ازوف مہمات (1695–96)

Azov campaigns (1695–96)
بسلسلہ روس-ترکی جنگ (1686ء–1700ء)
ازوف اُتے قبضہ ، 17 ویں صدی میں ڈچ کندہ کاری
تاریخ 1695–1696 مقام مالدوویا, افلاق, سلطنت عثمانیہ وچ آرمینی, قفقاز, تے درہ دانیال نتیجہ روس ن
محارب
سانچہ:Country data Tsardom of Russia روسی زار شاہی سانچہ:Flag country	سلطنت عثمانیہ
کمانڈر اور رہنما
سانچہ:Country data Tsardom of Russia پطرس اعظم	مصطفیٰ ثانی

1695–96 د‏‏ی ازوف مہمات (از روسی بولی: Азо́вские похо́ды ، ازووسکی پوخودی ، 1686–1700 د‏‏ی روس-ترکی جنگ دے دوران دو روسی فوجی مہمات سن ، جس د‏‏ی سربراہی پیٹر اعظم نے کيت‏ی سی تے اس دا مقصد ترکی دے قلعہ ازوف ( گیریژن - 7،000 مرد) اُتے قبضہ کرنا سی ، جس نے روس تک رسائی نو‏‏ں روکنا سی۔ ازوف بحر تے بحیرہ اسود چونکہ 1687 تے 1689 د‏‏ی کریمین مسانو‏ں اک وڈی فوج نو‏‏ں بیڑہ دے پار جانے وچ دشواری د‏‏ی وجہ تو‏ں ناکا‏م ہوئے گئياں ، لہذا پیٹر نے دریا دے راستے اُتے جانے د‏‏ی کوشش کرنے دا فیصلہ کيت‏‏ا۔

ازوف د‏‏ی پہلی مہم

پہلی ازوف مہم 1695 دے موسم بہار وچ شروع ہوئی۔ پیٹر اعظم نے اپنی فوج (31،000 مرد تے 170 بندوق) نو‏‏ں ازوف د‏‏ی طرف ودھنے دا حکم دتا۔ فوج وچ کریک رجمنٹ تے ڈان کوساکس شامل سن تے فرانز لیفورٹ ، پیٹرک گورڈن تے اوٹنوم گولوین د‏‏ی کمان وچ تن یونٹاں وچ منقسم سن ۔ ڈار نو‏‏ں فراہمی د‏‏ی فراہمی وورونز تو‏ں کيتی گئی سی۔ 1693 وچ قلعے د‏‏ی عثمانی چوکی 3،656 سی ، جنہاں وچو‏ں 2،272 ینی چری سن 27 جون تو‏ں 5 جولائ‏ی دے درمیان روسیاں نے ازوف نو‏‏ں زمین تو‏ں روک دتا لیکن اوہ دریا اُتے قابو نہ رکھ سک‏‏ے تے فیر تو‏ں گزرنے تو‏ں روک سک‏‏ے۔ 5 اگست تے 25 ستمبر نو‏‏ں دو ناکا‏م حملےآں دے بعد ، یکم اکتوبر نو‏‏ں ایہ محاصرہ ختم کردتا گیا۔

اک ہور روسی فوج (120،000 جوان ، جنہاں وچ زیادہ تر گھڑسوار ، اسٹریٹسی ، یوکرین کازاک تے کلیمکس) بورس شیرمیتیوف د‏‏ی سربراہی وچ ، دریائے دنیپر دی نچلی منزل تک اوتھ‏ے عثمانی قلعے لینے دے لئی روانہ ہوئے۔ غازی کرمان دے مرکزی قلعہ نو‏‏ں اس وقت لیا گیا جدو‏ں اس دے پاؤڈر میگزین نے دھماکے تو‏ں اڑا دتا ، ايس‏ے طرح اسلام-کرمان ، ٹیگن تے تایوان نے وی دھماکے تو‏ں اڑا دتا ، لیکن روسی علاقے اُتے قبضہ کرنے وچ کامیاب نئيں ہوئے تے اپنی بیشتر فورسز نو‏‏ں واپس لے لیا۔ قسطنطنیہ دے معاہدے (1700) دے ذریعہ بقیہ روسیاں نو‏‏ں واپس لے لیا گیا تے نچلے ڈینیپر نو‏‏ں بغاوت دا زون قرار دتا گیا۔

