انھاں نے سال1955ء وچ نیوزی لینڈ دے خلاف لاہور وچ ایہ اعزاز حاصل کيت‌ا  تاں نال ہی اوہ ڈبل سنچری کرنے والے پہلے پاکستانی بلے باز وی بن گئے۔1951ء وچ انڈین پرائم منسٹر الیون دی طرف توں کھیلدے ہوئے انھاں نے بمبئی وچ دولت مشترکہ دی ٹیم دے خلاف 300 رنز بنائے تے فرسٹ کلاس کرکٹ وچ کِسے غیر ملکی ملکی ٹیم دے خلاف ٹرپل سنچری کرنے والے برصغیر دے پہلے بیٹسمین بنے۔ 1952ء وچ انڈیا دے خلاف پاکستان کرکٹ ٹیم نے اپنی تریخ دا پہلا ٹیسٹ کھیلا تاں وہ  ٹیم وچ شامل سن ۔ اوہ اگلے دس برس تک قومی ٹیم دے اہ‌م رکن رہے اوہ پاکستان ٹیم دے پہلے 42 ٹیسٹ میچاں وچ اک دے سوا تمام وچ ٹیم دا حصہ رہے۔ 1954ء وچ اوول ٹیسٹ وچ پاکستان نے تاریخی فتح حاصل کيتی۔ اس میچ وچ انھاں نے فضل محمود دی گینداں اُتے ست کھلاڑیاں نوں وکٹ دے پِچھے شکار کيت‌ا۔ انہاں نے چار ٹیسٹ میچاں وچ قومی ٹیم دی قیادت وی کيتی۔

امتیاز احمد دی اولین ٹیسٹ سیریز وچ ملی جلی کارکردگی رہی۔57 رنز دی اک اننگز انہاں دے کھاتہ وچ درج ہوئی فیر اگلی سیریز وچ انگلینڈ دے خلاف وی اوول دے ٹیسٹ وچ ست کیچز لےکر فتح وچ معاون بنے 1955ء وچ بھارت دے دورہ پاکستان وچ لاہور دے مقام اُتے 55 تے پشاور وچ 69 رنز بنا کے انہاں نے اپنے انتخاب نوں درست ثابت کيت‌ا اگلی سیریز نیوزی لینڈ دے خلاف سی جتھے امتیاز احمد نوں ڈبل سنچری بنانے دا اوہ اعزاز ملیا جو شاید ہی کدی ٹُٹ سکے کیونجے پاکستان دی طرف توں کِسے وکٹ کیپر دی ایہ پہلی ڈبل سنچری سی اس دے بعد ویسٹ انڈیز دے خلاف کنگسٹن وچ 122 رنز بہت خوبصورت سن ایہی نئيں بھارت دے خلاف 135 ہور انگلینڈ دے خلاف 86 تے 98 وی نمایاں سن 1962ء وچ نیوزی لینڈ دے خلاف انہاں نے اپنا آخری ٹیسٹ کھیلا اُتے فرسٹ کلاس تک انہاں دا سفر 1972 ء تک جاری رہیا

