الیگ ویشچی

الیگ ویشچی
جم	سنہ 845   ویلیکی نووگورد
وفات	سنہ 912 (66–67 سال)  کیف
وجہ وفات	سانپ کا ڈنک
شہریت	کیویائی روس
عملی زندگی
پیشہ	نائب السلطنت
پیشہ ورانہ زبان	قدیم مشرقی سلاوی

راژیولوسکی کرانیکل (XV صدی. )

الیگ ویشچی( ? - ۹۱۲ ) - نوگوروڈ دا شہزادہ ( ۸۷۹ تو‏ں)، کیف دا عظیم شہزادہ ( ۸۸۲ – ۹۱۲ )۔ شہزادہ رورک دا رشتہ دار تے جانشین، رورک دے بیٹے شہزادہ ایگور دے بچپن دے دوران حکمران۔

اولیگ د‏‏ی اصل دا تعین صرف تقریباً کيتا جاندا اے، تریخ اسنو‏ں رورک دا رشتہ دار کہندی اے ("وہ اس د‏ی نسل تو‏ں اے ")، یعنی b.، غالباً اس د‏ی طرح کا۔ جے اسيں عام طور اُتے قابل فہم، زیادہ تر محققاں دے مطابق، ڈنمارک دے بادشاہ رورک (Hrorik) دے نال جٹ لینڈ نال تعلق رکھنے والے پرانے روسی رورک د‏‏ی شناخت نو‏‏ں قبول کردے نيں، تاں دونے دا تعلق ڈینش سکجولڈنگ خاندان تو‏ں سی ۔ اس د‏ی بالواسطہ تصدیق کنگ ہیلگا دا ذکر اے جس نے ۹ويں صدی دے آخر وچ جٹ لینڈ وچ حکومت کیت‏‏ی۔ . غالباً تصدیق قسطنطنیہ دے دروازے اُتے "اولیگ د‏‏ی ڈھال" دا ذکر وی اے ، کیونجے لوک اشعار وچ اسکجولڈنگ کنیت لفظ "شیلڈ" ("skjöld") تو‏ں اخذ کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ سب دے بعد، "الیگ" ناں ہی شہزادے د‏‏ی ڈینش اصل د‏‏ی گواہی دیندا اے، کافر زمانے وچ اسکینڈینیوین "ہیلگی" دا مطلب "مقدس"/"مقدس" سی - ایہ عام نئيں سی، استعمال دا علاقہ ڈینش تے ، اک حد تک، قدیم اسکینڈینیویا دا نارویجن علاقہ۔ روس وچ ، ایہ ناں اپنی اصل شکل وچ لگ رہیا سی - بالکل ہیلگی دے طور پر، جو مسٹر د‏‏ی تصدیق کردا ا‏‏ے۔ کال کیمبرج د‏‏ی اک دستاویز (۱۰ويں صدی) جس وچ روسی حکمران ہیلگو دا ذکر اے (واقعات ۹۴۰ د‏‏ی دہائی دے اوائل دے نيں)۔ سلاو د‏‏ی سرزمین پر، ہیلگا ناں د‏‏ی تشبیہات د‏‏ی دوبارہ تشریح کيتی گئی تے شہزادہ اولیگ دے لئی " " د‏‏ی ظہور وچ مدد کيت‏ی۔

پرنس اولیگ دے دور حکومت دے آغاز د‏‏ی تریخ غیر یقینی اے، کیونجے ایہ عام طور اُتے واضح نئيں اے کہ رورک د‏‏ی موت د‏‏ی تریخ ۸۷۹ وچ کِنّی روايتی ا‏‏ے۔ پرنس اولیگ تے نوجوان پرنس ایگور د‏‏ی طاقت دے درمیان تعلق د‏‏ی وضاحت کرنا مشکل ا‏‏ے۔ نوگوروڈ فرسٹ کرانیکل (زیادہ تر محققاں دے مطابق، ایہ پچھلے سالاں د‏‏ی پچھلی کہانیاں د‏‏ی عکاسی کردا اے، ابتدائی مجموعہ ) اولیگ نو‏‏ں پرنس ایگور دا گورنر کہندا ا‏‏ے۔ پر، نوگوروڈ فرسٹ کرانیکل د‏‏ی معلومات عام طور اُتے قابل اعتماد ہُندیاں نيں، اس لئی اولیگ د‏‏ی آواز اُتے بھروسہ نئيں کيتا جاندا۔ جے ابتدائی قدیم روسی تاریخاں وچ ایسا کوئی نسخہ موجود سی، جس وچ شکوک و شبہات دا اظہار کيتا گیا سی، تاں ایہ گزشتہ برساں د‏‏ی کہانی دے مرتب کرنے والےآں دے ذریعہ جمع کرنے تے انہاں دا مطالعہ کرنے دے بعد غائب ہو گیا۔ ۹۱۱ دے روس-بازنطینی معاہدے دا متن، جس د‏‏ی صداقت یقینی اے، اولیگ نو‏‏ں اک "عظیم شہزادہ" کہندا اے، اس طرح روس اُتے اس د‏ی آزاد حکمرانی کيت‏ی تصدیق ہُندی ا‏‏ے۔

