ازبکستان دے تاجک
ازبکستان دے تاجک | |
---|---|
معلومات نسلی گروہ | |
دیس | ازبکستان |
نسلی گروہ | نسلی گروہ |
مادری زبان | تاجک |
پیشہ ورانہ زبان | تاجک |
ترمیم |
ازبکستان دے تاجک ( ازبک: O'zbekiston tojiklari, O'zbekistondagi tojiklar / Ўзбекистон тожиклари, Ўзбекистондаги тожиклар ازبیکستان دے تاجک، ازبکستان وچ تاجک) جدید ازبکستان دا دوسرا نسلی گروہ اے۔ سرکاری اعداد و شمار دے مطابق ازبکستان دی آبادی وچ تاجکاں دا حصہ تقریباً ۵ اے۔ % (۱٫۵ ملین افراد)، غیر سرکاری طور اُتے - ۳۸٪ تک (یا ~ ۱۲ ملین افراد)۔ اوداں، تاجک بولی ملک دے بوہت سارے باشندےآں کی مادری زبان اے، جو ملک وچ تاجکاں دی وڈی تعداد دی نشاندہی کر سکدی اے۔ [۱] فی الحال، ازبکستان دے بوہت سارے تاجک بولنے والے شہری اپنے پاسپورٹ اُتے ازبک دے طور اُتے رجسٹرڈ نيں، خاص طور اُتے سمرقند، بخارا، فرغانہ، سورخون دریا، تے کاشکا دریا جداں علاقےآں وچ ۔ ایہ رجحان، سب توں پہلے، سوویت قومی ڈھانچے دی خصوصیات دے نال مطابقت رکھدا اے، جدوں ازبکستان دا SSR تشکیل دتا گیا سی، تاجک بولنے والی آبادی نوں وڈے پیمانے اُتے "ازبک" دے طور اُتے رجسٹر کيتا گیا سی، تے اس دے بعد " ازبکائزیشن " (ازبکائزیشن) دی پالیسی آزاد ازبکستان وچ اس عمل نوں جاری رکھیا گیا۔ [۲] دوسری طرف، ایہ قومی ریاست دی متعلقہ تشکیل توں ہٹ کر تاجکاں دی خود شناخت دی غیر یقینی صورتحال تے انہاں دی قومیت دی وضاحت دے لئی اک عملی نقطہ نظر دی عکاسی کردا اے ۔ غیر سرکاری معلومات دے مطابق ازبکستان وچ تاجکاں دی تعداد ۸ توں ۱۱ ملین تک ہو سکدی اے۔ [۳][۴]
تاریخی حوالہ
سودھوازبکستان دے تاجکاں دی سوویت تے سوویت دے بعد دی "ازبکائزیشن" وسطی ایشیائی نخلستاناں دی بیٹھی ہوئی آبادی دے ترک کرنے تے شہراں یا دور دراز پہاڑی علاقےآں وچ فارسی بولی دی منتقلی دے طویل تاریخی عمل دا تسلسل اے۔ [۱][۵] … فارسی-تاجک بولی دی جگہ ہور ترک زباناں نے لے لی، مثال دے طور پر، قدیم شہر مرو نے ۱۷ويں صدی وچ ترکمن زبان نوں تبدیل کيتا۔ ایہ عمل خاص طور اُتے ۱۹ويں صدی وچ تیز ہويا تے فارسی بولنے والے اشرافیہ دے نال تاجک ایس ایس آر دے قیام دے نال ہی اسنوں روک دتا گیا۔ [۶]
ازبکستان وچ تاجک بولی
سودھواج، تاجکستان دے علاقے وچ تاجک زبان دی نسبتاً محدود قانونی حیثیت اے: اسنوں مختلف سطحاں دے تعلیمی ادارےآں وچ مضامین پڑھانے، اخبارات تے رسالے شائع کرنے دی اجازت اے۔ پر، اس دی بتدریج واپسی دا اک مستحکم رجحان اے۔ ازبک تاجک اقلیت، خاص طور اُتے شہراں وچ ، فعال روسی-ازبک-تاجک سہ لسانیات نوں پھیلانے دا رجحان وی ظاہر کردی اے۔ چونکہ ازبک آبادی ، ایرانی سبھیاچار دے اک اہم ذیلی حصے اُتے تشکیل دتی گئی اے، ثقافتی طور اُتے تاجکاں توں تقریباً مماثلت رکھدی اے، اس لئی ازبک معاشرے وچ تاجکاں دا انضمام (ازبکائزیشن) بغیر کسی اہم مسائل دے ہُندا اے سرکاری اعدادوشمار ازبکستان دی آبادی ۵٪، لیکن موضوعی ماہرین دے جائزاں توں پتہ چلدا اے کہ تاجک ملک دی کل آبادی دا ۲۵-۳۰٪ نيں، جو کہ تقریباً ۸-۱۱ ملین افراد نيں۔ [۱][۳][۴]