امتیاز احمد دی بیٹنگ دی خاص گل انہاں دا بے جگری توں کھیلنا سی۔ اوہ کِسے بولر نوں اپنے اُتے حاوی نہ ہونے دیندے تے نیچرل انداز وچ بیٹنگ کردے۔ پاکستان کرکٹ ٹیم دے سابق کپتان جاوید برکی دی رائے اے کہ انھاں نے شاٹ پچ گینداں اُتے امتیاز احمد توں زیادہ عمدگی توں کِسے نوں بیٹنگ کردے نئيں دیکھیا۔ دہشت دی علامت ویزلے ہال دی بولنگ دا جس بے خوفی  توں انھاں نے لاہور وچ 1959ء وچ مقابلہ کيت‌ا، اس نے ممتاز بیٹسمین ماجد خان نوں وی متاثر کيت‌ا۔ویزلے ہال نے اپنی کتاب ''Pace Like Fire'' وچ امتیاز احمد دے کھیل دی تعریف کيت‌ی اے۔ 1958 ءماں ویسٹ انڈیز دے خلاف برج ٹان ٹیسٹ وچ 91 رنز دی اننگز نوں اوہ کیریئر دی سب سے  یادگار اننگز قرار دیندے سن، جس وچ انہاں دے بقول، اوہ ایل بی ڈبلیو نئيں سن لیکن امپائر دے غلط فیصلے دی وجہ توں انھاں پویلین واپس لُٹنا پيا۔اس سیریز وچ انھاں نے سنچری وی بنائی امتیاز احمد تماشائیاں دے محبوب کھلاڑی سن جو انہاں دا جارحانہ کھیل دیکھنے خاص طور اُتے گراؤنڈ دا رخ کردے۔

امتیاز احمد دی شخصیت دا مرکزی حوالہ کرکٹ اے۔ اس کھیل وچ انہاں دے کارنامےآں دے حوالے توں بہت کچھ لکھیا جائے گا۔ ہن اسيں انہاں دی شخصیت دے اس رخ اُتے گل کردے نيں جس توں متعلق  بوہت گھٹ لوک جاندے نيں۔امتیاز احمد نوں پاکستانی ٹیسٹ کرکٹراں وچ ایہ امتیاز حاصل اے کہ انہاں دا شعری مجموعہ میرے شعر دے ناں توں سامنے آ چکيا اے۔ غالبا اوہ واحد پاکستانی ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی نيں جنہاں دی شاعری دی کتاب اے۔ انہاں دی شاعری وچ محبوب توں لگاوٹ دا ذکر وی اے، اس دی بے اعتنائیاں دا شکوہ وی تے اسنوں کھو دینے دے اندیشے  ایہ سچ مچ تعجب تے مسرت دی گل اے کہ امتیاز احمد نہ صرف کرکٹ دے میدان دا ہیرو اے بلکہ اوہ گلستان شاعری دا وی اک خوش رنگ تے مہکتا پھُل اے ۔اس دا صحت مند جسم جے اک طرف کھیل دے میداناں وچ طناباں کھچ دیندا اے تاں دوسری طرف اس دا صحت مند دماغ اپنے شعور تے فکر دی قندیلاں توں پاکستان دی ادبی فضا نوں وی جگمگا دیندا اے۔

معروف مزاح نگار شوکت تھانوی نے امتیاز احمد دی شاعری اُتے نہایت پرلطف مضمون لکھیا جو انہاں دی کتاب نمک مرچ وچ شامل اے۔ شوکت تھانوی نے کرکٹ اُتے اپنے اک مضمون وچ کرکٹ توں لوکاں دی دلچسپی دا نقشہ نہایت پرلطف اسلوب وچ کھِچیا اے۔ اک ڈاکٹر صاحب مریضاں توں بے نیاز کمنٹری سن رہے نيں۔ امتیاز احمد دے آو ٹ ہونے دا سن کر اوہ اداس  ہوئے جاندے نيں۔ یکا یک مطب وچ شور اٹھا آٹ تے ڈاکٹر صاحب  نے بچے دی نبض اس طرح چھڈ دتی گویا ايسے دی وجہ توں امتیاز آٹ ہويا اے تے اس طرح سر جھکا کر بیٹھ گئے گویا خود انہاں دا ذاتی حادثہ ہوئے گیا اے۔ کچھ دیر تک امتیاز دے آو ٹ ہونے دا سوگ منا کر فیر میرے بچے دی طرف متوجہ ہوئے تے اس دی نبض دی طرف ہتھ جو ودھایا تاں ميں نے فیر اس دا حال سنانا شروع کيت‌ا۔پرساں اس نے ایہ بدپرہیزی دی اے کہ اسيں سب توں چھپا کر دہی وڈے کھا لئی۔وڈا جم کر کھیل رہیا سی تے نہایت اچھے اچھے ہتھ دکھائے اس نے۔ جے تھوڑی دیر تے آٹ نہ ہُندا تاں کھیل دا نقشہ ہی بدل جاندا۔ماں ڈاکٹر صاحب دا منہ دیکھدا رہ گیا جو بچے دی نبض ہتھ وچ لئی امتیاز دا طبی معائنہ فرما رہے سن شاعر دی حیثیت توں امتیاز احمد دا ادب توں براہ راست واسطہ اے لیکن انہاں دا ذکر ادبی تحریراں وچ وی آیا اے۔