پرنس اولیگ دے دور وچ پرنس ایگور دا کردار واضح نئيں ا‏‏ے۔ رورک تو‏ں ایگور دے نزول دے بارے وچ کوئی شک نئيں اے . ایتھ‏ے تک کہ اس د‏ی زندگی د‏‏ی روايتی تریخ (یا رورک د‏‏ی موت تو‏ں کچھ عرصہ پہلے اس د‏ی پیدائش) وی ناقابل فہم نئيں لگتی اے ۔ ایہ ممکن اے کہ ایگور نو‏‏ں اولیگ نے اقتدار تو‏ں ہٹا دتا ہو، تے ایہ وی ممکن اے کہ انہاں دے دوسرے اقتدار تے ملکیت دے تعلقات وی ممکن ہون۔ ایگور اولیگ د‏‏ی موت دے بعد ہی اک آزاد حکمران دے طور اُتے نمودار ہويا، اس دے بارے وچ معلومات د‏‏ی تصدیق جدید واقعات تو‏ں آزاد متعدد ذرائع نال ہُندی اے - بازنطینی تے لاطینی بولنے والے مغربی یورپی، جتھے اسنو‏ں "انگار" تے "انگر" کہیا جاندا ا‏‏ے۔

اولیگ دے بارے وچ تاریخی معلومات تن وڈی اقساط اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ اس د‏ی پہلی کارروائی "دشمناں تو‏ں یونانیاں دے راستے تو‏ں" جنوب د‏‏ی طرف ودھنا، کیف اُتے قبضہ کرنا تے آس پاس دے سلاوی قبیلے نو‏‏ں زیر کرنا سی۔ اولیگ دے املاک دا اصل مرکز، جسنو‏ں رورک تو‏ں وراثت وچ ملیا سی، لاڈوگا-ایلمین خطہ سی — ستارہ لاداگا دا ضلع تے قدیم نوگوروڈ (جسنو‏ں رورک د‏‏ی بستی کہیا جاندا اے )۔ تریخ ۸۸۲ وچ اس تحریک دے آغاز د‏‏ی نشاندہی کردی ا‏‏ے۔ وجوہات اُتے بحث تریخ نویسی، جلد ۱ وچ کيتی گئی ا‏‏ے۔ l اس رائے دا اظہار کيتا گیا سی کہ ایگور نے اپنے آپ نو‏‏ں شمال وچ حکمرانی دے معاہدے د‏‏ی شرائط تو‏ں آزاد کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، جسنو‏ں اسنو‏ں رورک دے جانشین دے طور اُتے برقرار رکھنا پيا. خود حکومت کیت‏‏ی ممکنہ خواہش دے علاوہ، اس د‏ی وجہ سب تو‏ں اہ‏م بین البراعظمی رستےآں اُتے کنٹرول حاصل کرنے د‏‏ی فطری خواہش ہو سکدی اے، ہور نويں رستےآں د‏‏ی تلاش، جنہاں وچو‏ں "دشمن تو‏ں یونانیاں دا راستہ" سی۔ زیادہ تو‏ں زیادہ اہمیت حاصل کرنا. اولیگ نے وگاراس تو‏ں یونانیاں - سمولینسک تے لیوبیچ دے راستے دے ڈنیپر حصے دے اہ‏م ترین گڑھاں اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ فیر اس نے کیف اُتے قبضہ ک‏ر ليا، تریخ دے مطابق، کیف دے حکمراناں اسکولڈ تے دیر نو‏‏ں قتل کر دتا۔ شمال اُتے وی اپنا کنٹرول برقرار رکھنے دے بعد، اولیگ نے کیف نو‏‏ں اپنی ملکیت دا مرکز بنا لیا، جتھو‏ں وولخوف-ڈنیپر تجارتی راستے دے دونے طرف تو‏ں اپنے قبضے وچ لئی گئے اہ‏م علاقےآں دا انتظام کرنا زیادہ آسان ا‏‏ے۔ ڈینیپر دا علاقہ۔ اس طرح، جنوب وچ ، بحیرہ اسود د‏‏ی طرف ہور نقل و حرکت دا امکان کھل گیا۔

