اصحاب القریہ
اصحاب القریہ یا بستی والے قرآن وچ اک قوم نوں کہیا گيا اے۔ اس بستی توں مراد مفسرین دے مطابق انطاکیہ اے۔[۱] جنہاں دی طرف پیغمبر یا عیسی علیہ السلام دے حواری بھیجے گئے،مگر اس بستی والےآں نے انہاں نوں جھٹلایا اس اُتے ہور اک ہور پیغمبر انہاں پیغمبراں دی تصدیق دے لئی بھیجیا گیا مگر اوہ لوک تد وی نہ منے۔
آیت و تفسیر
سودھوقرآنی آیت دا ترجمہ
” | اور انہاں توں نشانیاں بیان کرو، اس شہر والےآں کی، جدوں انہاں دے پاس فرستادہ آئے(13)۔جدوں اساں انہاں دی طرف دو بھیجے فیر انھاں نے انہاں نوں جھٹلایا تاں اساں تیسرے توں زور دتا، ہن انہاں سب نے کہیا بے شک اسيں تواڈی طرف بھیجے گئے نيں (14)۔بولے تسيں تاں نئيں مگر اسيں جداں (ہی) آدمی (ہو)اور رحمن نے کچھ نئيں اتارا، تسيں نرے جھوٹھے ہو(15)۔ | “ |
اس بستی دے تعین وچ بہت اختلاف اے ايسے طرح جنہاں پیغمبراں دا ذکر اے انہاں دی حیثیت دے بارے وی اختلاف اے کہ آیا اوہ اللہ دے نبی سن یا صرف حضرت عیسی دے حواری، قرآن وچ انہاں دا ناں ذکر نئيں کيتا گیا، علامہ ابن کثیر دے نزدیک ایہ حضرت عیسی علیہ السلام دے پہلے دے نبی نيں کیونجے قرآن ارسلنا کہہ رہیا اے، عیسی دے بعد کوئی نبی نئيں آیا سوائے نبی اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم کے۔ انہاں پیغمبراں دا ایہ کہنا کہ "ہم یقینا" خدا دے فرستادہ نيں " ظاہر کردا اے کہ انہاں نوں عیسی علیہ السلام نے نئيں بلکہ اللہ دی طرف توں اوہ آئے سن ۔[۳] بستی کیہڑی سی، کیونجے قرآن وچ بستی دا ناں نئيں بلکہ انہاں نوں "بستی والے " جداں عام لفظاں توں یاد کيتا گيا اے، اس لئی بستی دا تعین وی اپنی اپنی سمجھ دے مطابق کرنے دی کوشش کيتی گئی، اکثر اہل علم اسنوں انطاکیہ کہندے نيں، ایہ تب ہی منیا جا سکدا اے جدوں ایہ مان لیا جائے کہ اوہ حضرت عیسی علیہ السلامکے حواری نئيں بلکہ انہاں توں پہلے گذرے پیغمبر نيں، کیونجے انطاکیہ دے بارے تاریخی طور اُتے ثابت اے کہ ایہ لوک حضرت عیسی علیہ السلام اُتے اک نال (تمام شہر) ایمان لیائے سن ۔[۴]