تعلیمی نظام تے میڈیا
سودھوفرغانہ دے علاقے دے سکھ ضلع وچ ، جو چاراں طرف توں کرغزستان دے علاقے توں گھرا ہويا اے، ۹۹٫۴ آبادی دا % (تقریباً ۷۴٫۱ ہزار لوک) تاجک نيں۔ تاجک بولی وچ ہفتہ وار اخبار "سدوئی سوہ" سوہ دے مرکز وچ شائع ہُندا اے۔ اس خطے وچ ۲۴ اسکول، ۲ لائسیم تے ۲ کالج نيں جتھے تاجک بولی پڑھائی جاندی اے [۱] ۔ سرخون دریا، سمرقند، بخارا، نمنگون تے تاجک آبادی والے دوسرے خطےآں وچ میڈیا، اسکول، لائسیم، کالج تے یونیورسٹی دیاں شاخاں تاجک بولی وچ کم کردیاں نيں۔ ۲۰۱۰ دی دہائی وچ ازبکستان وچ ، تاجکستان دے کل ۲۵۶ عمومی تعلیم دے اسکول کم کر رہے سن .[۷][۸]
ازبکستان دے علاقےآں دے لحاظ توں تاجک نسل دا حصہ
سودھو- پورے ازبکستان وچ کل، سرکاری اعدادوشمار - ۳٫۸٪ (۱٫۲ ملین ) [۹] : بشمول:
- صوبہ سورکھندریہ – ۱۲٫۵٪ (۲۳۴ ہزار۔ ) [۱۰]
- سمرقند دا علاقہ – ۸٫۸٪ (۲۳۲ ہزار۔ )
- نامنگون صوبہ – ۸٫۹٪ (۱۶۹ ہزار۔ )
- فرغانہ صوبہ – ۵٫۷٪ (۱۵۴ ہزار )
- کاشکادریا علاقہ – ۵٫۸٪ (۱۲۶ ہزار )
- تاشقند علاقہ – ۴٫۹٪ (۱۱۳ ہزار۔ )
- صوبہ بخارا – ۳٫۶٪ (۵۱ ہزار۔ )
- اندیجان صوبہ – ۱٫۷٪ (۳۷ ہزار)
- جزاک صوبہ – ۲٫۴٪ (۲۴ ہزار۔ )
- تاشقند – ۱٫۰٪ (۲۲ ہزار۔ )
ہور ویکھو
سودھو- تاجک
- پاکستانی تاجک
- امریکی تاجک
- روس وچ تاجک
- کینیڈین تاجک
- قازقستان دے تاجک
- افغان تاجک
- تاجکستان دے ازبک
- کرغزستان وچ تاجک
نوٹ
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ Richard Foltz, "The Tajiks of Uzbekistan", Central Asian Survey, 15(2), 213—216 (1996).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Karl Cordell, "Ethnicity and Democratisation in the New Europe", Routledge, 1998. p. 201:
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ Lena Jonson (1976) (2006) "Tajikistan in the New Central Asia", I.B.Tauris, p. 108:
- ↑ Бартольд В. В. Таджики. Исторический очерк. М., 1963, стр. 451-68
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Анклав Сохири Поиски выхода из тупиковой ситуации سانچہ:Бойгонишуда.
- ↑ Uzedu.Uz / ОСНОВНЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ / 2013–2014 учебный год Archived 2015-02-08 at the وے بیک مشین سانچہ:Бойгонишуда
- ↑ Этнический атлас Узбекистана. Ташкент — 2002 г.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.