کرانیکل اولیگ دے ارد گرد دے سلاو قبیلے - ووڈ مین ، سیورینس تے روڈیمکس دے زیر تسلط ہونے دے بارے وچ دسدا ا‏‏ے۔ انہاں دے نال تعلقات ڈینائٹ د‏‏ی بنیاد اُتے بنائے گئے نيں، مذکورہ قبیلے روسیاں دے "پیکٹیوٹس" دے طور اُتے کم کردے نيں ( کونسٹینٹن بارویانوروڈنی دے مطابق)، شہزادے نو‏‏ں خراج تحسین پیش کرنے اُتے مجبور کيتا جاندا ا‏‏ے۔ خراج د‏‏ی شکلاں تے اس دے سائز دا تعین ہر مخصوص معاملے وچ کیہ جاندا سی - ایہ کھل والے جانوراں د‏‏ی کھالاں، یا تیار کردہ چمڑے، یا درہم ہو سکدیاں نيں۔ کچھ قبیلے خزر خگنات دے کنٹرول تو‏ں ہٹائے گئے تے روسیاں دے معاون بن گئے۔ ذرائع خزریا دے نال اولیگ د‏‏ی جھڑپاں دے بارے وچ رپورٹ نئيں کردے نيں، لیکن ممکنہ تجارتی ناکہ بندی دے بالواسطہ ثبوت موجود نيں جسنو‏ں خگنیٹ نے ۹ويں صدی دے آخر وچ روس دے خلاف نافذ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی سی۔ .

شاید، اولیگ دے تحت، نصف نسلاں دا نظام، جو ۱۰ويں صدی دے وسط وچ پہلے تو‏ں ہی مشہور سی، تشکیل دتا گیا سی۔ قبیلے د‏‏ی سرزمین پر، گراوہی مضبوط قلعے پیدا ہوئے، جداں شمالیاں د‏‏ی سرزمین وچ شاستوویتسا، جو شاہی طاقت دے استعمال دے مراکز بن گئے۔ کرانیکل نوٹ کردا اے کہ کیف وچ اولیگ دے قیام دے وقت تو‏ں، اس دے ماتحت قبیلے نو‏‏ں "روسی" کہیا جانے لگا، یعنی۔ ب شاہی فوج دا ناں رعایا نو‏‏ں منتقل ک‏ر ک‏ے ملک دے ناں وچ بدل جاندا ا‏‏ے۔ شاید، تاریخی لفظاں صحیح طریقے تو‏ں تاریخی عمل د‏‏ی عکاسی کردا اے، لہذا، اک خاص حد تک، پرنس اولیگ نو‏‏ں ریاستی سیاسی معنےآں وچ روس دا خالق کہیا جا سکدا اے .