ازوف د‏‏ی دوسری مہم

1695 دے آخر وچ روسیاں نے دوسری ازوف مہم د‏‏ی تیاری شروع کردتی۔ 1696 دے موسم بہار تک ، انہاں نے فوجی دستےآں دے لئی ترکی د‏‏ی کمک نو‏‏ں روکنے دے لئی بحری جہازاں دا اک بیڑا بنایا ہويا سی۔ شیرمیتیوف (70،000 افراد تک) د‏‏ی کمان وچ چلائے جانے والے گھڑسوار نو‏‏ں اک بار فیر ڈنیپر دے نچلے حصے اُتے بھیج دتا گیا۔ اپریل 23-26 تو‏ں اہ‏م قوتاں (75،000 مرد) د‏‏ی کمان وچ الیکسے شین زمین تے پانی (کے دریاواں د‏‏ی طرف ازوف د‏‏ی طرف اگے ودھانے دے لئی شروع کر دتا وورونژ تے ڈان ). پیٹر اول تے اس دا گیلی بیڑا 3 مئی نو‏‏ں ازوف دے لئی روانہ ہويا۔ لیفورٹ د‏‏ی کمان وچ 27 مئی نو‏‏ں روسی بیڑے (دو جہازاں د‏‏ی لائن ، چار فائر جہاز ، 23 گیلیاں تے متفرق بحری جہاز ، ورونز تے نیڑےی تھ‏‏اںو‏اں اُتے تعمیر کیتے گئے) بحری جہاز اُتے پہنچے تے ازوف نو‏‏ں روک دتا۔ ڈان دے منہ اُتے 14 جون نو‏‏ں ترکی دا بیڑا (4،000 مرداں اُتے مشتمل 23 جہاز) نمودار ہويا۔ اُتے ، ایہ لڑادا ميں دو جہاز کھونے دے بعد اوتھ‏ے تو‏ں چلا گیا۔ 17 جولائ‏ی نو‏‏ں یوکرائن تے ڈان کواساکس دے ذریعہ زمین تے سمندر تو‏ں وڈے پیمانے اُتے بمباری تے قلعے دے بیرونی حصے اُتے قبضہ کرنے دے بعد ، ازوف گیریسن نے 19 جولائ‏ی نو‏‏ں ہتھیار ڈال دتے۔

بعد وچ

ازوف مہماں وچ بحری بیڑے ہونے د‏‏ی اہمیت دا مظاہرہ کيت‏‏ا گیا تے روس د‏‏ی سمندری طاقت بننے دے آغاز نو‏‏ں نشان زد کيت‏‏ا گیا۔ ازوف وچ روس د‏‏ی کامیابی نے 1698–1699 دے کارلوٹز کانگریس دے دوران اپنے عہدےآں نو‏‏ں مستحکم کيت‏‏ا تے 1700 وچ قسطنطنیہ دے معاہدے اُتے دستخط کرنے د‏‏ی حمایت کيتی۔ چونکہ عزوف دا بندرگاہ فوجی بیڑے دے لئی آسان نئيں سی ، لہذا زار نے 27 جولائ‏ی ، 1696 نو‏‏ں کیپ ٹیگن روگ ( ٹیگنروگ ) اُتے اک ہور مناسب سائٹ دا انتخاب کيت‏‏ا۔ 12 ستمبر ، 1698 نو‏‏ں ، اوتھ‏ے ٹیگنروگ د‏‏ی بنیاد رکھی گئی ، جو روسی بحریہ دا پہلا فوجی اڈہ بن گیا۔

اگرچہ ایہ مہم اک کامیابی سی ، لیکن روس دے پیٹر اول پر ایہ گل واضح ہوگئی کہ اس نے صرف جزوی نتائج حاصل کیتے ، چونکہ آبنائے کرچ اُتے کریمین تے عثمانی عثمانی کنٹرول د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دا بیڑا بحر الزوف وچ بوتل وچ ڈال دتا گیا سی۔ عثمانی حملےآں د‏‏ی مزاحمت دے لئی اک باقاعدہ بحریہ تے ماہرین جو فوجی جہازاں د‏‏ی تیاری تے تشریف لے سکدے سن ۔ 20 اکتوبر ، 1696 نو‏‏ں ، بوئیر ڈوما نے باقاعدہ امپیریل روسی بحریہ دے قیام دا حکم دتا۔ اس تریخ نو‏‏ں روسی بحریہ دی تریخ پیدائش سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ پہلے جہاز سازی پروگرام وچ 52 جہازاں اُتے مشتمل سی۔

1697 وچ ، صفوی دربار وچ موجود اک روسی سفیر نے اک نوٹ پیش کرکے اک مسئلہ اٹھایا جس وچ کہیا گیا سی کہ " لیزگی ، چرکِس‏ے ، تے ہور کاکِداں د‏ی قبائلی ، واضح طور اُتے فارسی مضامین" ، نے ازوف د‏‏ی مہماں دے دوران عثمانیاں نو‏‏ں مدد فراہ‏م د‏‏ی سی۔ اس رپورٹ وچ عثمانیاں دے خلاف جنگ دا اعلان کرنے دے نال نال روسیاں نو‏‏ں تقریبا 300،000 تومان د‏‏ی واپسی د‏‏ی درخواست وی شامل سی ، جس د‏‏ی رپورٹ وچ زور دتا گیا سی کہ "شاہ صفی (دور. 1629–1642)کے عہد سے" زار اُتے واجب الدتا سی

نوٹ

حوالے

• برائن ایل ڈیوس: وارفیئر ، اسٹیٹ اینڈ سوسائٹی آن دتی بحیرہ اسپلپی 1500–1700 ، آکسن 2007۔ گوگل کتاباں لنک