سفر نامہ نگار تے نامور ادیب مستنصر حسین تارڑ دے ناول راکھ وچ وی امتیاز احمد دا حوالہ آیا اے جس توں معلوم ہُندا اے کہ بچےآں تے  نوجواناں وچ انہاں دی گوڈا ٹیک شاٹ کس قدر مشہور تھی۔راکھ توں اک ٹکڑا ملاحظہ کرن:ان دناں امتیاز احمد دا گوڈا ٹیک سٹائل لاہوریاں وچ بے حد مقبول سی۔ گیند کِسے قسم دی ہُندی باغ جناح وچ کرکٹ دے شائقین گوڈا ٹیک دے نعرے لگاندے تے امتیاز احمد انہاں نعراں دے سحر وچ آگر گھٹنا ٹیک کر بلا گھما دیندے۔جے گیند بلے کوچھو جاندی تاں شاندار لیگ گلانس ہوئے جاندی ورنہ اکثر ایل بی ڈبلیو ہوئے کے موصوف ٹھنڈے ٹھنڈے پویلین وچ واپس آجاندے۔ادھر لکشمی مینشن وچ وی ایہی سٹائل فالو کيت‌ا جاندا سی۔ گیند جے آف اُتے جا رہی اے لیکن بیٹسمین گھٹنا ٹیک کر اسنوں لیگ اُتے ہی کھیلنے دی کوشش کر رہیا اے ۔دلچسپ گل اے کہ باغ جناح ہی وچ کرکٹ کھیلدے ہوئے، مستنصر حسین تارڑ دے بچپن دی اک تصویر فیس بک اُتے اساں دیکھی، جس وچ اوہ گوڈا ٹیک کر امتیاز احمد بننے دی کوشش کردے نظر آندے نيں۔امتیاز احمد نے اردو وچ کرکٹ کوچنگ دے ناں توں بھی  کتاب لکھی جس وچ انھاں نے کرکٹ سکھانے توں متعلق اپنے خیالات آسان پیرائے وچ بیان کیتے نيں اُنئيں 1966ء وچ تمغا حسن کارکردگی دتا گیا۔

امتیاز احمد نے پاکستان دی کرکٹ ٹیم کےنال نال تقسیم ہندوستان توں پہلے مغربی ہندوستان دی طرف توں فرسٹ کلاس کرکٹ کھیلی بعد وچ پاکستان ائیر فورس، پنجاب تے سروسز دی طرف توں وی میداناں وچ اپنے جوہر دکھاندے رہے 31دسمبر 2016ء نوں 85 سال 361 دن دی عمر وچ انہاں دا انتقال ہويا انہاں دے اک چھو ٹے بھائی افتخار احمد (پیدائش 15 جون 1913ء ) فرسٹ کلاس میچاں تک ریفری دے فرائض ادا کردے رہے تے اس وقت انہاں دی عمر 96 برس توں تجاوز کرچک‌ی اے ۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• کرک انفو اُتے کھلاڑی دا پروفائل
• امتیاز احمد کرکٹ آرکائیو اُتے پروفائل

پیشرو فضل محمود

پاکستان قومی کرکٹ ٹیم دے کپتان 1962

جانشین جاوید برکی