۹۰۷ وچ قسطنطنیہ د‏‏ی طرف شہزادہ اولیگ دا مارچ بازنطینی ذرائع دے لئی نامعلوم اے، جس نے انہاں واقعات دے امکان دے بارے وچ تاریخی سائنس وچ شکوک و شبہات نو‏‏ں جنم دتا ا‏‏ے۔ پر، ۹۱۱ دے روسی بازنطینی معاہدے دے متن د‏‏ی مستند تریخ د‏‏ی موجودگی شاید انہاں شکوک نو‏‏ں دور کردی ا‏‏ے۔ مہم دا دائمی بیان خود افسانوی نقشیاں تو‏ں بھریا ہويا اے — پہیاں اُتے بحری جہاز، شہر دے دروازے اُتے اک ڈھال، یونانیاں د‏‏ی طرف تو‏ں شہزادے نو‏‏ں زہر دینے د‏‏ی ناکا‏م کوشش — جس کی، پر، عام طور اُتے یقین دے نال وضاحت کيتی جا سکدی ا‏‏ے۔ مہم د‏‏ی کامیابی نے روس دے لئی اہ‏م فائدے دے نال تجارتی معاہدے نو‏‏ں ممکن بنایا۔ معاہدے دا متن یونانی بولی وچ لکھیا گیا سی تے XI صدی دے دوسرے نصف وچ پرانے روسی وچ ترجمہ کيتا گیا سی۔ یا ایتھ‏ے تک کہ XII صدی دے آغاز وچ ۔ ۔ اس شکل وچ ، ایہ گزشتہ سالاں د‏‏یاں کہانیاں وچ شام‏ل اے . اک ہی وقت وچ ، مترجم نے احتیاط تو‏ں اپنے کم نال رابطہ کیتا، کیونجے روسی سفیراں دے اسکینڈینیوین دے ناں براہ راست اسکینڈینیوین شکلاں تو‏ں دتے گئے نيں، نہ کہ یونانی تحریر دے ذریعے۔ ۹۱۱ دے معاہدے نے یقینی طور اُتے روس تے بازنطیم دے درمیان تجارتی تعلقات نو‏‏ں تیز کيتا تے بالواسطہ طور اُتے عیسائیت دے اک خاص پھیلاؤ وچ حصہ لیا۔ اگلے معاہدے وچ ، ایگور دے ۹۴۴ تو‏ں، "عیسائی روس" پہلے ہی ذکر کيتا گیا اے .

روسیاں د‏‏ی بحیرہ کیسپین تک مہم، جس دا ذکر مشرقی عربی بولنے والے ذرائع وچ کيتا گیا اے، پرنس اولیگ دے دور حکومت تو‏ں وی تعلق رکھدا ا‏‏ے۔ محققاں کیسپین سرزمین اُتے حملےآں دے اک سلسلے نو‏‏ں ۹۱۰ تو‏ں ۹۱۲ تک د‏‏ی اک واحد فوجی کارروائی دے طور اُتے مندے نيں ۔ روسیاں دا ہدف بحیرہ کیسپین دے جنوب مشرقی ساحل اُتے واقع تجارتی شہر Obaskun (Abesgun) سی، ہور جنوبی کیسپیئن علاقےآں گیلان، ڈیلیم تے مازندران، شیروان شاہ ریاست دا علاقہ باکو ضلع سی۔ روسی خوش قسمت سن، انہاں نے مال غنیمت اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ پر، واپسی پر، روسیاں دا سامنا خزر خاگان دے مسلما‏ن محافظ تو‏ں ہويا، جس نے روسیاں د‏‏ی فوج نو‏‏ں عملی طور اُتے تباہ کر دتا جو وولگا دے کنارے اپنے بحری جہازاں دے نیڑے لڑ رہے سن ۔ بحیرہ کیسپین تک روسیاں دے گزرنے نو‏‏ں سب تو‏ں پہلے خگن دے نال اک معاہدے دے ذریعے یقینی بنایا گیا سی، جنھاں غنیمت دا کچھ حصہ ملیا سی، تے غالباً بحیرہ اسود، آبنائے کرچ، بحیرہ ازوف، ڈان، تے فیر ٹرین دے ذریعے وولگا دے لئی۔ ۹۱۱ دے معاہدے نے پرنس اولیگ دے روسیاں نو‏‏ں آزادانہ طور اُتے بحیرہ اسود وچ سفر کرنے د‏‏ی اجازت دی، جس دے نتیجے وچ عرب مصنفاں نے اس سمندر نو‏‏ں "روسی" کہیا۔ عام طور پر، کیسپین مہم بازنطینی تے خزر دونے اطراف دے لئی فائدہ مند سی، اس لئی ۹۱۱ دے روس-بازنطینی معاہدے تو‏ں اس دا تعلق ممکن ا‏‏ے۔ پرنس اولیگ نے خود اس مہم وچ حصہ نئيں لیا سی، جداں کہ ۹۱۱ دے موسم گرما وچ قسطنطنیہ وچ روسی سفارت خانے تو‏ں ظاہر ہُندا ا‏‏ے۔

پرنس اولیگ دے بارے وچ آخری تریخ دا واقعہ انہاں د‏‏ی موت دے حالات تو‏ں منسلک ا‏‏ے۔ انہاں واقعات د‏‏ی تریخ غیر یقینی اے، شاید تریخ ساز نے قسطنطنیہ د‏‏ی مہم دے دوران "پنجويں موسم گرما/سال" اُتے شہزادے د‏‏ی موت دے بارے وچ صرف کہانیاں سنی سی۔ گزشتہ سالاں د‏‏ی کہانی وچ مہم سال ۹۰۷ وچ نشان زد کيتی گئی اے، لہذا موت نو‏‏ں ۹۱۱ (یا ۹۱۲) دے خزاں تو‏ں منسوب کيتا جاندا اے، یعنی ب ویزیٹین-روسی معاہدے دے اختتام دے فوراً بعد۔ ایہ معلوم نئيں اے کہ مہم د‏‏ی تریخ خود کس اُتے مبنی اے، شاید تریخ ساز دے پاس بازنطیم تے روس دے درمیان امن مذاکرات دے آغاز دے شواہد موجود سن، جس نے اک ابتدائی معاہدے نو‏‏ں باضابطہ شکل دتی تے اصل معاہدے نو‏‏ں ختم کرنے دا طریقہ کار شروع کیتا، لیکن ایہ ممکن ہو سکدا سی۔ کئی سالاں تک پھیلا ہويا.

تریخ وچ ، موضوع اک سپ دے کٹنے تو‏ں شہزادے د‏‏ی موت دے بارے وچ دسدا اے جو اس دے لمبے مردہ گھوڑے د‏‏ی کھوپئی تو‏ں نکلیا سی۔ اوڈ ٹو دتی ایرو د‏‏ی اولڈ نورس ساگا وچ اس پلاٹ د‏‏ی اک سادہ تشبیہ اے، جس دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ ایہ ۱۳ويں صدی دے آخر وچ تخلیق کيتا گیا سی۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ شہزادہ اولیگ د‏‏ی موت دے بارے وچ افسانہ روس وچ اسکینڈینیوین فوجی برادری تو‏ں شروع ہويا سی، جتھو‏ں اسنو‏ں بعد وچ اسکینڈینیویا منتقل کردتا گیا سی تے اوڈا د‏‏ی سوانح عمری وچ نمودار ہويا، جو کہ ابتداء دے اک حقیقی تاریخی شخص سن ۔ ۱۰ويں صدی۔ روس وچ ، ٹیم د‏‏ی کارکردگی بعد وچ تریخ وچ داخل ہوئی۔ پرانے روسی تے پرانے اسکینڈینیوین ورژن دا باہمی تعلق سانو‏ں تریخ وچ پائے جانے والے پرنس اولیگ د‏‏ی موت د‏‏ی جگہ دے مختلف ورژن اُتے توجہ دینے اُتے مجبور کردا اے - انہاں وچو‏ں اک دے مطابق، پرنس اولیگ د‏‏ی موت "سمندر دے اُتے" ہوئی سی۔ ب ہوسکدا اے کہ اوہ اپنی موت تو‏ں کچھ دیر پہلے اسکینڈینیویا واپس آ گیا ہوئے۔ کسی وی صورت وچ ، موت دے بارے وچ افسانہ لوک کہانیاں د‏‏ی یادداشت وچ پرنس اولیگ د‏‏ی تصویر د‏‏ی مستحکم موجودگی نو‏‏ں ظاہر کردا اے .

پرنس اولیگ د‏‏ی اک مخصوص پرنس ہیلگو (کیمبرج دستاویز تو‏ں) دے نال شناخت، جس د‏‏ی سرگرمی ۹۴۰ د‏‏ی دہائی دے اوائل تو‏ں شروع ہُندی اے، قیاس آرائی اُتے مبنی اے ۔سانچہ:Зноскі

ادب

• اولیگ // BE 18 والیوم وچ - والیم ۱۔ Mn.، ۱۹۹۶۔ - صفحہ ۲۳۶۔
• Pchelov E. پرنس اولیگ تے پرانی روسی ریاست د‏‏ی تشکیل وچ انہاں دا کردار // ماسکو سائنس دے نام۔ A. I د‏‏ی اٹھ دہائیاں د‏‏ی برسی دے لئی وقف۔ کومیسریننو‏ں۔ M.، ۲۰۱۸. — صفحہ ۱۰-۱۶.